Tussen de chemokuren door kreeg Jorieke opeens een vast contract: 'Heel dankbaar'

"In de auto op weg naar het ziekenhuis bedacht ik allerlei scenario's: van een operatie om het knobbeltje weg te snijden, een borstamputatie, borstkanker. Dat laatste zou het slechtste scenario zijn", vertelt Jorieke. Haar moeder is overleden aan kanker toen Jorieke 14 was. Ook andere familieleden zijn aan kanker gestorven.

Helaas bleek het ergste scenario waar. "Ik kwam de kamer van de chirurg binnen en hij zei meteen: 'Uit de resultaten blijkt dat je borstkanker hebt.' Ik zat één seconde op mijn stoel, hijzelf stond nog. Later vroeg een verpleegkundige of ik een kinderwens had, want door een chemokuur kun je onvruchtbaar worden. Ik was in shock. Alsof je de schakelaar van een lamp uitzette: volledige ruis in mijn hoofd en mijn lijf."

'Elke dag in het ziekenhuis'

Jorieke blijkt drager van het BRCA1-gen en heeft een erfelijke aanleg voor borst- en eierstokkanker. Met spoed werden allerlei onderzoeken gedaan. Er werd een behandelplan opgesteld waarin meteen werd begonnen met een fertiliteitstraject, een paar weken daarna startte de eerste chemokuur.

"Als ik terugdenk aan zes maanden geleden, is het in een waas voorbijgegaan, een rollercoaster van emoties. Waar ik normaal elke dag naar mijn werk ging, zat ik nu ineens elke dag in het ziekenhuis."

'Wij lossen het hier wel op'

Na de uitslag belde ze meteen haar collega's op. Die reageerde heel begripvol. "Mijn collega's zeiden: wij lossen het hier wel op, doe jij maar wat je nu nodig hebt." Ze had vooral ruimte nodig, om de boodschap te verwerken en het aan vrienden en familie te vertellen. En tijd, voor alle onderzoeken en het traject dat direct van start ging.

Haar werkgever, de uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen Lekstroom, liet haar even met rust. "Er waren wel telefoongesprekken, maar daarin werd vooral gevraagd wat ik nodig had. De rust die ze me gaven heeft absoluut geholpen in die eerste heftige en onzekere fase.

Jorieke is werkcoach bij de gemeente Houten. Ze begeleidt mensen die een bijstandsuitkering hebben naar een baan, als dat mogelijk is. Ze deed het werk eerst een paar maanden op detacheringsbasis. Na acht maanden kreeg ze een jaarcontract, dat loopt in november af.

"Ik had niet verwacht dat mijn contract omgezet zou worden naar een contract voor onbepaalde tijd. Niet terwijl ik nog zo ziek ben", zegt Jorieke. "Mijn behandeling gaat nog wel even duren. Dat mijn werkgever het aandurft me toch een contract voor onbepaalde tijd te geven, vind ik echt heel fijn."

Stress om geld neemt af

Het is niet alleen een blijk van waardering dat ze haar werk goed doet, maar het neemt ongelooflijk veel stress weg. "Ik ben alleen en woon in een huurhuis. Mijn vaste lasten zijn vrij hoog, ik heb een auto. Dat kan ik prima betalen met mijn baan, maar als ik in de ziektewet kom en een deel van mijn salaris moet inleveren, dan wordt het erg krap."

Daarnaast wilde ze haar werk liever niet kwijtraken. "Als ik hopelijk straks weer ga re-integreren, is het fijn dat ik dat kan doen bij collega's die mijn situatie kennen, die betrokken zijn en begrip hebben. Ik moet nieuwe dingen leren, zoals goed mijn grenzen aangeven. Dat is makkelijk bij mensen bij wie ik me prettig voel."

Jorieke heeft lang gestaard naar de brief waarin stond 'voor onbepaalde tijd'. "Het geeft zo'n boost. Ik geloof ook dat het een positief effect heeft op mijn genezingsproces. Het haalt enorm veel stress weg. Ik kan in mijn huis blijven, met mijn vrienden in de buurt, en mijn inkomen blijft voorlopig hetzelfde. Ik kan me straks, zonder stress over werk, storten op mijn herstel."

'Werk is een deel van je identiteit'

"Joriekes verhaal is bijzonder positief en geweldig werkgeverschap. Het is niet iets wat veel andere kankerpatiënten meemaken", zegt dr. Margot Joosen van Tilburg University. Ze heeft bij Tranzo, een wetenschappelijk centrum voor zorg en welzijn, diverse onderzoeken geleid en begeleid naar kanker en werk.

"Werk is een belangrijk onderdeel van ons leven. Niet alleen om geld te verdienen, we ontlenen er ook onze eigenwaarde aan. Het is een plek waar je jezelf ontwikkelt, het is een deel van je identiteit", zegt Joosen. Bij ziekte valt ineens veel weg: je gezondheid, hobby's, sport. "En je werk. Even ben je alleen 'die patiënt'. Op een gegeven moment is het fijn om de focus weer te verleggen en – op jouw voorwaarden – weer aan de slag te gaan."

Hierbij is de rol van de werkgever volgens Joosen ontzettend belangrijk. "Veel werkgevers reageren nadat iemand te horen heeft gekregen dat hij of zij kanker heeft met 'blijf maar thuis' om vervolgens weinig meer van zich te laten horen. Dat kan fijn zijn, maar het is nog beter als ze vragen: wat heb je van ons nodig? Waar heb je behoefte aan?"

"We zien dat werkgevers veel invullen voor de zieke werknemer", zegt Joosen. "Terwijl een groot deel van de patiënten met wie het best goed gaat ook energie krijgt van werken in een leuk team en zich weer gewaardeerd voelt."

Veel extra kosten

Kankerpatiënten verliezen volgens Joosen geregeld hun baan en zelfstandigen verliezen opdrachtgevers als ze kanker hebben. "Terwijl het juist veel stress scheelt als de financiën hetzelfde zouden blijven. Twintig procent van de kankerpatiënten krijgt het financieel zwaar. De behandeling wordt dan wel vergoed, maar er zijn vaak reis- en verblijfkosten of hogere energiekosten omdat de verwarming hoger staat."

Werk tijdens of na ziekte is volgens Joosen niet alleen belangrijk voor de eigenwaarde, maar ook voor het geld. "Ik zou tegen werkgevers willen zeggen: kijk naar wat voor een werknemer met kanker belangrijk is en laat die zich gehoord en erkend voelen. Dan heb je daarna weer een werknemer die gemotiveerd en met plezier naar het werk gaat."