Nederland wil Europees verbod PFAS: dit moet je weten over die schadelijke stoffen
Nederland, Duitsland, Denemarken, Zweden en Noorwegen pleiten voor een Europees verbod op PFAS. De landen hebben een officieel voorstel ingediend bij het Europees Agentschap ECHA om het gebruik en de productie van deze stoffen te verbieden. Vijf vragen en antwoorden over PFAS, dat schadelijk is voor mens en milieu.
1. Wat is PFAS?
Poly- en perfluoralkylstoffen (vaak afgekort als PFAS) is een verzamelnaam voor meer dan 10.000 stoffen. PFAS zijn vet-, water- en vuilafstotend en worden bijvoorbeeld gebruikt in antiaanbaklagen, kleding, textiel en cosmetica en door de chemische industrie. Sinds de ontdekking van de handige eigenschappen van PFAS in 1930 worden ze sinds eind jaren vijftig massaal toegepast. We komen ze vaak tegen in het dagelijks leven. PFAS kan bijvoorbeeld in je pan, regenjas of lippenstift zitten.
2. Wat is het probleem van PFAS?
Volgens het RIVM breken PFAS niet of nauwelijks af en verspreiden ze zich snel in het milieu. Omdat ze al tientallen jaren worden gebruikt, komen ze op veel plekken voor. Daarnaast zijn ze schadelijk voor mens, dieren en planten en hopen ze zich op. Zo hebben waterbedrijven steeds meer problemen om PFAS te filteren uit rivier- en grondwater. Waterbedrijven pleiten ook voor een verbod op PFAS en zijn blij met het vandaag ingediende voorstel.
3. Hoe krijgen wij PFAS binnen?
We krijgen PFAS binnen via voedsel, water en lucht. Het RIVM concludeerde in 2021 dat we in Nederland meer PFAS innemen dan de EFSA, de Europese voedselveiligheidsautoriteit, adviseert. Van alle PFAS die we nu dagelijks consumeren, komt maximaal zeventien procent uit ons kraanwater. De hoeveelheid PFAS die mensen binnenkrijgen uit de kraan is in het algemeen beperkt. Het RIVM vindt het daarom verantwoord om kraanwater te blijven drinken.
Deze Amerikaanse vrouw kreeg door vervuild drinkwater 750 keer de toegestane hoeveelheid PFAS in haar bloed:
4. Hoe schadelijk zijn PFAS?
Als mensen over een lange periode kleine hoeveelheden PFAS binnen krijgen, kan dit een negatief effect hebben op het immuunsysteem, meldt het RIVM. Ook ongeboren kinderen lopen een hoger risico. zo kunnen PFAS de ontwikkeling van de foetus negatief beïnvloeden. Een te lange blootstelling aan PFAS geeft bovendien een grotere kans op nier- en teelbalkanker. De stoffen leiden ook in de natuur tot problemen, vooral in dieren aan de top van de voedselketen, zoals vogels en zoogdieren, vinden we te hoge concentraties PFAS terug.
5. Hoe nu verder?
De vijf Europese landen hebben met het ingediende voorstel bij het Europees Agentschap voor chemische stoffen de eerste stap gezet. Nu kunnen meerdere landen en instanties informatie aanleveren en input geven aan het plan. Uiteindelijk maakt de Europese Commissie een definitief voorstel, waar de lidstaten over stemmen. Een eventueel verbod gaat dan in 2025 in.
