Chemiereus Chemours voor rechter na onrust over PFAS: 'Zij wísten hoe schadelijk het is'

"Wij zijn de rechtszaak begonnen omdat Chemours en haar voorlopers in het verleden niet goed zijn omgegaan met PFAS en de stoffen hebben geloosd in het milieu. En hoewel ze daar vergunningen voor hadden, wisten ze meer dan wij hoe schadelijk de stoffen waren", zegt wethouder Tanja de Jonge van de gemeente Dordrecht tegen RTL Nieuws. Chemours heeft jarenlang het schadelijke PFOA en de opvolger GenX geloosd.

Het is al langer onrustig rondom de PFAS-lozingen van Chemours. Afgelopen september adviseerde het RIVM mensen die binnen een kilometer van de fabriek wonen geen groenten uit hun moestuinen te eten. 

Vervuilde grond

De vier gemeenten hopen dat hun rechtszaak anderen helpt. "Wij willen voor onze inwoners een schone grond en een schone leefomgeving", zegt wethouder De Jong. "Als wij gelijk krijgen, kunnen andere partijen ook aansprakelijkheid en schadeloosstelling neerleggen bij Chemours."

De nieuwbouwwijk Baanhoek in de gemeente Sliedrecht ligt aan de Beneden Merwede en kijkt uit op Chemours aan de overkant van de rivier. Joop Keesmaat van de actiegroep Gezondheid Voor Alles maakt zich al jaren zorgen over de PFAS-lozingen en de vervuilde grond. 

Volgens de Kankeratlas van het Integraal Kankercentrum Nederland hebben mensen in de omgeving Sliedrecht twee procent meer kans om de ziekte te krijgen. Keesmaat zegt op basis van eigen onderzoek te kunnen bewijzen dat het aantal mensen in de buurt dat aan kanker sterft significant hoger is dan het landelijke gemiddelde.

"Het aantal kankergevallen wijkt niet zoveel af van het landelijk gemiddelde, maar het sterftecijfer ligt volgens mijn onderzoek ruim vijftien procent hoger. Dat komt omdat het immuunsysteem is verzwakt door PFAS", aldus Keesmaat, wiens onderzoek niet door een onafhankelijke partij is bevestigd.

Wat zijn PFAS?

PFOA en GenX behoren tot de zogenoemde PFAS-stoffen, die water, vet en vuil afstoten. Ze worden gebruikt in antiaanbaklagen, make-up en regenjassen. Het probleem van PFAS is dat ze vrijwel niet afbreken en in te hoge concentraties schadelijk zijn voor de gezondheid. PFAS kunnen bijvoorbeeld het immuunsysteem verzwakken en bepaalde kankers veroorzaken.

Strengere regels

Om zijn zorgen te uiten, haalt Joop met 'medestrijders' Ton Schippers en Kees van der Hel iedere zaterdag een paar emmers vervuilde grond uit Baanhoek en stort deze uit voor de poorten van Chemours. "Afgelopen zaterdag al voor de 153ste keer. Van de vervuilde grond maken we een kruis en we rollen ook een spandoek uit."

Dicht hoeft Chemours niet van Keesmaat, wel wil hij dat er strengere regels voor de uitstoot van PFAS komen. Deze wens heeft wethouder De Jonge van Dordrecht ook. 

"Waar Chemours in 2013 jaarlijks nog 6400 kilo in het water mocht lozen en 660 kilo via de lucht mocht uitstoten, zijn die waardes nu teruggebracht naar respectievelijk 2 en 4 kilo", legt De Jonge uit.

Kosten

"Uiteindelijk willen naar een uitstoot van nul, maar helaas laten de vergunningen dit nog niet toe." De Jonge steunt dan ook de Nederlandse regering in hun wens voor een Europees PFAS-verbod.  

De gemeente Dordrecht heeft de afgelopen jaren veel kosten gemaakt door de uitstoot van PFAS door Chemours. "Denk bijvoorbeeld aan het saneren van grond voor bouwactiviteiten en moestuin- en wateronderzoek. Het spul zit overal. We willen dat Chemours deze kosten vergoedt."

Chemours zegt in een reactie aan RTL Nieuws dat het de 'zorgen respecteert, die de gemeenten kunnen hebben' en dat ze investeren in 'processen en technieken die de impact op de omgeving minimaliseren'. Ook benadrukt het bedrijf dat de emissies de afgelopen jaren zijn verminderd. 

"De uitstoot van GenX is gereduceerd met 99 procent. We staan voor het verantwoord produceren van de fluorpolymeren die onmisbaar zijn voor talloze producten die onze samenleving draaiende houden: van computerchips, (elektrische) voertuigen tot medische toepassingen", aldus Chemours.