Hoop voor gedupeerden grondhandel na baanbrekende uitspraak: 'Oneerlijke handelspraktijken'

De handel in die stukjes grond is al langer omstreden, omdat mensen veel geld betalen voor 'kansrijke' grond die in de praktijk vrijwel nooit bebouwd wordt.

Waardeloos stukje landbouwgrond

Door heel het land liggen tienduizenden kleine stukjes landbouwgrond die de afgelopen 20 jaar voor hoge bedragen door grondhandelaren aan particulieren en bedrijven zijn verkocht. Meestal met de boodschap dat de grond veel potentie had om bouwgrond te worden. In de praktijk blijkt volgens het Kadaster dat vrijwel nergens daadwerkelijk huizen worden gebouwd. 

Veel particulieren blijven als gevolg daarvan zitten met een waardeloos stukje landbouwgrond, waar zij veel geld voor hebben betaald. Het leidt tot woede en verdriet bij velen van hen bleek eerder al uit onderzoek van RTL Nieuws. 

Voor veel gedupeerden gloort hoop, nu de rechtbank in Noord-Holland heeft geoordeeld dat een grondhandelaar – IGN Vastgoed – zich bediend heeft van oneerlijke handelspraktijken. 

'Ondermaats en onvolledig'

Een echtpaar kocht in 2021 een perceel van 1000 vierkante meter in Amsterdam Sloten voor 100.000 euro. Niet veel later werd een even groot perceel in het Drentse Rolde aangeschaft voor 60.000 euro. De betaalde prijzen van 100 en 60 euro per vierkante meter liggen veel hoger dan de 8 euro die in Nederland gemiddeld wordt betaald voor landbouwgrond.

Volgens de rechtbank is het echtpaar door de verstrekte brochures met plaatjes van woningbouw en wervende teksten over de bijzondere gronden en strategische ligging verleid om hoge prijzen te betalen. De rechter stelt dat het daarbij gaat om ondermaatse en onvolledige informatie die de gemiddelde consument kan misleiden. Hierdoor zou iemand kunnen besluiten om een perceel te kopen, terwijl die persoon dat anders niet zou doen. 

"Feitelijk is immers (…) sprake van een uiterst speculatieve en risicovolle belegging, terwijl daarover geen open kaart wordt gespeeld." IGN heeft volgens de rechtbank oneerlijk en daarmee onrechtmatig gehandeld en moet nu het aankoopbedrag van 160.000 euro terugbetalen, waarmee de koop teniet wordt gedaan.

Kansen voor andere gedupeerden

"Dit is een baanbrekend vonnis, omdat hier voor de eerste keer een levering is teruggedraaid", stelt grondzakenjurist en plaatsvervangend rechter Peter Overwater, die zich al jaren hard maakt voor betere bescherming van consumenten bij dit soort speculatieve grondhandel. "Deze uitspraak betekent voor veel andere mensen die zijn beduveld dat zij ook een goede kans hebben om door de rechter in het gelijk te worden gesteld."

Volgens advocaat Bert van Mieghem, die het echtpaar en veel andere gedupeerden van dubieuze grondhandel bijstaat, is de uitspraak dan ook met 'groot gejuich ontvangen'. Van Mieghem heeft meerdere soortgelijke zaken lopen en ziet net als Overwater veel gelijkenissen. 

"De informatie die deze verkoper gaf en niet gaf, is gelijk aan de informatie die vrijwel alle verkopers van speculatieve landbouwgrond gaven. Zelfs de gebruikte brochures lijken heel sterk op elkaar. Ook voor andere verkopers van dit soort grond geldt dus, dat consumenten de transacties in veel gevallen zullen kunnen terugdraaien met een beroep op de wet oneerlijke handelspraktijken."

Overwater raadt andere gedupeerden aan om ook naar de rechter te stappen, maar komt wel alvast met een winstwaarschuwing. "Van een kale kip kan je niet plukken. En het is maar zeer de vraag of de betrokken bedrijven nog voldoende geld hebben of beschikbaar willen stellen om de koopsom terug te betalen."

'Meer bescherming nodig'

Volgens de grondzakenjurist is het daarom 'hoog tijd' dat ook de minister en overheidsinstanties zoals de Autoriteit Financiële Markten (AFM) actie ondernemen. "Deze uitspraak geeft aan dat de rechterlijke macht doet wat het moet doen. Nu de minister en bevoegde instanties nog. De minister heeft al heel lang geleden grote woorden gesproken, maar van de gewenste consumentenbescherming tegen dit soort misleidende handelspraktijken zie ik nog altijd niets terug."

Overwater pleit onder meer voor meer toezicht door de AFM door het instellen van een vergunningplicht voor verkopers, betere voorlichting en strenger toezicht op notarissen die meewerken aan leveringen.

Grondhandelaar in hoger beroep

Grondhandelaar IGN Vastgoed is het niet eens met het vonnis van de rechtbank en laat weten in hoger beroep te gaan. "IGN betreurt het dat de koper spijt heeft gekregen van zijn aankoop. Maar er is geen verkeerde informatie verstrekt." 

Het bedrijf betwist dat de koper niet goed is voorgelicht, stelt dat de grond wel degelijk strategisch gelegen is en dat er in tegenstelling tot wat de rechtbank heeft overwogen goede winstkansen zouden zijn.