'Na de wedstrijd krijg je klappen', zeggen zelfs voetbalstertjes van 12

"Soms ben ik blij dat ik het veld af kan", vertelt een speler van Kampong. Hij speelt niet hoog, gewoon in een gezellig team ergens onderaan in de klasse. Het gaat de twintiger niet om het winnen, maar om lekker een potje te voetballen. Toch gaat het er in zijn klasse ook hard aan toe. "Eén keer haalde iemand vol uit in mijn gezicht. Daarna hebben we gezegd: deze wedstrijd gaan we niet meer spelen."

Twee keer is een wedstrijd gestaakt vanwege opstootjes op het veld, één keer heeft een scheidsrechter aangifte gedaan tegen een speler die ontoelaatbaar agressief was. Hij is zelf tijdens het spelen tegen het hek geduwd. "We zijn voor ons plezier gaan voetballen, maar dat halen we er niet altijd meer uit. In de tweede helft van het seizoen hadden steeds minder spelers zin om op het veld te staan. 'Waarom doe ik dit nog?' zeggen sommige jongens."

Vooral bij voetbalverenigingen

Kampong is niet de enige club die met dit probleem worstelt. Uit een peiling van het RTL Nieuwspanel blijkt dat agressie op het veld vaker voorkomt. "We zien dat dit bij veel voetbalverenigingen speelt", zegt Gijs Rademaker, opiniepeiler van RTL Nieuws. "Als we volwassen amateurvoetballers vragen wat ze hebben meegemaakt, was bijna de helft (42 procent) slachtoffer van verbaal geweld – van uitschelden tot intimideren of bedreigen. Maar liefst één op de tien (10 procent) ondervond ook fysiek geweld, van duwen en slaan tot vechten."

Voetbal staat met deze cijfers op eenzame hoogte. Rademaker: "Als we naar leden van alle sportverenigingen kijken dan zie je dat 15 procent verbaal geweld heeft meegemaakt, en 3 procent fysiek. Dat zijn ook geen fijne cijfers, maar die van voetbal liggen drie keer zo hoog.

Ook bij de jeugd

Dit geweld speelt niet alleen bij de volwassenen, ook bij het jeugdvoetbal zijn de cijfers zorgelijk. Vier op de tien ouders geven aan dat ze regelmatig merken dat spelers worden uitgescholden en geïntimideerd. 8 procent ziet voortdurend fysiek geweld tegen spelertjes. 

Een van die ouders is Ronald, zijn achternaam laten we op zijn verzoek achterwege. Want: "We moeten binnenkort de uitwedstrijd spelen tegen de club waarbij het misging." De thuiswedstrijd was vorige maand. De sfeer tijdens de wedstrijd was al niet best, maar dat kwam volgens Ronald vooral door de trainer. "'Jullie staan 5-0 achter, jullie kunnen er niets van', zei die man. Hij was enorm negatief. Niet alleen naar ons team, ook zijn eigen team kreeg het te verduren. Hij riep dingen als: 'Stel je niet aan', 'doe eens normaal' en zo ging het maar door."

"Onze trainer was er klaar mee en begon negatieve dingen tegen hem te zeggen. Vervolgens begonnen ze allebei te schelden en moest de scheidsrechter de wedstrijd stilleggen." Dit had impact op de jonge speelsters. De meiden van de tegenstander, een jaar of 12 oud, begonnen een verdediger ellebogen te geven, te duwen en ze zeiden: 'Na de wedstrijd komen we je opzoeken, dan krijg je klappen.' 

Uitzondering

"Huilend kwam het meisje van het veld af. De trainer en ik liepen na de wedstrijd naar de gang waar de kleedkamer was. Van een afstandje hielden we de deur in de gaten." En ja hoor, terwijl de speelsters aan het douchen waren, liepen de meiden van het andere team langs, trokken de deur open en begonnen te schelden. "De trainer is er meteen naartoe gegaan en heeft ze daar weggehaald."

Dat zag de trainer van het andere team, die zich ermee ging bemoeien en alles begon te filmen. Hij is uiteindelijk van het terrein gezet. "Dit is niet hoe wij het gewend zijn hoor, dit is een uitzondering, maar de sfeer is nu heel gespannen en volgende week is de uitwedstrijd. Mijn dochter durft eigenlijk niet meer naar die club toe."

Scheidsrechters

Dit agressieve gedrag vind je niet alleen bij voetbal. Gijs Rademaker: "Bijna een kwart van de ouders ziet dat bij het jeugdhockey het negatieve gedrag ook toeneemt." Ook de basketbalbond ziet de verharding op het veld.

Uit het onderzoek blijkt dat ook scheidsrechters het zwaar hebben. Ruim een kwart (27 procent) van de toeschouwers ziet dat zij verbaal geweld over zich heen krijgen, en 3 procent ziet regelmatig fysiek geweld, soms ook van ouders of coaches, tegen de scheids.

Dit weet Ricardo ook. Hij voetbalt zelf, zijn kinderen voetballen en hij is scheidsrechter en bestuurslid bij verschillende clubs. "Als scheids in het jeugdvoetbal op zaterdag ontkom je er niet aan", zegt hij.

Op het veld ziet hij het allemaal: negatief coachende trainers, schreeuwende ouders achter de dug-out die de jonge spelers opzwepen. "Tot fysiek ontoelaatbaar gedrag aan toe. Bij reguliere arbitrale beslissingen hoor ik vanaf de bank en langs de zijlijn: 'Scheids, ben je blind of zo', 'wie heeft jou betaald', 'ik zag je aankomen in die witte auto, waar staat die geparkeerd?'"

Kleedkamer gesloopt

Maar ook trainers die het veld bestormen bij een vermeende handsbal. "Ik stond als scheidsrechter op 2 meter afstand en had het incident goed gezien, toch rende de trainer op me af en ging bedreigend voor me staan." In een andere wedstrijd sloopte de verliezende tegenpartij de kleedkamer na een beslissende goal na een vrije trap vanaf de 16 meter. Ook de prullenbakken vlogen over het veld."

"Maar de meeste wedstrijden verlopen goed hoor", zegt Ricardo. "Met praten komen we een heel eind. Sommige trainers nemen hun elftal gewoon veel te serieus en denken dat ze in Camp Nou staan, ik hoor ze al schreeuwen tijdens de warming-up. Dan zeg ik iets als: ik vind het leuk om met die fluit op het veld te staan. Zullen we lekker een potje ballen en het gezellig houden? Dan is de angel er meestal wel uit."