Ouders nemen vaker juridische stappen tegen scholen, corona aanjager conflicten
Boosheid omdat het kind verplicht moet testen voor een schoolreisje of ongenoegen over een laag schooladvies: ouders liggen door corona vaker in de clinch met school. Rechtsbijstandsverzekeraars en juristen zien een flinke toename in het aantal zaken. "Ik ben de hele dag bezig om ruzies tussen ouders en scholen te sussen."
Moeder Nicole ter Borgh was het niet eens met het mondkapjesbeleid van de middelbare school van haar kinderen. Dus stapte de Almeerse naar de schoolleiding en vroeg of haar kinderen konden worden vrijgesteld van de kapjes. "Het was onbespreekbaar."
Duizenden euro's aan advocaatkosten
Met nog een ander echtpaar zocht Nicole het hogerop. "We zijn een rechtszaak gestart tegen de Staat. Ik deed dit omdat ik als moeder het beste wilde voor mijn kinderen die echt niet tegen die mondkapjes kunnen." Ze startte de zaak vanuit de stichting Ik wil gewoon naar school, waarbij ruim drieduizend ouders zich hebben aangesloten.
"We verloren zonder dat er tegenbewijs is geleverd. We waren 30.000 euro aan advocaatkosten kwijt."
Dat ouders juridische stappen ondernemen tegen de school van hun kinderen is een trend die al langer gaande is. Corona is een extra aanjager voor ouders om nog mondiger te worden, zien juristen, rechtsbijstandsverzekeraars en geschillencommissies.
Rechtsbijstandsverzekeraars ARAG en Stichting Achmea Rechtsbijstand - de grootste spelers op dit gebied - hebben speciale afdelingen opgericht waar mensen met een rechtsbijstandsverzekering kunnen aankloppen als zij er niet uitkomen met hun school. Zij zien dat het aantal ouders dat een conflict heeft met hun school flink stijgt.
Vijf zaken per week
"Bij ARAG behandelen we gemiddeld vijf onderwijszaken per week. Door corona hebben we veel meer werk", zegt jurist Esther Brouwer-Van Vliet. Behandelde de juridisch dienstverlener in 2019 nog 182 onderwijszaken, in 2020 waren dat er 280 en vorig jaar steeg dat verder naar 296 zaken.
Bij Achmea werden in 2020 837 conflicten tussen ouders en school behandeld. In 2019 waren dat er nog 706. De cijfers van 2021 zijn nog niet compleet. "Ook wij zien meer zaken sinds corona", zegt een woordvoerder.
Zelftesten bij schoolreisje
Bij de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs (LKC) komen jaarlijks ruim driehonderd klachten binnen. "72 klachten gingen over corona of waren corona-gerelateerd", zegt directeur-bestuurder Cécile de Vos. Het LKC brengt advies uit bij ruzies. In de meeste gevallen wordt dat opgevolgd en kan een gang naar de rechter worden voorkomen.
Het wisselt of de ouder of school gelijk krijgt. De Vos: "We hadden een zaak waarbij een ouder klaagde dat de school onvoldoende afstandsonderwijs bood in de periode dat de leerlingen thuis zaten. De ouder kreeg gelijk. Een andere zaak ging over een school die wilde dat alle leerlingen een zelftest zouden doen, voorafgaand aan een schoolreisje. Ook hier kreeg de ouder gelijk. De school had expliciete toestemming van de ouders moeten hebben en die ontbrak."
Niet eens met schooladvies
Onvrede over het schooladvies van het kind beslaat zo'n 15 procent van de conflicten, zegt jurist Brouwer-Van Vliet. "Door corona zijn deze zaken flink toegenomen. Dat kinderen weken niet naar school konden en online les kregen, ruiken ouders hun kans om hun gelijk te halen."
De jurist van ARAG ziet ook andere zaken. Ouders die het niet eens zijn met cijfers van het kind, de begeleiding of een verwijzing naar een andere school. De uitbraak van corona is een aanjager geweest voor dit soort verschillen. Ook bij Achmea zien ze een diversiteit aan zaken.
Zorgelijk
De Algemene Vereniging Schoolleiders noemt de toename in het aantal zaken zorgelijk. "Wij adviseren niet de juridische weg in te slaan, maar om het gesprek op te zoeken met de school. Het belang van het kind moet daarin centraal staan", zegt een woordvoerder.
Geschillen oplossen
Hoe geschillen worden opgelost? Darinka Schilstra is jurist bij Achmea: haar dagelijks werk is het oplossen van ruzies tussen ouders en scholen. "Door corona heb ik veel meer werk op mijn bordje gekregen."
Hoe de 'mediator' te werk gaat? "Alles is er op gericht om er uit te komen", zegt Schilstra. "Dat doen we bijvoorbeeld door een gesprek te organiseren tussen school en ouder. Het is belangrijk dat die twee een goede band houden en eruit komen, want je wilt toch dat ze met elkaar door kunnen. In uitzonderlijke gevallen komen we er niet uit en wordt een geschil voor de rechter uitgevochten."
Brouwer-Van Vliet vult aan: "Bijna 9 van de 10 klachten wordt uiteindelijk opgelost. Het is vaak geven en nemen. In uitzonderlijke gevallen is de gang naar de rechter nodig."
Aankloppen
Als het nodig is kunnen juristen aankloppen bij de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs voor een advies. Bestuurder De Vos: "Niet alle klachten behandelen we. Een ouder die alleen het gezondheidsbeleid van de overheid wil aanvechten, kunnen we niet behandelen want daar gaan we niet over. Klachten die gaan over een beslissing of handeling van de school die gevolg heeft voor de kwaliteit van het onderwijs kunnen wij wel behandelen."
In het laatste geval kunnen ouders dus nog naar de rechter stappen. Cijfers van rechtszaken worden niet bijgehouden, maar het blijft volgens juristen en advocaten een kleine groep ouders die zover wil gaan.
Ouder vaak kansloos
De Amsterdamse advocaat Chris Sent is gespecialiseerd in het onderwijsrecht en stond onlangs een Arnhemse moeder in de rechtbank bij, die het niet eens was met het schooladvies van haar dochter. Het meisje kreeg een vmbo-advies, maar volgens haar moeder hoort ze thuis op de havo en had de school te weinig oog voor haar dyslexie.
De rechter stelde de moeder in het ongelijk. Advocaat Sent: "Ondanks dat de moeder extern onderzoek had laten doen, kreeg ze geen gelijk. In het algemeen zie je dat de school bijna altijd als de absolute deskundige wordt beschouwd. Daarom gaan advocaten niet snel naar een rechter. Voor de rechter een advies van school betwisten, is zo goed als kansloos."