Minister snapt ophef over stikstofplannen, maar kabinet 'heeft geen keuze'
Minister Van der Wal snapt dat de stikstofplannen keihard aankomen bij boeren. Ze noemt de plannen 'een verschrikkelijke boodschap', maar ze zegt ook dat het kabinet geen keuze heeft. De Tweede Kamer spreekt de hele dag over de stikstofplannen, maar de doelen blijven staan. En echte veranderingen in het beleid zullen na dit debat niet volgen.
Het debat van vandaag zal boeren nog geen uitsluitsel geven over wat er per gebied gaat gebeuren, zei VVD-minister Van der Wal. Ze snapt de kritiek op de plannen heel goed. "De schuldvraag wordt op het boerenerf gelegd", zei de minister. "Maar wij als overheid zijn verantwoordelijk voor het probleem dat is ontstaan."
Weerstand
Twee weken geleden presenteerde Van der Wal de stikstofplannen. De stikstofuitstoot moet in 2030 50 procent lager zijn dan in 2018. Dat heeft ingrijpende gevolgen. Het betekent onder meer dat boerenbedrijven moeten sluiten.
Boeren kwamen nog dezelfde avond in actie en bezochten de minister thuis. Er is vooral veel weerstand tegen de kaart waarop per gebied wordt aangegeven met hoeveel de stikstof omlaag moet. De minister zei vandaag dat ze geen spijt heeft van die kaart. De doelen blijven ook staan, want: 'het kabinet heeft geen keuze', zei Van der Wal. "Het alternatief was dat ik vanuit Den Haag zou hebben gedicteerd hoe in elk gebied, hoe verschillend ook, de reductie moet worden bereikt."
De plannen veroorzaken woedende reacties bij de boeren. Gisteren was er een grote protestactie. Ook in de Tweede Kamer klinkt vandaag veel kritiek tijdens het debat. "Het gaat hier gewoon om het verdrijven van de boeren", zegt PVV-Kamerlid Edgar Mulder. De PVV ontkent dat er een stikstofprobleem is.
De SGP noemt de plannen 'een klap in het gezicht van de boer'. BBB-leider Caroline van de Plas stelt dat met de plannen de boer door het kabinet wordt weggevaagd. "Ik word er zelf emotioneel van. Ik vind het verschrikkelijk."
'Kaart is vertrekpunt'
Van der Wal benadrukte nog eens dat de provincies veel ruimte hebben om de gebiedsaanpak in te richten, zolang de doelen maar worden gehaald. "We moeten het samen doen." Ze benadrukt dat het fel bekritiseerde stikstofkaartje een 'indicatie' is. "De kaart is een vertrekpunt en dat gaan we dit jaar verfijnen."
Partijen in de Tweede Kamer zijn verontwaardigd dat voor de landbouw al wel stikstofplannen zijn, maar voor andere uitstoters (industrie, verkeer en luchtvaart) nog niet. GroenLinks-leider Jesse Klaver noemde dat 'een grote fout'. Voor hem zou dat 'een belangrijk signaal' naar de boeren zijn.
Andere sectoren
De minister begrijpt dat het voor mensen onrechtvaardig voelt dat er nu alleen nog plannen liggen voor de landbouw. "Maar ik kon niet wachten." Er komen ook plannen voor andere sectoren. De doelen voor de industrie en het verkeer gaan niet per gebied vastliggen, maar over de hele linie moet de hoeveelheid stikstofoxiden (NOx) omlaag.
Echte veranderingen in het beleid zullen na dit marathondebat niet volgen. De grote opdracht voor het kabinet begint pas na het debat. Het komende jaar moet met de provincies een plan worden gemaakt om de uitstoot te verminderen en boeren te helpen. En dat plan is er nog lang niet.