Eisen onderwijs nieuwkomers mogelijk losgelaten: onbevoegde leraren, minder lesuren
Voor kinderen die net in Nederland zijn, is het heel belangrijk dat ze naar school kunnen. Maar dat lukt niet altijd. Zo'n 2000 zogeheten nieuwkomers zitten thuis. Om dat aan te pakken, wil onderwijsminister Wiersma de eisen versoepelen. Zo wil hij bijvoorbeeld toestaan dat ook onbevoegde leraren voor de klas mogen staan.
Het is niet goed gesteld met het onderwijs aan asielkinderen. Nieuwkomersonderwijs is het onderwijs voor kinderen die nog niet eerder in Nederland hebben gewoond en nog geen Nederlands spreken. In één schooljaar wordt onder meer geprobeerd de kinderen Nederlands te leren, zodat ze kunnen doorstromen naar regulier onderwijs. Daarnaast krijgen ze ook de andere schoolvakken.
Door tekort aan plekken krijgen kinderen nu niet of nauwelijks onderwijs. Momenteel zitten 2000 pas in Nederland gearriveerde jongeren thuis terwijl zij eigenlijk naar de middelbare school hadden moeten gaan. Minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs Wiersma krijgt ook signalen dat de wachtlijsten bij basisscholen oplopen, al heeft hij hier geen cijfers van.
Recht op onderwijs
De instroom zal naar verwachting blijven groeien. "Nieuwkomers hebben net als alle andere jongeren recht op onderwijs", zegt de bewindsman daarover. "Zij vallen evengoed onder de Leerplichtwet."
Om dat te veranderen, komt Wiersma vandaag met een wet. Gemeenten en scholen worden daarin verplicht elk jaar afspraken te maken om onderwijs te verzorgen voor nieuwkomers. Hij wil proberen om een wet die dit voorschrijft goedgekeurd te krijgen in de Tweede en Eerste Kamer voordat het nieuwe schooljaar begint.
Belangrijke punten uit nieuwe wet
- Een school mag ook onbevoegde leraren voor de klas zetten, maar niet voor de kernvakken
- Het aantal verplichte lesuren per week kan desnoods verlaagd worden naar 12,5 uur
- Komen gemeentes en schoolbesturen er samen niet uit, dan kan de minister hen dwingen toch onderwijs te regelen voor de nieuwkomers
Daarmee kunnen asielkinderen onder meer les krijgen van een onbevoegde docent en mag een school minder lesuren aanbieden om toch te voldoen aan de onderwijsverplichting.
Extra plekken
De nieuwe wet regelt ook dat de onderwijsminister het college van burgemeester en wethouders van een gemeente tijdelijk toestemming mag geven om extra onderwijsplekken te regelen voor nieuwkomers. In principe moeten schoolbesturen dan een volledig onderwijsprogramma verzorgen.
Als dat vanwege personeelstekorten niet lukt, is een aangepast onderwijsprogramma ook toegestaan. Leerlingen moeten in dat geval minstens 12,5 uur per week les krijgen, verspreid over ten minste drie onderwijsdagen. Hiervan moeten ze minimaal tien uur bezig zijn met het aanleren van de Nederlandse taal.
Basisscholen mogen tijdelijk pabostudenten voor nieuwkomersklassen zetten als ze daar geen bevoegde leraren voor kunnen vinden. Ook middelbare schoolleraren of ondersteunend personeel mogen hiervoor worden ingezet. De inzet van onbevoegde leraren is bij een aantal vakken niet toegestaan, waaronder taal en rekenen. Op middelbare scholen bestaan sowieso al mogelijkheden om tijdelijk leraren zonder diploma in te zetten.
Met spoed behandelen
De minister verzoekt de Tweede Kamer om zijn wet met spoed te behandelen, uiterlijk op 20 juni. Hij hoopt dat de Eerste Kamer de wet vervolgens voor het zomerreces af kan handelen. Als dat niet lukt dan zal er 'voor sommige nieuwkomers bij de start van het schooljaar nog altijd geen onderwijsplek beschikbaar zijn', waarschuwt Wiersma.