Beleid online gokken desastreus uitgepakt: 'Geest is volledig uit de fles'

De legalisering van het online gokken is desastreus uitgepakt, zegt hoogleraar Arnt Schellekens, de Nationaal Rapporteur Verslavingen. "Dat moet je nu goed repareren, in plaats van pleisters plakken."

Ook ex-gokker Nando Boots (29) stelt dat hard ingrijpen tegen de geraffineerde gokaanbieders nodig is. Voor hem was het jarenlang dagelijkse kost: urenlang gokken. Op zijn telefoon en laptop tegelijk. Op het werk, thuis en bij vrienden. Boots was vanaf zijn 19de verslaafd. "Het begon met een tientje  inleg. Toen werd het 100 euro, daarna 1000. Het ging van kwaad tot erger. Op een avond verloor ik 30.000 euro. Ja, dat was klote."

Gokken als vlucht

De verslaving nam zijn leven volledig over. "Ik zag mijn vrienden niet meer en verloor mijn baan. Het ging me ook niet zozeer meer om het geld: het gokken was een vlucht." En eruit komen lukte niet meer. "Het ging niet goed met me, maar ik wilde dat niet voelen, dus ik ging maar door."

In 2021 is het online gokken gelegaliseerd. Sindsdien zijn er naar schatting honderdduizenden nieuwe gokkers bijgekomen. Arnt Schellekens stelt dat de geest volledig uit de fles is en noemt de legalisering desastreus. "Tienduizenden mensen, vaak jongeren, lopen door het online gokken helemaal vast. Dat ontwricht hele gezinnen. Sommigen zien geen andere uitweg meer dan zichzelf van het leven te beroven. Dramatisch."

Dat demissionair minister Franc Weerwind (rechtsbescherming) met maatregelen komt, is een 'goede eerste stap', maar daarmee zijn we er lang niet, denkt hij. "Het is een klein stapje. De plannen zijn gewoon bij lange na niet genoeg om de grote problemen die nu spelen op orde te krijgen. Elke week komen er weer mensen bij met grote gokproblemen en dan zijn we niet gebaat met wetten die er misschien over een aantal jaar eens zullen zijn."

Verder gokken ondanks limiet

Eén van de maatregelen waar het kabinet mee komt, is een maandelijks stortingslimiet van 350 euro per aanbieder. Over die limiet zegt Schellekens: "Het probleem is dat dit een limiet per aanbieder is. Maar we hebben meer dan twintig aanbieders. Dus als je limiet bereikt is, kun je bij een andere aanbieder gewoon weer verder gokken. En je kunt ook met  meerdere accounts spelen. Dat betekent dat mensen alsnog heel veel geld kunnen verliezen."

Wat er wel moet gebeuren? "Er moet één overkoepelende limiet komen." Maar dat is juridisch lastig en moet in een wet worden vastgelegd. Zoiets gaat, áls het er al komt, zeker nog jaren duren. "Gokkers nu zijn niet geholpen met wetten die jaren op zich laten wachten." 

'Maak gokbedrijven aansprakelijk'

Het kabinet wil verder dat aanbieders van online gokken een zorgplicht wordt opgelegd om gokkers bewuster te laten spelen. Schellekens heeft hier grote twijfels bij. "Die zorgplicht komt bij de gokbedrijven te liggen. En ik heb er heel weinig vertrouwen in dat die bedrijven, die toch als doel hebben om geld te verdienen, die plicht goed gaan uitvoeren. Die moet je bij een externe partij neerleggen. Bij verslavingsdeskundigen bijvoorbeeld."

Volgens de Nationaal Rapporteur moet er snel een overkoepelende speellimiet komen die geldt  voor alle gokbedrijven. "En een richtlijn waar gokbedrijven zich aan moeten houden. Als ze dat niet doen, moeten ze aansprakelijk worden gesteld." 

Ex-verslaafde Nando noemt de zorgplicht een lachertje. "Gokbedrijven zijn geraffineerde bedrijven die als doel hebben zoveel mogelijk winst te maken en spelers aan te trekken. Ik geloof er niet in dat zij zorg kunnen gaan bieden. Dit  is echt zonde van de tijd en het geld."

Andere beeldvorming

In ons land schiet de hulpverlening nog tekort, erkent de Nationaal Rapporteur. Nando kickte uiteindelijk af in een kliniek in Schotland. "Daar ontdekte ik innerlijke rust en ben ik met mezelf  aan het werk gegaan." Of hij zichzelf iets kwalijk neemt? "Ik vond het gewoon heel lastig  om te stoppen. Wat ik mezelf kwalijk neem, is dat ik anderen pijn heb gedaan."

De ex-gokker vindt vooral dat het beeld rondom gokken moet veranderen.  "We moeten het niet gaan zien als iets  leuks, maar als een heftige  verslaving die heel veel levens kapotmaakt. Heel veel levens van jongeren. Er moeten meer anti-campagnes komen, vergelijkbaar met die we hebben rond drugs en alcohol."

Accounts geblokkeerd

Nando gokt  al tweeënhalf jaar niet meer en heeft al zijn accounts geblokkeerd. Of hij de gokbedrijven bedrijven iets kwalijk neemt? "Ja en nee. Natuurlijk, die bedrijven hebben niets gedaan om mij te stoppen. En ze moeten heus wel hebben gezien dat ik een probleemgokker ben. Maar het is ook mijn eigen verantwoordelijkheid geweest."