Klimaat in verkiezingsprogramma’s: van stoppen met 'CO2-flauwekul' tot verbod op vleesreclames
Als het gaat om de aanpak van klimaatverandering valt er daadwerkelijk wat te kiezen bij de komende verkiezingen. Willen sommige partijen helemaal stoppen met klimaatmaatregelen en volop blijven inzetten op steenkool, olie en gas, willen anderen het liefst al in 2030 af van alle fossiele brandstoffen.
De Wetenschappelijke Klimaatraad (WKR) analyseerde de verkiezingsprogramma’s en mist vooral het 'grotere verhaal'. "Wat opvalt, is dat het eigenlijk veel gaat over percentages en doelen, of die wel of niet gehaald worden of bijgesteld moeten worden. Dat is wel concreet, maar het gaat gevoelsmatig de mensen niet aan", zegt Jan Willem Erisman van de WKR.
"Ik denk dat mensen zich onvoldoende realiseren dat het je nu misschien niet direct raakt, maar dat gaat wel komen." We moeten volgens hem in Nederland terug naar de vraag waaròm we dit doen. "We doen dit niet om een vinkje van een doel te halen, maar omdat wij en onze kinderen straks ook nog in een gezond, veilig en welvarend land willen wonen."
Hogere dijken
Over een aantal klimaataspecten zijn alle partijen het eens, ook degene die klimaatverandering ontkennen: ze willen allemaal de problemen op het elektriciteitsnet oplossen en inzetten op 'adaptatie'. Oftewel: het aanpassen aan de gevólgen van klimaatverandering, zoals hogere dijken en bredere rivieren.
Ook moet energie betaalbaar blijven. Maar over het tegengaan van de oorzaak van klimaatverandering lopen de meningen sterk uiteen. Aan de linkerkant vinden partijen als Partij voor de Dieren en GroenLinks-PvdA dit een zeer belangrijk thema.
Zij willen snel stoppen met fossiele subsidies en inzetten op een sterke groei van hernieuwbare energie, vooral zonne- en windenergie. Middenpartijen, zoals D66 en CDA, vinden het klimaat ook belangrijk, maar koppelen het aan economie en haalbaarheid.
Energiezekerheid
De VVD wil eveneens de klimaatdoelen halen, maar stelt voorwaarden en zet meer in op energie-onafhankelijkheid en betaalbaarheid. Partijen aan de meest rechtse kant, JA21, PVV en FvD, hebben overduidelijk niks met het thema en de laatste twee vinden dat ons land uit het Parijse Klimaatakkoord moet stappen.
De PVV wil af van de 'CO2-flauwekul'. Ook wil de partij niet dat het onderwijs er nog aandacht aan besteedt. "Nederland is verantwoordelijk voor nog geen half procent van de totale wereldwijde CO2-uitstoot", aldus het PVV-verkiezingsprogramma. "Het Nederlandse effect op het wereldwijde klimaat is verwaarloosbaar klein."
Partijen als FvD komen al langer met een getal met enkele nullen achter de komma, waarmee ze willen aantonen dat het effect van Nederlands beleid op het wereldwijde klimaat nihil is. Maar volgens Detlef van Vuuren van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) - de belangrijkste adviseur van de regering op dit gebied - is zo’n klein getal niet echt relevant.
Steentje bijdragen
Als een klein land als Nederland vanaf nu helemaal geen klimaatmaatregelen meer uitvoert, zal de aarde in het jaar 2100 maar een heel klein beetje extra opwarmen. Maar het gaat erom dat àlle landen hun steentje bijdragen, zegt Van Vuuren.
Net als bij het betalen van belastingen, is ieders individuele bijdrage heel klein. Toch tellen alle kleine beetjes belasting bij elkaar op tot een gevulde schatkist, waarmee de overheid wegen kan bouwen of het onderwijs en de zorg kan financieren.
Opmerkelijke voorstellen
In de verkiezingsprogramma’s staan verder nog een paar opmerkelijke voorstellen. Zo wil de PvdD een klimaatbelasting voor de hoogste inkomens en een reclameverbod voor fossiel, vlees en zuivel. GroenLinks-Pvda wil dat huurders korting op hun huur krijgen, als de huisbaas hun woning niet isoleert.
Ook introduceert deze partij een zogenoemd klimaatticket, waarmee iedereen voor 59 euro per maand onbeperkt met het ov kan reizen in de daluren. Volt wil een verbod op 'fossiele vliegreizen tot 650 kilometer'.
Partijen aan de rechterkant willen vooral inzetten op meer kernenergie. Bijvoorbeeld CDA, VVD, D66 en PVV willen dat Nederland meerdere grote en kleinere kerncentrales bouwt.
Het zou dan ook 'extreem onverstandig' zijn, vindt Van Vuuren, als Nederland stopt met klimaatbeleid, zoals de PVV en FvD willen. "Nederland is simpelweg kwetsbaar vanwege onder mee de zeespiegelstijging. Het is dus juist in ons belang dat klimaatbeleid wereldwijd succesvol is", aldus Van Vuuren. "En ook voor de wereld als geheel is niets doen duurder dan klimaatbeleid."
Verschillende klimaatdoelen
Ook Erisman van de WKR ziet dat er politici zijn die klimaatbeleid maar onzin vinden. "Ik denk dat die partijen onvoldoende naar buiten kijken. En onvoldoende rekening houden met hoe op de lange termijn klimaatbeleid versterkend werkt voor onze economie en beter is voor de bestaanszekerheid van mensen."
Klimaat ontbreekt dit jaar als beslissend verkiezingsthema, we hebben het erover in onderstaande video:
Daarnaast benadrukt de WKR dat ons land in het verleden sterk heeft geprofiteerd van fossiele energie en daarmee een flinke bijdrage heeft geleverd aan de verhoging van de CO2-concentratie. "Ook dat is een reden dat wij de uitstoot sterk moeten verminderen", zegt Erisman.
Verschillen
Tussen de partijen die wèl de uitstoot van broeikasgassen willen beperken, zijn er duidelijke verschillen. De PvdD zou het liefst al in 2030 klimaatneutraal zijn. SP en GroenLinks-PvdA willen dat in 2040, terwijl veel andere partijen zich aan de Europese afspraken willen houden, en klimaatneutraliteit in 2050 willen bereiken.
De vraag of Nederland meer zou moeten doen dan wat Europa van Nederland vraagt, verdeelt de partijen. Zo wil de VVD "geen nationale koppen bovenop EU-beleid". Ook partijen als BBB en CDA willen geen strengere regels in eigen land en de nationale CO2-heffing voor de industrie schrappen.
