Mirage-topman Witteveen: 'Blokker en Intertoys gaan goed terechtkomen'

Ruim vier jaar geleden nam investeerder Michiel Witteveen de resten van Blokker Holding over van de familie Blokker. De familie gaf hem een grote zak geld mee, waarmee hij het bedrijf weer gezond zou moeten maken.

Dat leek afgelopen jaren te lukken. Witteveen verkocht en sloot niet alleen bedrijfsonderdelen, maar investeerde ook in zijn winkels en nam Intertoys en BCC over. In 2022 zou hij zijn - tot Mirage Retail Group omgedoopte - bedrijf naar de beurs brengen. Witteveen werd alom gezien en beschreven als 'de redder van Blokker'.

Deuken

Inmiddels heeft het succesverhaal de nodige deuken opgelopen. Drie grote (voormalige) bedrijfsonderdelen van Mirage zijn inmiddels failliet. Die winkelketens - Blokker België, Big Bazar en BCC - telden ruim 300 vestigingen. Ruim 3000 mensen verloren er hun werk. De meeste schuldeisers konden fluiten naar hun centen.

Ook de veelbesproken beursgang van Mirage is definitief van de baan. In plaats daarvan zoekt Witteveen naar een koper voor Intertoys. "Die verkoop moet begin volgend jaar rondkomen", zegt hij. Ook wil de investeerder uiteindelijk winkelketen Blokker kwijt. "Mensen denken dat Blokker al te koop staat, maar dat is niet zo. Daar heb ik helemaal geen haast mee."

Winkeldroom

RTL Z schreef onlangs een verhaal onder de kop 'Hoe de winkeldroom van Michiel Witteveen uiteenspatte'. De ondernemer kon zich daar niet in vinden, en nodigde ons uit 'voor een kop koffie' op het hoofdkantoor van Mirage aan de Amsterdamse Van der Madeweg.

Tijdens dat gesprek maakt Witteveen een rustige, krachtige indruk; zeker niet aangeslagen door de teleurstellende ontwikkelingen van afgelopen jaar. "Het is niet zo dat mijn droom uiteen is gespat. De beursgang gaat niet door, dus we kijken nu naar alternatieven voor de toekomst. Ik word binnenkort 70. Toen mijn zus vorig jaar overleed, begreep ik dat ik niet het eeuwige leven heb. En mijn kinderen hebben geen interesse om het bedrijf over te nemen."

Het is daarom volgens de investeerder van groot belang om de winkelketens onder te brengen bij aandeelhouders waarbij hun toekomst en die van de werknemers in goede handen is. "Het gaat niet om dromen, het gaat om verantwoord ondernemerschap."

U was 64 en had een succesvolle carrière achter de rug, toen u het dramatisch presterende Blokker Holding ging leiden en vervolgens kocht. Waarom begon u daar nog aan?

"De familie Blokker wilde het bedrijf verkopen, en er waren nog twee potentiële kopers. Ik vond die echter niet bij het bedrijf passen. De commissarissen en aandeelhouders vonden dat ook. Op de manier waarop het toen met het bedrijf ging, kon het niet doorgaan. Maar ik had er genoeg in de keuken gekeken om te weten dat het wel kon."

Hoe dan? In de vijf jaar daarvoor maakte Blokker Holding 940 miljoen euro verlies.

"Er moest ontzettend veel gebeuren. Jaap Blokker, met wie ik een bijzondere band had, was echt een icoon. Maar hij wilde niet investeren in dingen die geen extra omzet opleverden. Dat breekt een bedrijf uiteindelijk op."

"In de eerste plaats namen we afscheid van de onderdelen waarin we echt geen heil meer zagen. Daarna kan je sleutelen aan drie componenten; kosten, marge en omzet. Het moeilijkste is de omzet, daarvoor heb je de consument nodig. De marge hebben we goed verbeterd door ons eigen iconische Blokker-merk meer op de kaart te zetten. Kosten waren het makkelijkste, want daarin kan je snijden. Alles wat je maar kan bedenken hebben we aangepakt: de slechtlopende winkels gesloten, het IT-systeem dat met plakband aan elkaar hing vernieuwd. Dat was allemaal mogelijk door de veelbesproken bruidsschat."

Die bedroeg naar verluidt 250 miljoen euro. Klopt dat?

"Ik weet niet hoe men aan dat bedrag komt. Ik heb me er nooit over uitgelaten; dat is de afspraak met de familie Blokker. Dat doe ik dus ook nu niet. Waarom is het relevant? Het was zonder meer een groot bedrag, maar ook heel hard nodig. Het bedrijf verloor destijds 30 miljoen euro per maand, dus dat moet je wel dekken. Het was een gapende wond waar het bloed uit gutste. Dat moesten we stelpen, met cash. Eens per kwartaal werd er geld overgemaakt, als we voldeden aan een aantal voorwaarden."

Ook de oud-eigenaar van BCC gaf een bruidsschat mee; 88 miljoen euro aan vastgoed en voorraden.

"Je moet wel beseffen dat BCC al tien jaar lang zware verliezen maakte, ook de afgelopen jaren. Die verliezen moesten wel worden gefinancierd, en dat hebben we ook gedaan. Ik heb dat geld niet uit de kassa gehaald."

Mirage kreeg opgeteld zo'n 340 miljoen euro aan bruidsschatten mee, wellicht dus iets minder. Tussen 2019 en 2021 maakte het bedrijf opgeteld 150 miljoen verlies. Waar bleef de rest?

"Het zit niet in mijn zak, laat ik het zo zeggen. Er wordt nogal eens gesuggereerd dat ik de boel heb leeggeharkt; dat is natuurlijk niet zo. In de 4,5 jaar dat ik eigenaar ben, is er geen euro dividend aan mij uitgekeerd. Dat kan je opschrijven. De verhalen die daarover de ronde doen, zijn apert onjuist."

"Het is allemaal rekenarij waarvan ik denk, jongens kom op. Ik begrijp dat er mensen bij BCC boos zijn. Voor iedereen die daar werkte, is de deconfiture een enorm hard gelag. Maar wij zijn daar snel ingehaald door zaken als corona, het ineenstorten van de consumentenmarkt en gigantische kostenstijgingen. Het had gewoon geen zin meer. Soms lukken dingen ook niet."

U verkocht Blokker België en Big Bazar aan opkopers van faillissementspartijen, en BCC bijna ook. Al die bedrijven zijn nu failliet. Dacht u echt dat ze bij dat type koper in goede handen kwamen?

"Daar wil ik wel wat over zeggen. De koper van Blokker België, Dirk Bron, was een goede bekende van de familie Blokker. Daarom deden we destijds slechts een lichte check op deze man. Daaruit kwam niets vreemds. Maar al snel na de verkoop kwamen allerlei vervelende verhalen over hem in de media. Dat heeft ons heel erg verrast."

"Heerke Kooistra is een ander verhaal. Ik vind hem nog steeds een heel goede ondernemer, die goed past bij het concept van Big Bazar. Hij is sterk in het goedkoop opkopen en verkopen van grote volumes. Wij konden dat niet, hij wel. Het liep uiteindelijk niet goed af, omdat corona hem veel pijn deed en hij zijn financiering niet goed op orde had. Op de koper die we voor BCC op het oog hadden, kan ik niet reageren. We hebben getekend voor geheimhouding."

Nu staan Intertoys en Blokker in de verkoop. Kunt u zich voorstellen dat de duizenden werknemers zich zorgen maken dat ook zij bij dergelijke kopers terechtkomen, of failliet gaan?

"Nee, ik zorg ervoor dat zij in goede handen terechtkomen."

Dat dachten de werknemers van Blokker België, Big Bazar en BCC ook.

"Het is wat het is. Ik ga er verder geen uitspraken over doen. Die mensen moeten vertrouwen hebben in mij. Wij zullen bewijzen dat het goed afloopt."

Hoe staan Blokker en Intertoys en eigenlijk voor?

"Als er geen corona was geweest, waren we allang winstgevend geweest. In alle onderdelen, behalve misschien BCC. Veel mensen denken dat na corona ook de problemen voorbij zijn. Dat is niet zo. Nu moeten bedrijven de uitgestelde belastingen gaan terugbetalen.  Dat kan een bloedbad worden. Ook zijn de bezoekersaantallen in de winkelstraat nog steeds niet terug op het oude niveau."

"Intertoys is inmiddels een goedlopende onderneming. Kopers willen misschien even afwachten hoe het door de aanstaande feestmaand komt; de verkoop zal begin volgend jaar rondkomen. Blokker is er nog niet helemaal, maar heeft zich er goed doorheen geslagen. Ondanks alle consumentenellende draaien de winkels echt heel erg goed. Per week komen er 1,7 miljoen bezoekers, dus nog zonder internet. Ik kan me voorstellen dat dat voor heel veel partijen interessant kan zijn. Maar wij zijn nog helemaal niet bezig met de verkoop."

Maken de winkelketens een nettowinst?

"Wij kijken vooral naar de operationele resultaten, de ebitda. Die maatstaf bepaalt of je cash genereert. Het belangrijke vierde kwartaal moet nog komen, maar tot nu toe ontwikkelen beide bedrijven zich conform onze budgetten. Dat is voor Intertoys dit jaar een operationeel resultaat van 11 tot 12 miljoen euro, en voor Blokker nul. Maar ik heb geen glazen bol; er zijn tegenwoordig zoveel onzekere omgevingsfactoren zoals de gevolgen van de situatie in Gaza en Oekraïne. Aan de andere kant blijkt dat mensen niet snel besparen op hun kinderen en het huishouden. In oktober zitten we net iets boven budget."

Bestaat een kans dat u Blokker toch nog in de familie houdt?

"Nee. Ik houd heel erg veel van mijn kinderen, maar ik heb niet het idee dat zij daarop zitten te wachten. En het bedrijf niet op hen. Dus uiteindelijk gaan wij een koper vinden die dat stokje op een heel verantwoorde wijze gaat overnemen."