Zo ging de curator van VanMoof te werk: 'Mooiste zaak van het jaar'

Zodra een bedrijf failliet wordt verklaard, kan de telefoon bij de advocaten van HVG Law aan de Amsterdamse Zuidas gaan rinkelen, vertellen De Wit en collega-advocaat Mayk Koria. Het kantoor, met in totaal zo'n 150 advocaten en notarissen, werkt met een team van 11 mensen aan faillissementen en herstructureringen bij bedrijven in financiële nood. 

Bij grote zaken gaat 'alles opzij'

Het verzoek om een faillissement af te handelen, komt via de rechter. In de regel geldt: hoe meer ervaring een curator heeft, hoe gewichtiger de zaak. Het zijn er voor HVG tientallen per jaar. En bij grotere, zoals VanMoof, gaat alles opzij, zeggen de advocaten. "Dan wordt het thuisfront gebeld en de agenda schoongeveegd."

Na rustige coronajaren liep het aantal faillissementen dit jaar weer op, al bleef een echte golf uit. "Ook voor komend jaar verwachten we een stijging", zeggen De Wit en Koria. Bedrijven houden last van hoge kosten en komen moeilijker aan geld. Dankzij de wet Wet Homologatie Onderhands Akkoord (WHOA) doen ze daarbij vaker een ultieme poging om dat bankroet juist te voorkomen.

Het betekent werk voor De Wit en zijn team, dat eerder de faillissementen van onder meer The Entertainment Group, Travelbird en Dixons afwikkelde. De Wit is ook betrokken bij Exem Energy, een bedrijf waar de van corruptie beschuldigde Isabel dos Santos bij betrokken was. "Daar kan ik niet zoveel over zeggen", zegt hij er meteen bij. Faillissementen liggen gevoelig, ze kosten bovendien tijd: "Met VanMoof zijn we zeker nog wel een jaar bezig." 

De Nederlandse e-bikefabrikant ging afgelopen zomer, onder druk van zware verliezen, failliet. Het leidde tot veel media-aandacht en liet klanten in onzekerheid over hun bestellingen en reparaties. Er werd een nieuwe eigenaar gevonden door HVG Law, maar slechts enkele tientallen van de bijna zevenhonderd werknemers konden onder het Britse Lavoie hun baan behouden. Een 'dramadoorstart' noemde vakbond CNV het deze zomer daarom.

"Ik zou het geen doorstart willen noemen", zegt De Wit over de deal. Maar wel het maximaal haalbare: "Op het moment dat het bedrijf failliet ging, waren er al leveringsproblemen en lag de productie stil." Wie dan als curator binnenstapt, stelt vooral orde op zaken en doet aan crisismanagement, zeggen de advocaten.

Ze stappen een bedrijf binnen met één doel: zoveel mogelijk geld verdienen voor de schuldeisers van een bedrijf, van bank tot fabrikant. Vaak is de lijst met namen lang en loopt de schade dik in de miljoenen. Om daar wat van terug te zien, moet de activa zo snel mogelijk worden verkocht. Soms lukt dat in zijn geheel, in de vorm van een doorstart onder een nieuwe eigenaar. 

'Doorstarten wordt minder makkelijk'

Steeds vaker gebeurt het alleen in delen, zo werden bij koopjesketen Big Bazar de voorraden met korting verkocht en ging een klein deel van de winkels van BCC naar de concurrent. "De trend is dat een doorstart minder makkelijk wordt", zegt De Wit. Vaak zingen problemen al rond in de media voordat er een faillissement wordt uitgesproken. "Dan gaan de headhunters aan de slag."

De belangrijkste werknemers, zoals IT-personeel, zijn soms snel vertrokken, ook door de krappe arbeidsmarkt. En die zijn juist cruciaal voor de waarde van een bedrijf. Het maakt ook dat een curator graag haast maakt met een deal. Dat moet sowieso, want het personeel van een bedrijf is nog zes weken in dienst, dankzij het UWV die de salarissen nog doorbetaalt.

'Hard werken'

Bij VanMoof duurde de verkoop zeven weken. Dat was 'hard werken:' in de ochtend bellen met leveranciers in Azië, in de avond de VS. Tussendoor 'alles managen op de werkvloer.' Het personeel informeren over hun dienstverband, leveranciers wijzen op hun rechten. VanMoof moest op minimale kracht doordraaien: sommige (it)-processen bleven bewust in de lucht, waar elders de stekker eruit ging.

Het is schrappen, want (bijna) alles kost geld, terwijl je dat juist wil verdienen. Dat wat de curator doet, is strak vastgelegd in de wet, benadrukken de twee. Klanten die nog op een bestelde fiets wachten? Of een leverancier die nog geld krijgt voor een geleverde dienst? Het is niet leuk, maar schuldeisers zoals deze moeten hun vordering netjes indienen bij de curator. Daarna is het afwachten.

"Dat levert teleurstellingen op, maar als curator ben je er niet om mensen een loer te draaien", aldus De Wit.

Afhankelijk van de stand van de boedel, dat wat er onderaan de streep overblijft, kan er iets worden uitbetaald. Blijft er geld over, dan wordt het salaris van de curator als eerste gestort, ook partijen zoals de Belastingdienst of banken met zekerheidsrechten hebben vaak voorrang. Voor de rest is er, zeker in geval van VanMoof, weinig hoop: "De vooruitzichten zijn niet goed", zegt De Wit.

'Personeel gaf een eindsprintje'

Is geld verdienen als curator een gok? Soms zijn er flinke bedragen te verdienen, soms is het dus niets. "Het is meestal een gezonde mix”, aldus De Wit over zijn jaarrekening. 

VanMoof was hoe dan ook de zaak die dit jaar het meeste bijbleef, zeggen de juristen. Alleen al omdat je als curator diep inzicht krijgt in het bedrijf en de processen erachter en je moet begrijpen hoe zo'n fiets nu precies werkt. Ook de samenwerking met het personeel sprong er uit: dat gaf ondanks alles nog een eindsprintje, zegt De Wit.

Op die manier lukte het in ieder geval nog wel om de kapotte fietsen die nog voor reparatie in de werkplaats stonden aan de rechtmatige eigenaren terug te geven.