Minder huizen, minder asfalt: het wordt een slecht jaar voor de bouw
Komend jaar wordt geen goed jaar voor de bouwsector, verwacht ING. Er zullen minder nieuwe huizen worden gebouwd. Ook zijn veel grote wegenbouwprojecten stilgelegd door onder andere de stikstofproblematiek. Deze worden vervangen door kleinere onderhoudsopdrachten.
In 2024 zal de bouwsector 2,5 procent krimpen ten opzichte van 2023, denkt ING. De sector zal dan 2,5 tot 3 miljard euro minder groot zijn dan in het afgelopen jaar, zegt Maurice Van Sante, hoofdeconoom van de bouwsector bij ING.
In 2023 groeit de bouwsector nog met 3 procent. Dat komt vooral door het goede eerste kwartaal, zegt Van Sante. In het tweede en derde kwartaal van 2023 kromp de bouwproductie met respectievelijk 0,6 procent en 0,5 procent.
Woningbouw
Een belangrijk onderdeel van de bouwsector is de woningbouw en daar daalt de productie volgend jaar, denkt ING. Het vorige kabinet wilde vanaf 2024 100.000 woningen per jaar bouwen om het woningtekort op te lossen. In 2023 moesten dat er 90.000 zijn. Dat aantal is niet gehaald, becijfert ING Research.
De onderzoekers denken dat het aantal nieuwbouwwoningen dit jaar op 73.000 uitkomt. Volgend jaar daalt het zelfs naar 65.000, aldus de prognose van de bank.
Grote bottlenecks voor woningbouw zijn een structureel tekort aan bouwgrond, complexe projectontwikkeling en juridische vertragingen.
Bezwaar omwonenden
"Omwonenden dienen bijvoorbeeld bij bouwplannen vaak een bezwaar in. Dat kan voor hele lange vertraging zorgen", aldus onderzoeker Maurice van Sante.
Ook netcongestie, waardoor nieuwe woonwijken niet op het elektriciteitsnetwerk aangesloten kunnen worden, zorgt steeds vaker voor vertraging.
Nieuwbouwprojecten kwamen bovendien volgens projectontwikkelaars bovendien vaak niet rond omdat de materiaalkosten gestegen waren, terwijl ze door de prijzen op de woningmarkt voor bestaande huizen niet meer geld voor de nieuwbouw konden vragen.
"Dat hangt samen. Als er een te groot verschil is, gaan kopers voor bestaande bouw."
Zoekopdrachten in Google
Consumenten zoeken volgens ING op internet alweer meer naar nieuwbouw. Het zoekgedrag hiervan ligt nog op een laag niveau, maar meer zoeken leidt ook al tot meer kopen.
Zo werden er in de periode september-november 29 procent meer nieuwbouwwoningen verkocht dan in dezelfde periode een jaar eerder. Dit is nog wel flink minder dan in dezelfde maanden in eerdere jaren, maar het is een eerste teken van een mogelijk verder herstel, aldus ING.
Wegen, renovatie, bedrijfspanden
Maar de bouwsector doet meer dan alleen woningen bouwen. Er worden ook wegen aangelegd, woningen (deels) gerenoveerd of verduurzaamd en bedrijfspanden gebouwd. "Bijna de helft van de bouw houdt zich niet bezig met nieuwbouw", weet Van Sante.
Minder bestellingen zonnepanelen
Maar ook met de installatiesector zal het minder goed gaan, verwacht ING. Dat komt onder meer omdat we minder zonnepanelen kopen. "De energieprijzen zijn gedaald, dus het is voor mensen minder interessant. In 2023 zag je de omzet in de installatiebranche juist toenemen, bijvoorbeeld met 15 procent in het derde kwartaal."
De orderboeken zitten nu veel minder vol. Wie zonnepanelen wil, heeft ze bovendien nu vaak al. "Ook de onzekerheid over de toekomst van de salderingsregeling voor particulieren leidt tot uitstel of afstel van plaatsing van zonnepanelen bij consumenten."
Wegenbouw
En hoewel het aantal files weer toeneemt, komt er weinig asfalt bij. Dat komt door de stikstofproblematiek en door gestegen kosten.
Demissionair minister Mark Harbers van Infrastructuur en Rijkswaterstaat heeft hierdoor veel nieuwe infraprojecten tijdelijk in de ijskast gezet. Projecten die al zijn begonnen worden vaak wel afgemaakt en ook mogen wegen worden gerenoveerd.
"Voor infrabouwers levert dit een ander soort (vaak wat kleinere) werkzaamheden op. Kleine infrabouwers met 1 tot 10 werkzame personen lieten in de eerst drie kwartalen van 2023 ook de hoogste omzetgroei zien", aldus ING.
De totale markt voor infrastructuur zal in 2024 nog wel licht stijgen, met 0,5 procent, denkt ING. Naast de wegenbouw vallen onder meer ook buizen- en kabelleggers hieronder, die profiteren van de aanleg van glasvezelinternet en de verzwaring van het elektriciteitsnet.