Ondernemers met coronaschuld: 'Waar haal je 264.000 euro vandaan?'
De coronacrisis mag dan voorbij zijn, ondernemers voelen nog dagelijks de financiële gevolgen. Een eetcafé-eigenaar en een kledingwinkeluitbater over de schuld die ze hebben opgebouwd, en hoe ze die denken af te betalen. "Ik ben alleen maar ballen omhoog aan het houden, doodvermoeiend."
Een van de vele mkb'ers met een coronaschuld is Frank Loois, eigenaar van eetcafé Gulle Graef in Hilversum. "Maar als je op zoek bent naar een zielig verhaal moet je niet bij mij zijn."
Evenwel bezorgt zijn schuld hem kopzorgen. De Belastingdienst krijgt 190.000 euro van hem aan uitgestelde loon- en omzetbelasting.
Daarnaast moet hij 34.000 euro aan ontvangen TVL (tegemoetkoming vaste lasten) en NOW (tegemoetkoming voor loonkosten) terugbetalen. Bij de gemeente staat een bedrag open van 40.000 euro: precariobelasting, voor het gebruik van gemeentegrond. Totale openstaande som: 264.000 euro.
Koningsdag
Door corona is Gulle Graef bijna een jaar dicht geweest. Loois mist daardoor twee Koningsdagen, een van zijn beste dagen in het jaar. In 2022 draait het eetcafé een goede "herstelomzet." Het jaar daarop verloopt stroever. "Toen kwam de inflatie op gang. Alles werd duurder. Intussen moet de caféhouder beginnen met het aflossen van zijn schulden bij de overheid. Maar waar haal je 264.000 euro vandaan?
Geldfit
Eerst stopt hij 30.000 eigen spaargeld in zijn bedrijf. Maar Loois’ 'redding' is dat hij in contact komt met Geldfit, een initiatief van De Nederlandse Schuldhulproute (NSR), dat ondernemers gratis financiële hulp aanbiedt. Ze helpen Loois met een schuldsaneringstraject van de gemeente, waarbij de ondernemer een saneringsakkoord sluit met zijn schuldeisers. Zijn accountant bekeek welk gedeelte hij redelijkerwijs kon aflossen. Dat kwam neer op 60.000 euro. De rest van Loois’ coronaschuld – grofweg twee ton – wordt kwijtgescholden.
Voor iedereen die nu juichend van zijn stoel opspringt: dat gebeurt niet bij elke ondernemer. Idealiter moet bij elk bedrijf eerst bekeken worden hoe levensvatbaar het is.
Maatschappelijk probleem
De toekomst ziet er voor Loois zonnig uit. "Straks begint het terrassenseizoen. Ik heb er vertrouwen in dat ik die 60.000 euro kan aflossen."
Oja, één ding waar hij wel verbolgen over is. "Aan het begin van de pandemie zei de overheid: dit gaan we met zijn allen dragen. Al gauw zag je een breuk ontstaan tussen fluitende mensen in loondienst en ondernemers van wie de winkel dicht moest. De koek is niet eerlijk verdeeld. Coronaschulden zijn een maatschappelijk probleem, niet alleen een probleem van ondernemers."
Schadeclaim
Erik Koper, eigenaar van kledingketen Gute Laune – 'goed humeur' in het Duits - is het daar grondig mee eens. Hij is een van de oprichters van Stichting Coronaclaim. Die wil de overheid aansprakelijk stellen voor de schade die ondernemers tijdens de coronapandemie hebben geleden, als gevolg van verplichte sluitingen. "Alleen: ik ben er uitgestapt. Al mijn tijd en energie zit nu in het draaiend houden van mijn winkels." In zijn vijf vestigingen in Texel, Egmond aan Zee en Maarssen, werken bijna 20 mensen.
De Belastingdienst kan (soms) fluiten naar zijn centen
De cijfers die de Algemene Rekenkamer deze week publiceerde, zijn niet mals. Zo’n 210.000 ondernemers hebben samen een coronabelastingschuld van 14 miljard euro, waarvan het grootste deel op het bord ligt van het midden- en kleinbedrijf (mkb) en zelfstandigen zonder personeel (zzp). Dan gaat het onder meer om coronasteun die moet worden terugbetaald en uitgestelde loon- en vennootschapsbelasting.
Een op de drie ondernemers met een betalingsregeling loopt achter met aflossen. En naar een deel van het geld – 2,5 miljard euro - kan de Belastingdienst zelfs helemaal fluiten.
Koper oogt gespannen, de emoties dicht aan de oppervlakte. Gek is dat niet, want hij kampt met een schuld van maar liefst 660.000 euro. "Onze winkels liepen voor corona als een raket. We kunnen sindsdien de aan-knop niet meer vinden, onder meer door de torenhoge inflatie en het gedaalde consumentenvertrouwen."
Gestegen huur
Het goede nieuws is dat de winkels een 'redelijke omzet' draaien. "Daar staat tegenover dat er maandelijks tienduizenden euro's wegvloeien aan salarissen, sterk gestegen huren en ontplofte energiekosten. Aan verzekeringen, kosten voor telefoon en internet, de kassa’s. Daarna blijft er nul over. Niks. Ik betaal mijzelf geen salaris uit, dat gaat gewoon niet."
Geld om zijn schulden bij de Belastingdienst te betalen - zo’n 50.000 euro – is er dus niet. Gelukkig heeft Koper uitstel van betaling van loonheffing en btw-afdracht gekregen. Omdat zijn winkels 'te jong' waren – behalve zijn eerste vestiging in Egmond aan Zee – ontving de ondernemer een beetje TVL en NOW: zo'n 650 euro per maand. "Maar ook daarvoor geldt: alles moet worden terugbetaald. De regelingen zijn een sigaar uit eigen doos."
Alle blauwe enveloppen stuurt de ondernemer ongeopend naar zijn accountant. "Die is nu met de Belastingdienst in gesprek om een nieuwe betalingsregeling te treffen. De overheid heeft ook geen keus. Hoe moet je plukken van een kale kip?"
Herfinanciering
Om alle kosten te dekken nam Koper een extra hypotheek op zijn huis van 450.000 euro. Ook maakte hij gebruik van de regeling Klein Krediet Corona (KKC): scheelt weer 50.000 euro. "Maar dat moet ik ook terugbetalen. Verder bedroegen de accountantskosten 6.000 euro om dat krediet überhaupt te verkrijgen. Schuld wordt op schuld gestapeld. Ik ben constant aan het schakelen, alle ballen in de lucht aan het houden. Doodvermoeiend."
Koper vestigt zijn hoop op herfinanciering van zijn winkels. Daarvoor kijkt hij onder andere naar private investeerders – bij banken krijgt hij niks los.
Als die herfinanciering van de grond komt, gaat hij een paar weken naar Spanje. "Want weet je, dan komt de creativiteit weer terug, en de rust om naar de lange termijn te kijken. Die voel ik nu voor geen meter. De impact van zo’n schuld kun je je niet voorstellen. Je gaat ermee naar bed en je staat ermee op. Je moet bedenken dat ik 90 procent van alle coronagerelateerde betalingen met privé-geld doe. Daar hoor je niemand over."
En hulp, van de gemeente bijvoorbeeld? "Daar zou ik dieper in moeten duiken, maar ik heb gewoonweg geen tijd. En ik denk: ik red het zelf wel. Ik wil alles op alles zetten om mijn winkels te behouden, mijn personeel. Ik heb toch niet voor niets vijf jaar zo hard gewerkt om mijn droom op poten te zetten?"