Dit verandert er bij Google, Windows en Facebook door nieuwe wet
Sinds gisteren heb je als gebruiker meer zeggenschap over de vraag wat grote techbedrijven met je data doen. De Digital Markets Act (DMA) is ingevoerd, een Europese wet om de macht van bedrijven als Google, Facebook en Apple te beperken. Maar je moet wel zelf actie ondernemen.
Ze worden poortwachters genoemd. Techbedrijven die zo groot en machtig zijn dat ze de hele markt beïnvloeden. De grote zes zijn: Alphabet (Google), Microsoft, Apple, Meta (Instagram, Facebook en WhatsApp), Amazon en het Chinese Bytedance (onder meer TikTok).
Google biedt bijvoorbeeld verschillende diensten. YouTube om video's te kijken, Google Maps voor navigatie, Google Pay om te betalen, Chrome om op het internet te surfen, Fitbit dat je gezondheid en fysieke activiteit meet en Google Nest, voor je slimme apparaten in huis.
Het zijn allemaal diensten die je los kunt gebruiken, maar aan de achterkant koppelt het bedrijf alle data die het van je heeft onder één paraplu. Daardoor weet het bedrijf ontzettend veel van je, vaak meer dan je partner van je weet.
Dit kun je deels aanpassen in je privacy-instellingen. Dat is echter soms complex en hindert het gebruikersgemak. Zo kun je in Google Maps je locatiegeschiedenis uitzetten, maar dat betekent wel dat je voor iedere nieuwe zoekopdracht een adres in moet typen.
Door de DMA is data-stapelen verboden. Je kunt een knip maken tussen de diensten, maar dat moet je wel zelf doen. Log in op je Google-account, ga naar 'gegevens en privacy' en scroll naar beneden tot je 'gekoppelde Google-services' ziet. Daar kun je de verschillende diensten ontkoppelen of koppelen.
Verschillende wetten
Met verschillende nieuwe wetten wil Europa de macht van techbedrijven beperken. Naast de DMA, die zich op de poortwachters richt, zijn het de Digital Services Act (DSA) en de Data Governance Act (DGA).
Bij de vorig jaar ingevoerde DGA gaat het om het veilig delen van data. Als jij medicijnen neemt en bijwerkingen hebt, dan moet die informatie bijvoorbeeld geanonomiseerd aan verschillende partijen worden doorgegeven.
De ook vorig jaar ingevoerde Digital Services Act (DSA) is bedoeld om desinformatie op online platformen tegen te gaan, en het gebruik van internet veiliger te maken voor consumenten die online aankopen doen.
Bij deze DSA gaat het onder meer om de verantwoordelijkheid van online-diensten. Zo moeten internetplatforms optreden tegen illegale content, zoals terroristische inhoud en haatzaaiende uitlatingen en mogen bedrijven niet langer zomaar gepersonaliseerde advertenties aanbieden.
De drie wetten zijn aanvullend op elkaar.
De DMA geldt ook voor Meta dat Facebook, WhatsApp, Instagram en Threads in haar bezit heeft. Instagram deelt bijvoorbeeld veel data met Facebook, je kunt zelfs berichten tegelijktijdig op beide platforms plaatsen.
En externe bedrijven kunnen met Meta-pixels je surfgedrag op hun site volgen. Ze zien bijvoorbeeld welke pagina's je bekijkt en hoe lang je daar blijft.
Wil je Instagram en Facebook loskoppelen? Ga dan naar het Meta Accountcentrum en klik op profielen of op verbonden ervaringen. Meta belooft de koppeling binnen 15 dagen te verwijderen
Wil je niet dat andere bedrijven info met Facebook delen over jouw bezoek aan hun site? Ga dan in het accountcentrum naar gegevens en toestemming en klik op ''je activiteit buiten Meta-technologieën'. Je zult schrikken van de hoeveelheid data die je hier deelt.
Er veranderen ook andere zaken. Zo kun je als WhatsApp-gebruiker voortaan chatten met iemand die een andere app zoals Signal of Telegram gebruikt.
Amazon
Ook Amazon biedt verschillende diensten waarbij het data koppelt. In Nederland is Amazon het meest bekend door haar marktplaats waar producten verkocht worden en door videostreamingsdienst Amazon Prime.
Verder hebben veel mensen een Alexa-speaker in huis om spraakcommando's te geven, vergelijkbaar met Google Assistent.
Het bedrijf is echter ook eigenaar van Kindle (e-reader) en de bijbehorende leesabonnementen en eigenaar van verschillende smart home apparaten, zoals een slimme deurbel. Zo is Ring een dochterbedrijf van Amazon.
Wil je deze diensten ontkoppelen? Log in op je Amazon-account. Scroll naar beneden en ga naar 'datagebruik tussen services'. Hier kun je aanzetten en uitzetten wat je wilt.
Microsoft
Microsoft is eigenaar van Windows, van LinkedIn en van verschillende software-pakketten zoals Word en Excel. Op een Windows-computer is vaak software voorgeïnstalleerd die je niet of niet makkelijk kunt verwijderen. Denk bijvoorbeeld aan de browser Edge, virtual assistent of een app als Windows Foto's.
Door de nieuwe wet kun je deze apps en software voortaan verwijderen. Ook is duidelijker welke apps systeem-apps zijn en je dus niet kunt verwijderen.
Overigens geldt de DMA niet voor browser Edge en zoekmachine Bing omdat die twee volgens de Europese commissie niet dominant genoeg zijn.
Apple
Apple staat bekend om zijn strenge regels. Zo kun je geen apps buiten de App Store om downloaden. Maar dat verandert door de nieuwe wet. Daarvoor moet je wel nieuwe software installeren (iOS 17.4). Daarna is het mogelijk om apps buiten de App Store aan te schaffen, ook wel sideloading genoemd.
Op 1 maart stuurde Spotify samen met andere grote appontwikkelaars een brief naar de Europese Commissie, waarin staat dat Apple zich niet aan de Digital Markets Act houdt.
Zo moeten ontwikkelaars een vergoeding van 50 cent per download betalen als hun app meer dan een miljoen downloads heeft. Bedrijven kunnen ervoor kiezen om dit niet te doen. Maar dat zou betekenen dat ze noodgedwongen de oude regels moeten blijven volgen, die dus niet aan de DMA voldoen.
Een andere verandering: Apple gaat de NFC-chip in je telefoon waarmee je contactloos kunt betalen openstellen voor andere betaaldiensten. Tot nu toe kon je alleen met Apple Pay betalen.