Woonlasten flink omhoog, meeste huishoudens dit jaar meer kwijt

Dat blijkt uit de Atlas van de Lokale Lasten van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO), een onderzoeksinstituut verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen.

De Atlas laat de ontwikkeling zien van gemeentelijke-, provinciale- en waterschapsbelasting. Dit jaar is de stijging van lasten sterker dan in andere jaren, zegt het instituut. Zo zijn huiseigenaren dit jaar gemiddeld 118 euro meer kwijt dan vorig jaar. Voor huurders is dat 72 euro.

Meest naar gemeente

Huiseigenaren betalen gemiddeld 994 euro aan belastingen aan de gemeente, 201 euro gaat naar de provincie en 475 euro naar het waterschap. Huurders betalen gemiddeld iets minder met 999 euro aan lasten: 457 euro aan de gemeente, 201 euro aan de provincie en 340 euro aan het waterschap.

Woonlasten zijn bij gemeenten bijvoorbeeld de afvalstoffenheffing, rioolheffing en ontroerendzaakbelasting (ozb). De ozb hoeft alleen betaald te worden door mensen die eigenaar zijn van een koopwoning. Huurders hoeven deze belasting niet te betalen, bij hen betaalt de verhuurder de ozb.

Eerder dit jaar werd al bekend dat de meesten gemeenten hun belastingen flink opschroeven dit jaar.

De woonlasten variëren per plaats, van gemiddeld 1.300 euro in Tilburg tot 2.766 euro in Bloemendaal, zegt COELO.

Nederweert wil goedkoopste zijn

Van alle gemeenten is de lokale belasting in Nederweert het meest verlaagd, zegt onderzoeker Corine Hoeben van COELO. "De ozb is daar eigenlijk met negen procent gestegen, maar Nederweert wil heel graag bij de vijftien goedkoopste gemeenten van Nederland horen. Daarom hebben ze alle huishoudens een korting gegeven."

De lasten stijgen het sterkste in de gemeente Wijdemeren.

Naast gemeentelijke belastingen betaal je ook wegenbelasting aan de provincie en betaal je belasting aan het waterschap voor onder meer het zuiveren van rioolwater en het wapenen van Nederland tegen overstromingen.

Tilburg goedkoopste plek

"Als je die provinciale en waterschapsbelastingen meetelt, is Tilburg in euro's de goedkoopste plek om te wonen. Gemiddeld betaal je daar 1300 euro. In Rijssen-Holten betaal je 1308 euro en in het Gelderse Aalten zit je op 1312 euro aan decentrale overheidslasten."

Bloemendaal heeft hoogste lasten

Inwoners uit Bloemendaal (2766 euro), Laren (2470 euro) en Wassenaar (2424 euro) zijn het meeste kwijt aan woonlasten. Dat komt deels doordat de huizenprijzen hier hoog liggen en de ozb is aan die huizenprijs gekoppeld.

De laagste gemeentelijke woonlasten (zonder provincie en waterschap) betaal je in Rijssen-Holten.

Voor huurders is Nijmegen het goedkoopst (597 euro) en West Betuwe het duurst (1.350 euro). De woonlasten voor huurders zijn lager dan voor eigenaar-bewoners, omdat zij geen ozb betalen aan de gemeente en minder heffingen betalen aan het waterschap. In een deel van de gemeenten betalen zij ook geen rioolheffing.

Zelf bepalen

Een gemeente mag zelf bepalen wat ze aan ozb vragen. Dat mag dus gebruikt worden om een begroting kloppend te maken. Bij rioolheffing en afvalstoffenheffing mag een gemeente geen winst maken. 

"Maar ze mogen wel met wat kosten schuiven. Zo kun je het opruimen van blad in de herfst betalen van de algemene reserves, maar je mag het ook onder rioolkosten scharen, omdat het riool door die bladeren verstopt raakt", weet Hoeben.

Begrotingstekort in Wijdemeren

In Wijdemeren had de gemeente in 2023 bijvoorbeeld een begrotingstekort van 1,98 miljoen euro. Daardoor kwam de gemeente onder preventief financieel toezicht van de provincie Noord-Holland te staan. 

Hoeben: "Een gemeenten wil dan financieel weer gezond worden. Dat kan betekenen dat de lokale lasten hoger worden, zoals nu het geval is." 

Toeristenbelasting gemeenten

Gemeenten kunnen ook niet-inwoners laten meebetalen aan gemeentelijke voorzieningen. In 90 procent van de gemeenten betalen toeristen toeristenbelasting. Voor een hotelovernachting betalen toeristen gemiddeld 3,73 euro, voor een overnachting op een camping 1,93 euro. 

In Amsterdam zijn toeristen het hoogste bedrag kwijt: 17 euro voor een hotelovernachting en 6,60 euro voor een overnachting op een camping. Van de gemeenten met toeristenbelasting zijn Barendrecht en Renswoude met 0,75 euro per nacht het goedkoopst voor een hotelovernachting. 

Deventer en Leiderdorp zijn met 0,54 euro per nacht het goedkoopst bij een overnachting op een camping.