Met de auto of trein? Grote bedrijven moeten uitstoot personeel checken
Vanaf juli moeten bedrijven met meer dan honderd werknemers gaan bijhouden hoeveel CO2 hun personeel uitstoot met zakelijke ritten en woon-werkverkeer. Voor werknemers betekent dat 'voorlopig' niet zo veel, maar voor het mkb is die plicht niet te doen, zegt branchevereniging MKB-Nederland. Wat is er aan de hand?
1. Wat houdt de CO2-registratieplicht in?
Bedrijven met honderd werknemers of meer moeten vanaf 1 juli jaarlijks rapporteren over de kilometers die hun werknemers afleggen voor woon-werkverkeer en zakelijke reizen, zoals afspraken bij klanten.
Het gaat bijvoorbeeld om het aantal gereisde kilometers per auto, (brom)fiets of OV en daarbij moet in veel gevallen een uitsplitsing worden gemaakt per type vervoermiddel en type brandstof (bijvoorbeeld benzine-, diesel- of elektrische auto). Overigens zijn vlieg- en bootreizen uitgesloten. Zie dit document voor een volledig overzicht.
Uitsplitsing is nodig, omdat de CO2-uitstoot per type vervoermiddel of brandstof verschilt, zegt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Ondernemers moeten rapporteren bij deze overheidsdienst. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) telt Nederland zo'n 8000 bedrijven met 100 werkzame personen of meer.
2. Waarom is dit nodig?
De rapportageplicht is onderdeel van het Klimaatakkoord, waarin de overheid afspraken heeft vastgelegd om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Door de uitstoot in kaart te brengen, kan bepaald worden of die ook voldoende afneemt en of er verdere maatregelen nodig zijn om de uitstoot terug te dringen.
Met de rapportageverplichting moet er tegen 2030 zeker één megaton aan 'CO2-winst' behaald zijn. Het Adviescollege toetsing regeldruk is kritisch over de invoering van de regels, want het is volgens het adviesorgaan niet duidelijk in welke mate dit de duurzaamheid zal verbeteren.
3. Wat gebeurt er met de gegevens?
Op basis van de kilometers en vervoersmiddelen die worden ingevuld, berekent de software van RVO de CO2-uitstoot. Het aantal reizigerskilometers per combinatie van vervoermiddel en brandstoftype wordt hiervoor vermenigvuldigd met een kengetal.
Bedrijven krijgen vervolgens de resultaten te zien in een rapport. Dat bevat ook tips over hoe de uitstoot verder kan worden teruggedrongen. Volgens RVO worden de gegevens opgeslagen in een database en, bij toestemming, gebruikt voor verder onderzoek. De gegevens worden ook doorgestuurd naar de lokale omgevingsdienst, die controleert of bedrijven aan de registratieplicht voldoen en of alle gegevens kloppen.
"Wij zijn in feite een doorgeefluik en doen verder niet veel met de gegevens", zegt een woordvoerder van RVO. De omgevingsdiensten kijken naar de rest.
4. Wat als bedrijven de regels niet nakomen?
In 2026 beoordeelt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat of de uitstoot van alle bedrijven samen onder het afgesproken plafond blijft. Is het antwoord ja, dan blijft het bij een rapportageverplichting. Wordt de norm wel overschreden, dan krijgen werkgevers een 'maximumuitstoot' - een soort algemene grens - voor de kiezen waar ze aan moeten gaan voldoen, aldus het ministerie.
5. Waarom zijn kleinere ondernemers niet zo blij met de plicht?
Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland, noemt de plicht waanzin en een 'voorbeeld van doorgeslagen regeldruk', zegt hij tegen RTL Z. Zijn organisatie kaart dit samen met VNO-NCW aan bij de overheid. "We hebben ons er al even tegen gekant, maar nu is het dan toch bijna zo ver."
Volgens de mkb-voorman moeten bedrijven zeker aan de slag met hun uitstoot, maar is het de vraag of dat op deze manier ook iets oplevert. "Wie gaat het allemaal controleren en wat gaat de overheid er allemaal mee doen?" Dat is volgens Vonhof nog een groot vraagteken.
"En dat terwijl het bedrijven veel tijd en energie kost en sommige er extra personeel voor moeten inhuren", zegt hij. Het bijhouden en registreren vergt veel handwerk. "Je moet zelf voor de kosten opdraaien", aldus de voorman die liever ziet dat de moeite direct naar groene maatregelen gaat. "Zoals ondernemers te verleiden om elektrisch te gaan rijden of werknemers op de fiets te laten komen."
6. Wat vinden grote bedrijven?
Grote bedrijven lijken wel positief gestemd over de rapportageverplichting. Zo laat PostNL, een van de grootste werkgevers van Nederland, aan ANP weten dat de regeling 'een goed initiatief' is. Hoewel het bedrijf ook toegeeft dat het bijhouden van de reisbewegingen van ruim 34.000 werknemers 'best veel werk is'.
Ook ING is positief. Vooral omdat de bank al een paar jaar de CO2-uitstoot van zakelijke binnenlandse dienstreizen bijhoudt, waardoor de regeling volgens woordvoerder Karin van de Pol goed aansluit. "ING krijgt hierdoor een nog beter beeld van de CO2 uitstoot voor de zakelijke dienstreizen, maar ook van het woon-werkverkeer."
7. Wat betekent de registratieplicht voor mij als werknemer?
In principe ligt de regeldruk bij de werkgever en niet de werknemer, maar het kan natuurlijk wel zo zijn dat je werkgever je vraagt om informatie aan te leveren over de reizen die je aflegt. Ook kunnen werknemers bijvoorbeeld gestimuleerd worden om vaker de trein te nemen of thuis te werken.