Bar winterweer en afkalvende steun, maar met oorlog stoppen is voor Oekraïners geen optie

Veel opstekers zijn er de afgelopen tijd niet geweest voor Oekraïne, vertelt correspondent Jeroen Akkermans vanuit de stad Charkiv. Volgens hem is de stemming in het land momenteel zeer bedrukt. "Je ziet het in de kleine dingen, zoals moeders en echtgenotes die pleiten voor een beperkte dienstperiode voor hun geliefden. Nu is die in principe onbeperkt."

Hoe anders was dat aan het begin van deze oorlog, toen het moreel onder de Oekraïners zo ontzettend hoog was. Toch staat Akkermans versteld van de strijdbaarheid van de bevolking. "Vorige week sprak ik met een soldaat genaamd Alex. Hij heeft vreselijke dingen meegemaakt aan het front, eerst bij Bachmoet en daarna bij Avdiivka. Het zorgde ervoor dat hij shellshock kreeg, hij is mentaal gewond geraakt. Genoeg redenen om ermee te stoppen, maar geen haar op zijn hoofd die erover peinst om op te geven."

'Versteld van de reacties'

"Een ander voorbeeld, toen ik op een begraafplaats stond waar veel oorlogsslachtoffers zijn begraven: ik stond versteld van de reacties die ik te horen kreeg. Mensen die hun man of kind hebben verloren en zeggen: 'Dit is de prijs die we moeten betalen om voor ons land op te komen'", zegt Akkermans.

Onze correspondent maakte daar een reportage over, bekijk de video hier:

Tegelijkertijd klinken er ook geluiden over mannen die het land uit vluchten om onder hun dienstplicht uit te komen. Deze week kwam de BBC met een sobere getuigenis van een Oekraïense soldaat die spreekt van een 'hel' aan de frontlinie.

'Het zijn mensen, geen machines'

Dat soort berichten hoort ook defensiespecialist Patrick Bolder. "Natuurlijk is het moeilijk om zo lang niet thuis te komen, koud en hongerig te zijn, misschien wel gewond. De oorlog duurt lang en is ontzettend ingrijpend", zegt hij. Volgens Bolder is het belangrijk dat dit soort verhalen wordt verteld, waaruit de harde kant van de oorlog naar voren komt. "Het zijn geen machines, maar gewoon mensen die daar aan het overleven zijn, hun land proberen te redden."

Vervolgens waarschuwt hij: "Maar we moeten erop bedacht zijn dat dit soort negatieve verhalen soms met opzet naar buiten wordt gebracht, door mensen die vinden dat deze oorlog wel lang genoeg heeft geduurd. We moeten het vooral niet groter maken dan het is." Het gros van de militairen is volgens hem nog altijd strijdbaar.

Generaal buiten dienst Dick Berlijn sluit zich daarbij aan. "Je kunt ervan uitgaan dat wanneer de omstandigheden slecht worden, dat invloed heeft op het moreel van de soldaten. Maar er zijn geen signalen dat de Oekraïners op grote schaal de motivatie verliezen. Ik kan me dat ook heel slecht voorstellen."

Bolder: "De Oekraïners weten waar ze voor vechten. Als ze stoppen is de oorlog voorbij, wint Rusland en moeten ze delen van hun land opgeven."

De strijd aan de frontlinie verloopt volgens de defensie-expert moeizaam. Een gebrek aan munitie en het winterse weer zorgen ervoor dat het niet echt lukt om een grote slag te slaan. "Eerlijk gezegd verwacht ik de komende maanden weinig verandering. Juist daarom is het zo belangrijk om het land te blijven steunen", zegt Bolder.

Steun niet vanzelfsprekend

De steun vanuit het Westen lijkt steeds minder vanzelfsprekend te worden. In de Verenigde Staten bestaat onenigheid over een nieuw miljardenpakket dat bedoeld zou zijn voor Oekraïne. Met name binnen de rechterflank van de Republikeinen klinkt weerstand.

En dat heeft waarschijnlijk óók invloed op het moreel van de Oekraïense soldaten, zegt Akkermans. "Het begint nu door te sijpelen dat dit conflict echt nog lang gaat duren. Zonder de hulp vanuit het Westen gaat het ze niet lukken om een doorbraak te forceren."

Grote gevolgen

Berlijn: "Wij moeten in Europa niet de indruk hebben dat wanneer wij stoppen met de steun, ineens de lieve vrede uitbreekt. Integendeel: dat maakt Rusland alleen maar gemotiveerder om door te gaan. Ik ben bang dat dat een enorme fout van ons zal zijn."

Ook Bolder maakt zich zorgen. "De oorlog die daar gevoerd wordt, gaat ook over de veiligheid van heel Europa. We moeten niet vergeten dat wanneer Oekraïne verliest, Poetin zal proberen het hele Westen tegen elkaar uit te spelen. De mogelijke gevolgen daarvan, daar ben ik niet zo positief over."