Cruciale signalen voor moorden De Vries, Wiersum en broer kroongetuige gemist, systeem moet op de schop

Op verzoek van Justitie en Veiligheid onderzocht de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) de beveiliging van deze mannen, die alle drie zijn vermoord. Hun dood is te relateren aan het Marengoproces, dat draait om onderwereldmoorden die worden toegerekend aan de organisatie van Ridouan Taghi.

'Stoom uit je oren' 

De OVV onderzocht wat er fout ging binnen het stelsel Bewaken & Beveiligen dat de bescherming van deze mensen moest organiseren. Uit het langverwachte rapport, dat begin februari al deels uitlekte, blijkt dat de politie belangrijke signalen voor alle drie de moorden heeft ontvangen. Door miscommunicatie en geblunder kwamen die signalen niet bij de juiste afdeling terecht.

Royce de Vries, de zoon van Peter R. de Vries, noemt de conclusies van de OVV 'buitengewoon pijnlijk om te lezen' . "Het doet me meer dan ik aanvankelijk dacht. De fouten die zijn gemaakt, hoe het is verlopen. Mijn vader stond iedere keer voor een dichte deur." Bekijk zijn reactie hier:

Zo waarschuwde de familie van Nabil B., die kroongetuige was geworden in het Marengoproces, dat zijn broers gevaar liepen. Dat leidde niet tot een hoger beveiligingsniveau, omdat de politie alleen 'verifieerbare informatie' accepteerde. 'Zachte informatie', zoals de noodkreten van de familie, werd niet gebruikt.

Verder gingen relevante signalen verloren tussen verschillende politieafdelingen of computersystemen. "Dit is het gevolg van silo's binnen de politie (…) waardoor uitwisseling van informatie tussen politieonderdelen niet of moeizaam tot stand komt." Met 'silo's' wordt verkokering bedoeld: eenheden die met hetzelfde onderwerp bezig zijn, maar dit onderling niet van elkaar weten.

Opsporing boven veiligheid

Ook concludeert de OVV dat opsporing en vervolging 'op momenten' voorrang had boven waken voor de veiligheid. Dat stond een effectieve beveiliging in de weg.

Om nieuwe missers te voorkomen, beveelt de OVV aan om Bewaken en Beveiligen toegang te geven tot alle politiesystemen. Bovendien moet de bewakingstaak centraal worden belegd, zodat er geen conflicterende belangen meer spelen.

Hervorming

Minister van Justitie Dilan Yeşilgöz gaat de aanbevelingen van de OVV over de beveiliging van mensen die ernstig bedreigd worden, gebruiken voor de "verdere hervorming" van het stelsel. "Afgelopen jaren heeft het kabinet al stevige verbeteringen ingezet en investeringen gedaan om het stelsel van bewaken en beveiligen te verstevigen en toekomstbestendig te maken", schrijft ze aan de Tweede Kamer. "De toegenomen dreiging, specifiek uit de georganiseerde criminaliteit, maakt dat het aantal personen en objecten dat langdurig - soms zelfs vele jaren - intensief bewaakt en beveiligd wordt fors toegenomen is." Ook om die reden wordt het stelsel momenteel veranderd.

De familie van Reduan B. zegt in een reactie op het rapport ‘na vijf afschuwelijke jaren’ eindelijk erkenning te krijgen voor wat hen is overkomen. "Het rapport bevestigt wat wij al vanaf het begin weten: het kroongetuigesysteem voldoet niet, brengt onschuldige levens in gevaar en het Openbaar Ministerie is nalatig geweest aangaande onze veiligheid."

'Onmenselijk'

Volgens de familie is het kroongetuigesysteem dringend aan herziening toe. "Het huidige systeem is onmenselijk en kost mensenlevens. Er mogen niet meer slachtoffers vallen en bovendien mag niemand ons lot wachten."

Korpschef Henk van Essen noemt de conclusies pijnlijk. De aanbevelingen van de OVV zullen de politie meer houvast bieden, zegt hij. "We zijn onvoldoende tegemoet gekomen aan zorgen die leefden bij te beveiligen personen en hun dierbaren. We kunnen en moeten er wel van leren. Binnen een stelsel Bewaken en Beveiligen zouden voor dit type bedreigingen door nietsontziende criminelen, dreigingsinschattingen, optimale informatiedeling en de meest adequate beveiligingsmaatregelen vanzelfsprekend moeten zijn." Het huidige stelsel noemt hij niet toekomstbestendig.

'Zorgelijk en kwalijk' 

De Nederlandse Politiebond vindt het 'zorgelijk en kwalijk' dat het stelsel Bewaken en Beveiligen nog steeds onvoldoende functioneert. De bond ziet een gebrek aan samenwerking tussen diensten als politie, Openbaar Ministerie en marechaussee. Daarnaast is de informatiehuishouding niet op orde. Volgens de bond wordt er onvoldoende gezorgd voor de mensen die de bewaking moeten uitvoeren: "De mentale component wordt onvoldoende begeleid en onderschat."

De OVV begon in augustus 2021 met het onderzoek. De maand daarvoor was Peter R. de Vries neergeschoten. Hij was het derde dodelijke slachtoffer in de nabije omgeving van de kroongetuige Nabil B., De Vries was zijn vertrouwenspersoon. Advocaat Derk Wiersum werd in september 2019 voor zijn huis doodgeschoten. De broer van B. werd in maart 2018 vermoord, kort nadat het Openbaar Ministerie de kroongetuigendeal wereldkundig had gemaakt.

Hoofdverdachte in de strafzaak Marengo is Ridouan Taghi, tegen wie medio vorig jaar een levenslange gevangenisstraf is geëist. De rechtbank is van plan in oktober van dit jaar uitspraak te doen. Taghi wordt formeel niet verdacht van de moorden op De Vries, Wiersum en de broer van B., maar er wordt wel vanuit gegaan dat hij betrokkenheid heeft gehad. Taghi zelf heeft dat altijd ontkend.