Strijd tegen illegaal vuurwerk blijft moeilijk, politiek wil zwaardere straffen
Een doffe dreun, je voelt de grond trillen. Illegaal vuurwerk wordt steeds zwaarder. Met het gooien van deze 'explosieven' brengen daders grote schade toe aan hulpverleners en omstanders. Een meerderheid in de Kamer wil een zwaardere straf voor het gooien van vuurwerk naar hulpverleners.
Ieder jaar lijkt het wel erger te worden, de klappen van het zware vuurwerk zodra de decembermaand dichterbij komt. Vorige maand nog werd net over de grens met Duitsland de grootste vuurwerkvondst ooit gedaan. Ruim 350.000 kilo illegaal vuurwerk bestemd voor de Nederlandse markt werd in beslag genomen.
De overlast voor omwonenden en hulpverleners die worden bekogeld wordt vaak niet of nauwelijks bestraft. VVD-Kamerlid Ingrid Michon-Derkzen wil daarom dat er sneller én zwaarder gestraft kan worden. Alleen al het bezit van illegaal vuurwerk tijdens een demonstratie of voetbalwedstrijd zou de straf moeten verzwaren, volgens het Kamerlid. Over haar motie is gisteren gestemd.
De politie heeft moeite om de vuurwerkhandel te beteugelen. Sinds 2020 is de Landelijke Politie gestart met een speciale taskforce die zich richt op alle fases van de vuurwerkhandel, van de 'grote jongens' in het buitenland die de handel starten tot aan de jongeren in Nederland die het vuurwerk kopen.
Vuurwerkexpert bij de Landelijke Politie, Erik Kooijker, is blij met de resultaten van de taskforce. "Het probleem is dit jaar vergelijkbaar met het afgelopen jaar. Maar we hebben inmiddels wel een verdubbeling van het in beslag genomen vuurwerk. Onze aanpak begint steeds meer vruchten af te werpen."
Legale bedrijfjes
Die aanpak van de politie richt zich onder andere op bedrijven in het buitenland die in die landen legaal geregistreerd staan. "Zij nemen daar vuurwerk af en beweren dat het voor vuurwerkshows bedoeld is, maar vervolgens gaat het de criminaliteit in", legt Kooijker uit. "Met busjes, al dan niet met verborgen ruimtes, komt het dan vervolgens ons land in."
De vuurwerkhandel kent sowieso veel overlap met de georganiseerde criminaliteit, zegt Kooijker. "Het illegale vuurwerk waarvan ouders soms niet eens weten dat kinderen het onder hun bed hebben liggen, is hetzelfde vuurwerk dat criminelen bijvoorbeeld bij een plofkraak gebruiken. Het is goed om te beseffen dat dit geen vuurwerk meer is, maar dat het explosieven zijn."
Eerder dit jaar was het raak tijdens de Champions League wedstrijd Ajax-Benfica. De ME'ers liepen daarbij gehoorschade op. Een betrokkene vertelt:
Hoe succesvol de taskforce ook mag zijn volgens Kooijker, hij heeft niet de illusie dat het illegale vuurwerk helemaal uit het land geweerd zal worden. "We zijn ervan overtuigd dat onze aanpak ervoor zorgt dat we grote hoeveelheden uit de markt halen. Dat blijkt ook met de recente vondst in Duitsland. Maar we kunnen niet alles afhouden."
Europese bewustwording zou kunnen helpen, zegt Kooijker. "De fabriek waar de Cobra 6 wordt geproduceerd staat gewoon in Italië. Het zou fijn zijn als er een aanpassing in de wet- en regelgeving kan komen."
Die aanpassing in wet- en regelgeving komt er dus mogelijk wel in Nederland als het gaat om de strafmaat. "Het knalvuurwerk is steeds zwaarder geworden, ik kan me dan ook voorstellen dat er zwaarder wordt gestraft", stelt Kooijker.
Dodelijke gevolgen
Een expert van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI), die anoniem wil blijven, meent dat het afsteken van een Cobra 6 zelfs dodelijk gevolgen kan hebben. "Als je die Cobra in je hand hebt tijdens het afsteken ben je je hand en arm wel kwijt. Komt die tegen je borst dan kan het zelfs leiden tot de dood. Het gevaar zit hem vooral in de hoeveelheid flitskruit in zulke stukken vuurwerk."
Het vuurwerk is door de jaren heen steeds gevaarlijk geworden, legt de expert uit. "Vroeger had je bijvoorbeeld een Kanonslag, dat was een simpel rotje. Als dat in je hand ontplofte dan had je pijn aan je handen, misschien wat zwarte vegen. Maar je had in ieder geval je hand nog en ook geen gehoorschade."
Volgens de expert weten veel mensen simpelweg niet hoe gevaarlijk het vuurwerk is. "Een woning is niet gebouwd als bunker. Als je woning in brand staat en het reikt tot aan dit spul, dan levert dat levensgevaarlijke taferelen op. Een brandweerman is daar niet tegen bestand."
"Maar zelfs als er geen vuur is, kan vuurwerk worden ontstoken. Dit kan in de winterperiode met droog weer, lage temperatuur en lage luchtvochtigheid ook gebeuren als je een statisch geladen trui uittrekt", stelt de expert.
Giant Maroon
En toch zijn de cobra's bij lange na niet het gevaarlijkste wat het NFI binnenkrijgt. "Dit jaar zagen we bijvoorbeeld ook een Giant Maroon. Dan praten we over 200 gram flitskruit of meer. Het zwaarste wat we binnenkregen dit jaar bevatte zo'n 700 gram flitskruit, bijna een kilo dus. Geen idee waarvoor mensen dit willen gebruiken."
Net als Kooijker erkent de expert dat dit soort vuurwerk vaak niet meer wordt gebruikt door particuliere kopers. "Het is krachtig genoeg om een kluis open te breken met een plofkraak. Hooligans gebruiken zwaar vuurwerk tegen de ME. Het is allang niet meer onschuldig."