De wapens raken op: Rusland en Oekraïne zoeken overal hulp

Er zijn al een tijdje signalen dat Rusland wapens tekortkomt. Dat Rusland drones uit Iran inzet in de oorlog, was al een tijdje bekend. Deze week werd duidelijk dat het land nu ook zijn toevlucht heeft genomen tot wapens uit Noord-Korea. Een woordvoerder van het Witte Huis zei donderdag dat de wapens werden geleverd aan de Russische Wagner-groep. Die groep bestaat uit paramilitaire huurlingen die Rusland inzet in de strijd tegen Oekraïne.

Noord-Korea en Rusland ontkennen de aankoop, maar dit nieuws voedt het toch al bestaande beeld dat Rusland wapens tekortkomt.

Russische wapenvoorraad

"Het verhaal gaat dat Rusland begin 2023 door zijn artillerie heen zal zijn," zegt Patrick Bolder, defensie-analist bij The Hague Centre for Strategic Studies. Het gaat dan voornamelijk om geschut dat wordt afgeschoten met kanonnen, zoals granaten. Bolder schat dat aan Russische kant inmiddels al zo'n tien miljoen granaten zijn afgevuurd. "Aan het begin van de oorlog schoot Rusland zo'n zestigduizend granaten per dag de lucht in, en Oekraïne een tiende daarvan", vertelt hij. "Enorme aantallen, maar dat kunnen beide strijdkrachten zich nu niet meer veroorloven."

Ook is Rusland volgens Bolder bijna door de eigen ballistische raketten - die op een vooraf bepaald doel worden afgevuurd - heen. De honderd raketten die nu nog over zijn, wil het land bewaren. Poetin lijkt de steun vanuit Iran en Noord-Korea vooral hard nodig te hebben omdat de binnenlandse productie in de problemen is gekomen na sancties door andere landen. Volgens verschillende media kan Rusland bijvoorbeeld moeilijk aan chips komen voor in de raketten.

En daar blijft het niet bij. Eerder zou volgens het Amerikaanse ministerie van defensie de helft van de Russische tanks al zijn vernietigd. Het Britse ministerie van defensie meldde dat 23 van de 90 Russische KA-52 gevechtshelikopters inmiddels niet meer ingezet kunnen worden.

Verder is Rusland volgens Bolder in totaal al 100.000 man, 3000 tanks en 5000 pantserwagens verloren. Op Twitter doen meer cijfers de ronde, maar die kunnen vaak niet onafhankelijk bevestigd worden. Ook Bolder benadrukt dat die informatie heel moeilijk te verifiëren is. "Inlichtingendiensten blijven er liever stil over, om hun bronnen te beschermen en de vijand niet in de kaart te spelen."

Volgens een onderzoek van The New York Times worden Russische militairen inmiddels naar het front gestuurd met een handjevol munitie, krijgen ze nauwelijks te eten en moeten ze vechten met instructies die van Wikipedia zijn gehaald.

Oude wapens

Los van de geleden verliezen doet ook het soort wapens dat Rusland gebruikt, sterk vermoeden dat het land behoefte heeft aan leveranties uit andere landen. "Op Oekraïens grondgebied worden oude wapensystemen aangetroffen, soms zelfs uit de jaren 70", zegt Danny Pronk, veiligheidsexpert bij kenniscentrum SoSecure. Maar Poetin is volgens Pronk nog steeds in staat om munitie bij te produceren, want Oekraïners vinden ook Russische munitie met een productiedatum van dit najaar.

Reden tot blijdschap voor Oekraïne is er dus nog niet. “Hoewel het erop lijkt dat Rusland door de munitievoorraad heen aan het raken is, zou Poetin toch nog drie of vier keer zo'n massale aanval op Oekraïense energie-infrastructuur kunnen uitvoeren", zegt Bolder. De VS waarschuwde bovendien al voor nieuwe wapenleveringen voor Rusland.

Oekraïense voorraad

Bovendien kampt niet alleen Rusland met wapentekorten - ook Oekraïne is afhankelijk van wat andere landen aan wapens leveren. "Dat kunnen we minder direct zien, maar wel herleiden uit de herhaalde oproep vanuit de overheid om munitie en wapensystemen te leveren", zegt Pronk. President Zelenski kreeg deze week tijdens zijn bezoek aan de Amerikaanse president Joe Biden extra wapens toegezegd, waaronder langeafstandsraketten en het kostbare luchtafweersysteem Patriot.

"We mogen ervan uit gaan dat er deze herfst ook aan Oekraïense kant veel munitie doorheen is geschoten, die nu moet worden aangevuld", zegt Pronk. Zoals de Amerikaanse HIMARS, een meervoudige raketlanceerder. Eerder in de strijd hadden de Oekraïners juist antitankwapens nodig om zich te verdedigen. Aan luchtdoelraketten - die gebruikt worden om het luchtruim te verdedigen - hebben de Oekraïners eigenlijk de hele strijd al behoefte.

Een andere aanwijzing voor een dreigend wapentekort aan Oekraïense zijde is dat het Oekraïense ministerie van defensie vorige maand aankondigde dat een oude munitiefabriek in het land weer in gebruik wordt genomen.

Zuinig

Maar zelfs na deze westerse toezeggingen en nieuwe binnenlandse productie moet Zelenski zuinig omgaan met zijn voorraden. "Met alle toegezegde wapens kunnen de Oekraïners nog een maand of vijf verder, maar de productie kan het eigenlijk niet bijbenen", legt Bolder uit. "Wat de VS in een maand maakt, kun je er in twee dagen doorheen schieten."

Ook Nederland biedt militaire steun, in de vorm van onder andere Stinger luchtdoelraketten en Panzerfaust anti-tankwapens. Door bezuiniging op defensie kunnen we niet veel bieden, vooral niet als het op voorraden aankomt. Het is duur om munitie te bewaren, en de kwaliteit gaat achteruit als er lang niks mee wordt gedaan. Pronk: "Als Nederland oorlog zou moeten voeren, kunnen we dat door gebrek aan munitie slechts twee dagen volhouden."

Poetin wil het laten uitlopen op een uitputtingsslag, zegt Bolder, in de hoop dat Europese landen de steun voor Oekraïne laten varen en hij zo alsnog de overhand krijgt. "Als we Poetin moeten geloven, is de oorlog nog lang niet klaar."

Wie uiteindelijk de langste adem heeft, is sterk afhankelijk van het soort wapens dat beide landen in handen kunnen krijgen. Kunnen de Russen blijven produceren, en rekenen op leveranties uit Iran en Noord-Korea? En blijven de Oekraïners wapens krijgen uit westerse landen? "Dat zijn de twee randvoorwaarden", zegt Pronk. "Als de aanvoer van wapens verdwijnt, gaat een van de twee partijen het onderspit delven."