Van China tot VS, over de hele wereld is het deze week zinderend heet: 'Vooral door klimaatverandering'

Heet, heter, heetst: dat geldt al dagenlang voor flink wat delen van de wereld. In Death Valley in de VS kwam de temperatuur dicht in de buurt van de hoogste temperatuur ooit gemeten. Het werd ruim 53 graden en het record staat op 56,67 graden (gemeten in juli 1913) op dezelfde plek.  

De extreme hitte zien we ook terug in Zuid-Europa, China en Zuidoost-Azië. In China werd gisteren in de woestijn tussen Mongolië en Oost-Kazachstan een temperatuurrecord van 52,2 graden gemeten. Spanje, Portugal, Griekenland en Italië kregen de afgelopen dagen te maken met temperaturen van boven de 40 graden. 

En denk je dat we het ergste hebben gehad, dan heb je het goed mis. Want komende week wordt het weer extreem heet op meerdere plekken in de wereld. "Komende dagen zullen in Zuid-Europa, China en het zuidwesten van de VS nog steeds temperaturen van boven de 40 graden worden gemeten", zegt meteoroloog Maurice Middendorp van Buienradar. 

In tientallen steden in de VS kunnen temperatuurrecords worden verbroken, zoals blijkt uit onderstaande afbeelding: 

Middendorp vertelt ons ook wat meer over de oorzaken van deze hoge temperaturen. Eentje daarvan is klimaatverandering. "Hogedrukgebieden blijven langer op hun plek liggen, wat zorgt voor deze lange periodes van hitte, wat weer komt door de straalstroom."

Temperatuurverschillen kleiner

Om dat beter te begrijpen leggen we eerst even uit wat een straalstroom is. Dat is een rivier van wind die hoog in de lucht waait. Wordt die stroom te sterk, dan stuurt de wind allerlei lagedrukgebieden onze kant op. Maar is de straalstroom te zwak, dan kan een hogedrukgebied blijven hangen. "De snelheid van die wind wordt bepaald door temperatuurverschillen tussen de noordpool en de evenaar", voegt Middendorp eraan toe.

Hoe hoger die temperatuurverschillen, hoe harder de wind waait. "Maar als gevolg van klimaatverandering worden die temperatuurverschillen steeds kleiner en waait de straalstroom minder hard. Hierdoor blijven de hoge- en lagedrukgebieden langer liggen."

Ook klimaatonderzoeker van het KNMI, Sjoukje Philip, wijst klimaatverandering aan als reden. "Je hebt over de hele aarde gezien grootschalige circulaties van lucht die zorgen dat je op bepaalde plekken hoge – of lage drukgebieden krijgt. De ligging van de huidige hoge drukgebieden zorgt voor een hoge temperatuur in Zuid-Europa. Maar door klimaatverandering is de temperatuur daar nu nog hoger dan normaal."

Zonder klimaatverandering zou je ook hittegolven hebben, maar niet zo extreem als nu. "Ze zouden een paar graden koeler zijn. Uit eerder onderzoek dat we hebben gedaan naar extreme temperaturen in Spanje, Portugal, Marokko en Algerije bleek ook dat de kans op die temperaturen honderd keer kleiner zou zijn als er geen sprake was van klimaatverandering."

Droogte

Een andere reden voor de aanhoudende hitte is de droogte. "Als er water in de bodem zit kan dat eerst verdampen door de zon en warmt de atmosfeer minder snel op", zegt Philip. "Maar nu is dat niet het geval en stijgt de temperatuur direct." Ook Middendorp noemt de droogte als reden. "Normaal gesproken zorgt het verdampen van het water voor koelere lucht, maar nu dus niet."

Volgens KNMI-onderzoeker Philip worden de temperaturen bijna overal op de wereld hoger. En zal het weer nog extremer worden. "Zelfs als we nu direct zouden stoppen met broeikasgassen, zou de opwarming verder doorzetten totdat er een nieuw evenwicht ontstaat." 

Ze zegt dan ook dat we rekening moeten gaan houden met een 'nieuw normaal'. "Het wordt steeds belangrijker om hitteplannen te hebben en je daar ook aan te houden. Het aantal doden door hittegolven wordt door mensen nog wel eens over het hoofd gezien. Het besef van het gevaar is er nog niet overal."