Alarmerend rapport: hittegolven steeds extremer, en niet meer zo uitzonderlijk
De extreme hittegolven die het zuiden van Europa en het noorden van Amerika teisteren, zijn te wijten aan de opwarming van de aarde. Ook zullen ze in de toekomst vaker voorkomen, blijkt uit nieuw onderzoek.
Het onderzoek werd uitgevoerd door de World Weather Attribution, een samenwerkingsverband van wetenschappers die de impact van klimaatverandering op extreme weersomstandigheden bestuderen. Volgens de onderzoekers waren de hittegolven die nu in verschillende werelddelen plaatsvinden bijna onmogelijk geweest zonder de opwarming van de aarde.
"Schokkend", zegt Maurice Middendorp, meteoroloog bij Buienradar. "Dit onderzoek laat de effecten van klimaatverandering zien op een van de natuurverschijnselen die de meeste slachtoffers maken." Volgens het rapport vallen er ieder jaar duizenden doden als gevolg van de hitte.
Om de relatie tussen klimaatverandering en de recente, aanhoudende hoge temperaturen te berekenen, maakten de wetenschappers een vergelijking tussen het klimaat van nu, en dat van het einde van de 19de eeuw. Sinds die tijd is de gemiddelde temperatuur 1,2 graden hoger geworden. Voor het onderzoek zijn weergegevens van deze periodes en computermodellen gebruikt.
De belangrijkste bevindingen zijn dat de hittegolven extremer zijn geworden; ze duren langer, de temperatuur is hoger, én ze komen vaker voor. In Europa is de gemiddelde temperatuur van hittegolven gemiddeld 2,5 graden hoger dan vroeger. In Noord-Amerika gaat het om 2 graden temperatuurstijging, en in China om 1 graad.
Invloed van de mens
In China is de kans op extreem warm weer nu vijftig keer groter dan vroeger. De onderzoekers verwachten dat in Noord-Amerika iedere vijftien jaar zo'n extreme hittegolf zal plaatsvinden. In Zuid-Europa is dat zelfs iedere tien jaar.
Deze maand liep het kwik in Zuid-Europa, delen van de Verenigde Staten, Mexico en China op tot ver boven de 45 graden. Volgens de World Weather Attribution zouden deze temperaturen vrijwel onmogelijk bereikt kunnen worden zonder de invloed van fossiele brandstoffen en ontbossing.
Hittegolven veroorzaken gezondheidsproblemen: oververhitting en zonnesteken liggen op de loer. En dat kán bij mensen in sommige gevallen leiden tot de dood. "De uitkomsten van het onderzoek laten zien hoe belangrijk het is om op toekomstige hittegolven te anticiperen", zegt Middendorp. "Door mensen op tijd te waarschuwen, meer groene plekken in de stad te creëren en de zorg in paraatheid te brengen, kunnen veel slachtoffers voorkomen worden."
Sjoukje Philip, onderzoeker klimaatverandering bij het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI), zegt dat de impact van hittegolven op de natuur steeds groter wordt. "Naast de hoge temperaturen zien we veel droogte en bosbranden. Dat is zorgwekkend. Daar moeten we ons beter op voorbereiden."
De onderzoekers waarschuwen dat hittegolven nog frequenter en extremer zullen worden als de uitstoot van broeikasgassen niet snel wordt gereduceerd - tot netto nul. "Zo simpel is het", zegt Friederike Otto, hoofddocent klimaatwetenschappen aan het Grantham Institute for Climate Change. "Als de wereld niet stopt met de verbranding van fossiele brandstoffen dan zal het klimaat blijven opwarmen."
Klimaatafspraken Parijs
Als de temperatuur wereldwijd met 2 graden stijgt, zullen hittegolven iedere twee tot vijf jaar plaatsvinden. Volgens de World Weather Attribution gaat dit in de komende dertig jaar gebeuren. Dat vreest ook Middendorp. "Dit zal sowieso gebeuren. Overheden moeten zich aan de afspraken van de klimaattop in Parijs houden om te voorkomen dat het erger wordt."
Het akkoord van Parijs is een internationaal verdrag om de opwarming van de aarde tegen te houden. In 2015 werd afgesproken dat de temperatuur gemiddeld niet meer dan 2 graden mag stijgen ten opzichte van einde 19de eeuw. Op dit moment is de stijging sinds die tijd al ongeveer 1,2 graden.