Schepen voor Panamakanaal liggen dagen stil door droogte: 'Het wordt nog erger'

Wie de kaarten van VesselFinder bestudeert, ziet een enorme ophoping van bolletjes rond het Panama-kanaal. Op het hoogtepunt, half augustus, zouden er zo'n 200 schepen hebben liggen wachten voor het kanaal. Nu zijn dat er iets minder, maar de problemen blijven onverminderd groot. 

Het Panamakanaal is een belangrijke scheepsverbinding tussen de Stille Oceaan in het westen en de Atlantische Oceaan in het oosten. Het is in heel Amerika de enige doorgang tussen oost en west. De enige andere optie is om helemaal via het zuidelijkste puntje van Chili te varen, maar dat is veel verder weg en bovendien is het weer daar vaak onstuimig. 

'Probleem voor VS'

"Vooral in de Verenigde Staten zullen ze hier last van hebben", zegt Bart Kuipers, haveneconoom aan de Erasmus Universiteit. "Zij maken veel gebruik van dit kanaal, voor bijvoorbeeld grondstoffen en olie uit Zuid-Amerika."

Zo ligt volgens VesselFinder een vrachtschip dat vanuit Chili vertrok en als bestemming New Orleans aan de Amerikaanse oostkust heeft, al sinds 20 augustus voor het Panamakanaal te wachten. 

Ook veel import vanuit Azië naar de Amerikaanse oostkust gaat via het Panamakanaal. CNN schreef vorige week al dat de kerstinkopen van de Amerikanen wel eens in gevaar zouden kunnen komen. "Al zijn er in dit geval nog alternatieve routes beschikbaar", zegt Kuipers. "Maar dat is wel allemaal een stukje langer varen."

Droogte

De problemen zijn ontstaan door aanhoudende droogte. Dat terwijl het Panamakanaal juist heel veel water nodig heeft. Het 'kanaal' is namelijk niet gelijkvloers: een groot deel van de route varen schepen over een aangelegd meer op zo'n 26 meter boven zeeniveau.

Aan weerszijden daarvan moeten ze dus via meerdere sluizen 26 meter naar boven en naar beneden worden gebracht. En dat kost zo'n 200 miljoen liter water per schip.

Voor dat water is Panama voornamelijk afhankelijk van regenval. En dat is niet zo gek: het ligt in één van de natste regio's ter wereld. "Er valt in Panama jaarlijks ruim twee keer zoveel regen als hier in Nederland", zegt meteoroloog William Huizinga van Buienradar. 

Invloed 'El Niño'

Maar nu even niet. Het is al een paar maanden regenseizoen in Panama, maar er valt veel minder regen dan normaal. "En het lijkt erop dat dat alleen maar erger wordt", zegt Huizinga. 

Dat komt omdat het weerfenomeen El Niño, dat één keer in de zoveel jaar voorkomt, dit jaar terug is. Daarbij warmt een deel van de Stille Oceaan dusdanig op, dat normale weerspatronen verstoord worden. 

"Dat leidt er onder meer toe dat buien die boven de Stille Oceaan ontstaan, nu naar het westen worden geblazen in plaats van het oosten", zegt Huizinga. "Zo heb je dus buien die vlak naast de kust van Panama ontstaan, maar vervolgens de verkeerde kant op worden geblazen. En hun regen dus ergens anders uitstorten."

Kan nog lang duren

Mogelijk heeft dat nu al impact, maar de grootste gevolgen hiervan worden de komende maanden verwacht. Op die manier kan het nog wel even duren voor de regenval in Panama weer op peil is. Vanaf december begint het droogseizoen weer.

Het zou dus goed kunnen dat het pas in mei volgend jaar, als het nieuwe regenseizoen begint, weer echt goed gaat regenen in Panama. 

De autoriteiten in Panama hebben daarom besloten de komende tien maanden het aantal schepen dat door het kanaal kan varen te beperken. Vooral zware schepen als olietankers en bulkschepen, die veel dieper water nodig hebben, zijn de dupe. Ondertussen wordt er hard gewerkt aan meer bassins om water in op te vangen. 

Fruitimport Nederland

In Nederland zullen de gevolgen beperkt blijven, verwacht haveneconoom Kuipers. "Wij importeren veel minder uit Zuid-Amerika dan bijvoorbeeld de VS. Alleen de groente- en fruitbranche zal hier mogelijk last van gaan krijgen. Maar dat zijn vaak weer iets minder zware schepen, dus die hebben weer een grotere kans om door het kanaal te mogen."

Volgens hem is het nog het meest schadelijk voor landen aan de westkust van Zuid-Amerika. "Zij kunnen ineens veel minder exporteren. Als dit lang duurt, wordt het voor hen wel een flink probleem."