Van een leider zonder benen tot baas in Qatar: dit zijn de Palestijnse kopstukken
Je kent Benjamin Netanyahu, de premier van Israël. Maar de president van de Palestijnen en ook de leiders van Hamas zijn een stuk minder bekend. Wie zijn de Palestijnse kopstukken in oorlog met Israël?
Om die portretten te kunnen begrijpen, moeten we eerst vertellen hoe de structuur van de Palestijnse gebieden in elkaar zit. In het kort: je hebt Hamas, zij maken de dienst uit in de Gazastrook, daar waar de meeste Israëlische bommen nu vallen. Aan de andere kant van het land ligt de Westelijke Jordaanoever. Daar zitten de gevestigde Palestijnse autoriteiten, geleid door de Fatah-beweging.
Hamas heeft een politieke tak, maar het bekendst (en beruchtst) is de militaire tak van Hamas: de al Qassam-brigades. Aan het hoofd daarvan staat een in mysterie gehulde leider. Hij zou al jaren ondergronds leven in de Gazastrook en verminkt zijn door meerdere aanslagen op zijn leven. Wie is wie? Dat lees je hieronder.
Mohammed Deif - Israëls meest gezochte man en militaire brein achter Hamas
Eén man is sinds 2002 het brein achter de militaire aanvallen van Hamas. Dat is Mohammed Diab Ibrahim al-Masri, beter bekend als Mohammed Deif. Hij leeft naar verluidt al jaren in de ondergrondse gangenstelsels van de Gazastrook. 'Deif' wordt vanuit het Arabisch ook wel vertaald als 'de gast'. Zo wordt de leider genoemd omdat hij nooit lang op één plek blijft, en zo altijd te gast is in andermans woningen. Al meer dan twintig jaar is hij Israëls meest gezochte man.
De man is in mysterie gehuld. Niemand heeft hem de afgelopen jaren bovengronds gezien. Hij zou volgens Israëlische militaire autoriteiten geen benen meer hebben, en maar één arm en één oog. Er zijn meerdere aanslagen gepleegd op zijn leven en hij ontsnapte vele keren op het nippertje aan de dood.
Dat hij nog leeft, werd afgelopen zaterdag een zekerheid. Met een onherkenbaar silhouet maar herkenbare stem, kondigde de militair leider in een Hamas-video de aanval aan op Israël. "Dit is de dag van de grootste slag om een eind te maken aan de bezetting", zei hij.
Bij een aanslag in 2014 werden zijn vrouw en twee kinderen gedood. Deze week was het opnieuw raak: Israëlisch vuur doodde Deifs broer en diens vrouw en kinderen bij een bombardement op Gaza. Deif is zelf vooralsnog nergens te bekennen.
Ismail Haniyeh - Politiek leider van Hamas
Aan het hoofd van de politieke tak van Hamas staat Ismail Haniyeh. Toen zijn groepering vorige week zaterdag een verrassingsaanval uitvoerde op Israël, was hij wél het openbare gezicht van Hamas. "We staan aan de vooravond van een grote overwinning", zei de leider in een televisietoespraak.
Haniyeh werd geboren in een Palestijns vluchtelingenkamp in de Gazastrook. Met 26 jaar oud was hij eind jaren tachtig de jongste medeoprichter van Hamas. Langzaam maar zeker klom hij op naar de politieke top van de beweging. Met als hoogtepunt zijn verkiezingswinst in 2006 tot Palestijnse premier in Gaza.
Als kersverse premier was hij niet bang voor harde uitspraken. "We zullen de Israëlische staat nooit erkennen", zei hij tijdens zijn eerste buitenlandse bezoek in Iran. Hij zei dat zijn beweging zich voortzet tot de 'bevrijding van Jeruzalem'. Zijn harde uitspraken leidde uiteindelijk tot ontslag. De Palestijnse president Mahmoud Abbas, die vanuit de Westelijke Jordaanoever opereert, stuurde Haniyeh en zijn regering weg.
Zo kwam Hamas onder meer tegenover de Palestijnse autoriteiten te staan. Haniyeh blijft de groepering leiden, al doet hij dat sinds 2016 vanuit het Hamas-hoofdkwartier in Qatar. Hamas heeft het nog altijd voor het zeggen in de Gazastrook.
Mahmoud Abbas - Palestijnse president is geen vriend van Hamas
De gevestigde Palestijnse autoriteiten zitten niet in de Gazastrook maar op de Westelijke Jordaanoever. Palestijnen hebben daar een eigen regering, die wordt geleid door de Fatah-beweging. Met als president Mahmoud Abbas.
Fatah en Hamas zijn dan wel beide Palestijnse bewegingen, maar ze liggen elkaar niet. "Fatah heeft Israël namelijk wel als staat erkend", zegt Peter Malcontent, specialist Israëlisch-Palestijns conflict aan de Universiteit Utrecht. "Dat maakt dat de internationale gemeenschap wel met hem in het openbaar gezien kan worden en niet met Hamas-leden."
President Abbas, in tegenstelling tot Hamas-leiders, ontmoet en onderhandelt dan ook wél in het openbaar met internationale leiders. Gisteren was de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken, nog op bezoek bij hem. En zo probeert Abbas zijn positie in de huidige geweldsuitbarsting een beetje neutraal te houden. Hij sprak zich bijvoorbeeld uit tegen 'al het geweld', zowel in de Gazastrook als in Israël.
"Abbas hoopt ongetwijfeld dat zijn positie als Palestijnse leider sterker wordt als Israël de Hamas-leiders uitschakelt", aldus specialist Malcontent. Want de steun voor Fatah neemt onder de Palestijnse bevolking steeds verder af, en Hamas krijgt er volgers bij, bleek uit een enquête onder de Palestijnse bevolking vorig jaar. "Als Hamas grotendeels wordt uitgeschakeld, zal president Abbas onder Palestijnen weer een sterkere machtspositie hebben."
