Zeekraal telen vanwege verzilting: je bent er wel elke dag mee bezig

Door het oppompen van zoet grondwater om gewassen te besproeien en verdringing van zoet grondwater door brak grondwater neemt het zoutgehalte van de bodem toe. Daar heeft de landbouw last van. Veel gewassen kunnen namelijk niet goed tegen zout water.

Nieuwe gewassen

Een oplossing is om gewassen te verbouwen die wél tegen zouter water kunnen. Er bestaan gewassen als suikerbieten en quinoa en sommige aardappelrassen die het prima vinden als het wat zouter is. En er zijn gewassen die heel goed tegen zout kunnen, maar nieuw zijn voor boeren, zoals zeekraal. Voor de duidelijkheid, dat groeit op het land, niet in zee.

Hubrecht Janse is zo'n boer die zich aan zeekraal heeft gewaagd. Dat was in 2006, toen het waterpeil van het Veerse Meer in Zeeland in de winter verhoogd werd om de waterkwaliteit te verbeteren. Het gevolg was wel dat het grondwater zouter werd.

Last van zoutere water

Omdat het land van Janse buitendijks ligt, dacht hij op termijn last te zullen krijgen van dat zoutere water. Daarom besloot hij op het zoutste deel van zijn land zeekraal te gaan telen.

Zeekraal groeit van nature op land dat bij laag water droog valt. Daar zou je het dus al kunnen plukken, maar dat is belastend voor de natuur. Om echt te kunnen telen en oogsten, moeten boeren dus nog wel aan het werk. 

België

"Het begin was lastig", vertelt Janse. Hij wist niet hoe zeekraal groeide en hij at het zelf misschien maar één keer per jaar.

Met behulp van de Hogeschool Zeeland vond hij in België echter een wetenschapper die gespecialiseerd is in het veredelen van zilte groente. Van hem kreeg Janse adviezen hoe hij te werk moet gaan.

Consumptie en zeekraalzaad

Het stuk grond waarop Janse zeekraal verbouwt is relatief klein, slechts twee hectare. Op de helft daarvan verbouwt hij zeekraal voor consumptie, de andere helft benut hij voor het telen van zeekraalzaad. Dat gaat wereldwijd naar telers die op hun beurt weer zeekraal verbouwen.

Zeekraal is een eenjarig gewas. Je zaait het en als het opgroeit kun je af en toe oogsten door er een stukje af te snijden. Daarna groeit het verder, zodat je na verloop van tijd weer kunt oogsten.

Kost meer tijd

Of zeekraal meer oplevert dan bijvoorbeeld aardappelen of suikerbieten, die Janse ook nog verbouwt op de stukken land van hem waar dat nog wel kan, vindt hij lastig te zeggen. Een van de hindernissen is dat het weinig zin heeft om veel meer te gaan verbouwen, omdat er nog weinig vraag naar is. Meer telen, zou de prijs alleen maar drukken, legt hij uit. 

"Verder ben je met suikerbieten veel minder tijd kwijt: je zaait het, doet aan onkruidbestrijding en je oogst", zegt Janse. Bovendien is die teelt volledig gemechaniseerd, zodat er weinig mankracht voor nodig is, en teeltadvies is makkelijk beschikbaar, voegt hij toe.

Elke dag oogsten

"Met zeekraal daarentegen, ben je elke dag bezig en het is veel handwerk", aldus Janse. "Je moet dagelijks oogsten, omdat er elke dag weer vraag is. Je kunt immers niet één keer per jaar oogsten en daarna opslaan."

Naast zeekraal teelt Janse ook lamsoor en zeevenkel, maar dat gaat om bescheiden hoeveelheden.

Ook zoet water nodig

Ondanks het feit dat zeekraal goed tegen zout en droogte kan, heb je ook zoet water nodig voor het verbouwen, legt Janse uit. Als je het hebt gezaaid is zoet water namelijk nodig om het te laten ontkiemen.

Ook is het zo dat je niet onbeperkt met zoutwater kunt irrigeren, want als dat water in de zomer verdampt en het zout achterblijft kan het zelfs te zout worden voor zeekraal.

Met de droge zomers van de laatste tijd kan dat een probleem zijn. "Bij mij gaat het tot op heden goed, maar twee jaar geleden heb ik op het punt gestaan om zoet water te laten aanvoeren met tankwagens, maar gelukkig regende het net op tijd", zegt Janse.

Droogte

Droogte is op zich geen probleem voor zeekraalplanten, ze blijven wel leven. Maar als het lang droog is, dan groeit het minder snel en dan kun je minder oogsten, of helemaal niet en de kwaliteit wordt ook minder, legt Janse uit.

Zijn areaal zeekraal breidt hij gestaag uit en kan een hoger oogstrendement halen. Dit jaar heeft Janse zelfs vier keer geoogst, tegen andere jaren maar twee keer. Dat komt doordat er nu meer vraag was en ook nog eens op het juiste moment.

'Voor veel boeren niet interessant'

Hij denkt niet dat hij snel concurrentie krijgt van andere boeren, omdat het zo arbeidsintensief is en omdat er nog weinig vraag naar is. 

"Het is een niche, waarbij veel direct aan boerderijwinkels, restaurants en consumenten worden verkocht", zegt Janse. "Daarom zal het voor veel akkerbouwers nog niet zo interessant zijn om er naar over te stappen."