Tom knipt weer na heftig jaar: 'Ik was even helemaal op'

Je kunt barbier Tom Deux (31) misschien wel kennen van de documentairereeks 'In de stoel van Tom'. Daarin is te zien hoe Tom dak – en thuislozen uitnodigt in zijn kappersstoel voor een knipbeurt én een goed gesprek. Het was een langgekoesterde droom van de van huis uit maatschappelijk werker om sociaal werk te combineren met zijn kappersvak. En deze kwam uit toen een documentairemaker, componist en editor alle drie bij Tom in zijn stoel zaten.

De afgelopen tijd was Toms stoel leeg. Geen geknip, geen getrim, geen warme handdoekjes, geen diepgaande gesprekken, niets. Authentieker dan de barbiersstoel van Tom krijg je ze niet, in een werfkelder in het centrum van Utrecht. Maar er hangt wél een fors prijskaartje aan. "Deze locatie en het pand brengen de nodige kosten met zich mee. En ik heb het er voor over. Tweeënhalf jaar geleden stopte ik bij een andere barbier en dit was de snelste en beste optie die er op mijn pad kwam."

In de eerste helft van die tweeënhalf jaar ging het Tom voor de wind. In zijn stoel zaten elke dag zo’n 8 tot 10 mannen, en de meesten kan hij inmiddels tot zijn vaste klanten rekenen. "Het ging van een leien dakje. 80 tot 90 procent zijn vaste klanten en ik had het vaak zelfs zo druk dat ik 'nee' moest verkopen tegen nieuwe klanten." Dat merkte hij ook in zijn portemonnee: hij verdiende in die tijd 'net iets boven modaal'. Dat was prima verdienen, maar nog geen vetpot omdat daar de huur van zijn stoel nog vanaf moest.

Maar wat zou het, want Tom deed wat hij het allerliefste doet. "Mijn werk is echt een heel groot en belangrijk deel van mijn leven. Snow- en skateboarden deed ik al niet meer uit angst om op mijn polsen te vallen. Want dan is het klaar. Dat risico wilde ik niet lopen. Ik had nooit verwacht dat er een moment zou komen waarop iemand van buiten zou zeggen: 'Je mag je werk niet meer uitvoeren.'"

Maar helaas kwam dat moment wel. Halverwege maart 2020 mochten kappers en andere zogenoemde contactberoepen hun vak niet meer uitoefenen. "Dat was heel onwerkelijk. Tot die tijd deed ik er nog wel eens grappig over en was het virus toch vooral heel ver weg. Die houding veranderde op het moment dat ik een bekende tegenkwam bij het café waar ik elke ochtend koffie ging halen. Hij wilde me geen hand meer geven. Dat vond ik toen nog heel gek. Alsof ik het virus al onder de leden had. Inmiddels is dit een regel in plaats van een uitzondering. Bizar."

Vlak na het ingaan van de eerste lockdown ging Tom samenwonen met zijn vriendin, in een mooi maar klein appartementje in de binnenstad van Utrecht. Hij probeerde er maar het beste van te maken: nu had hij tenminste tijd om de boel goed te schilderen. "Het samenwonen was nieuw en spannend. Het was mooi weer en de dagen duurden steeds langer, en wij konden lekker aan de gracht zitten."

Drie keer huur

Financieel was de eerste lockdown wel meteen een klap. Ook de vriendin van Tom, die in de horeca werkt, raakte direct haar inkomsten kwijt. Toch moesten ze voor het nieuwe huurhuis drie keer de huur betalen – één maand voor het wonen en twee maanden borg. Gelukkig konden Tom en zijn vriendin met de eenmalige financiële steun van 4000 euro (de Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren (TOGS), red.) van de overheid 'het een en ander goed opvangen'.

Toen Tom vanaf 11 mei  weer klanten in zijn kappersstoel mocht ontvangen, was hij uiteraard opgelucht. Zijn stoel zat weer meteen volgeboekt en Tom pakte – met wat corona-aanpassingen – de draad weer op.

"Naïef misschien", zegt hij nu. "Maar die tweede lockdown in december had ik niet zien aankomen. Ik dacht echt: 'Ze trekken ‘m door tot na de feestdagen en dan kunnen we in januari wel weer even op slot'. In december lopen de zaken – net als in de detailhandel - normaal gesproken extreem goed en in januari is alles rustig, dus economisch gezien is dit een ramp. Ik kon het niet geloven toen we toch dicht moesten."

Geen reserves opbouwen

"Ik had mijn focuspunt echt op januari. Ik wilde in december nog even bikkelen, heel veel klanten in mijn stoel hebben, om een buffertje te hebben voor in januari. Maar doordat de lockdown al eerder een feit was, kon ik geen reserves opbouwen", zegt Tom.

Daar kwam nog bij dat Tom zelf corona kreeg, en dat betekende dat hij – met de feestdagen – alleen in quarantaine ging. En ja, hij weet hoe hij het virus heeft gekregen: toen de lockdown inging had hij met vrienden afgesproken waarvan er één vertelde dat hij vader ging worden. "Heel even liet ik de coronaregels varen en gaf ik hem een knuffel. Een dag later hoorde ik van hem dat zijn vriendin corona had. Dus toen ik de eerste symptomen kreeg, dacht ik: 'Jep, daar gaan we'."

Daar zat hij dan: alleen met kerst, vermoeid en trillend door corona en voorlopig geen uitzicht op werk. "Toen was ik wel even helemaal op. Alle stress van het afgelopen jaar leek er toen uit te komen en er kwam toen niets meer uit mijn vingers. Ik was behoorlijk terneergeslagen. Mijn werk geeft me een doel om ’s ochtends vol energie uit mijn bed te stappen. Dat was nu weg."

Relatieproblemen naar hoogtepunt

Ondertussen begon Toms relatie behoorlijk 'te kraken'. Nadat hij uit quarantaine kwam, sliep hij dan weer bij vrienden en dan weer bij zijn ouders op de bank. Drie weken geleden zetten de twee een punt achter hun relatie. "Door de coronacrisis bereikten onze problemen eerder een hoogtepunt. Alles is wel in een stroomversnelling terechtgekomen."

Omdat Tom en zijn inmiddels ex-vriendin een huurcontract voor minimaal een jaar hadden afgesloten, betaalt de barbier nu nog de helft van zijn oude huur én zijn nieuwe huur van de studentenkamer waar hij nu woont, samen zo’n ruim 1500 euro. Toen hij nog samenwoonde, werd hij gekort op zijn TOZO (Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers, red.). Nu hij zich heeft ingeschreven, kan hij een minder gekorte uitkering tegemoet zien. Verder krijgt hij (financiële) hulp van zijn ouders.

Omdat er maar weinig geld binnenkomt, leeft Tom sober. Maar dat vindt hij niet zo moeilijk. "Ik gaf vroeger altijd veel geld uit aan concerten, festivals, drankjes in de kroeg. Maar dat kan allemaal toch niet meer nu. Het enige: ik ben best wel een Bourgondiër. Ik houd van speciale kaasjes, natuurwijn, noem maar op. Daar heb ik wel op bezuinigd: ik ben overgestapt op de Aldi-wijn, haha."

Sparen en momenten kopen 

Sinds de persconferentie van Rutte en De Jonge waar werd aangekondigd dat de kappers weer aan het werk mogen, staat de telefoon van Tom roodgloeiend. "Ik word helemaal gebombardeerd. Weer aan het werk is in ieder geval goed voor mijn ritme. Ik stond even ver van de maatschappij, ging om 2 uur ’s nachts naar bed. Dat moet nu weer veranderen."

En het is goed voor zijn portemonnee. "Ik ga sparen en een buffer opbouwen en als eerste mijn ouders terugbetalen. Heb ik dat gedaan dan ga sparen voor vakanties. Ik ga momenten kopen, daar heb ik nu wel behoefte aan."

Dit zegt de expert

Frederieke Kokol, geeft leiding aan de helpdesk van het telefoonnummer bij geldzorgen 0800-8115:

"Tom is een zelfstandige die nog niet zo lang geleden voor zichzelf is begonnen als barbier en hierdoor nog weinig financiële reserves heeft kunnen opbouwen. Door de coronacrisis heeft hij gedurende langere tijd zijn bedrijf moeten sluiten. Hij heeft aanspraak gemaakt op een paar regelingen van de overheid, namelijk de TOGS en de TOZO. Verder heeft hij geld geleend van zijn ouders om de tweede lockdown te kunnen overbruggen. Tom heeft geen personeel in dienst dat hij moest doorbetalen, dat scheelt weer.

Uitgaven onder de loep 

Maar de huur van zijn stoel en de huur van zijn voormalige woning met zijn ex-vriendin moeten nog wel worden opgebracht. Evenals de huur van de studentenkamer waar hij nu alleen woont. Dat is zwaar maar het lukt. Tom heeft zelf al goede stappen gezet door zijn uitgaven onder de loep te nemen en hier op te bezuinigen. Wellicht zou hij hier nog verder stappen in kunnen zetten, er zijn veel websites en apps die mensen kunnen helpen hun inkomsten- en uitgavenpatronen inzichtelijk te maken.

Tom kan nog kijken of hij in aanmerking komt voor de TVL-regeling, de tegemoetkoming vaste lasten vanwege de huur van zijn zakelijke pand, maar ook voor bijvoorbeeld andere zakelijke verplichtingen zoals betalen van de elektriciteitsrekening, gas, water en verzekeringen die doorbetaald moeten worden. Ook de TONK-regeling, ondersteuning noodzakelijke kosten, is misschien een regeling die voor Tom van toepassing kan zijn. ZZP-ers zoals Tom, kunnen via het KvK Coronaloket hier meer informatie over krijgen. Hier verwijzen wij, vanuit 0800-8115, dan ook vaak zzp-ers naar toe."

Zijn jouw financiën beïnvloed - in negatieve of positieve zin - door de coronacrisis? En zou jij willen vertellen hoe jij je leven anders inricht? Mail dan naar weekendmagazine@rtl.nl