Arbaya beviel op 'n Moluks eiland: 'Dochter hoorde me schreeuwen door de dunne muren'

"Met mijn zoontje Terason op mijn borst lag ik bij te komen van de bevalling, toen mijn schoonmoeder me een opgerolde theedoek gaf. 'Waar is dat voor?' vroeg ik. 'Om op te bijten', zei ze. 'Je moet worden gehecht.' Nu heb ik best een hoge pijngrens, maar dit was echt afschuwelijk. Na twee hechtingen wilde de verloskundige beginnen aan de derde, maar ik kon niet meer. Dan maar eentje minder. Gek genoeg had ik - anders dan na de keizersnede van mijn oudste dochter - later geen last van de hechtingen. Het hechtdraad dat ze gebruikten, is gemaakt van dierendarmen - blijkbaar kan ik daar beter tegen."

In de zomer van 2015 ontmoet de Nederlandse Arbaya tijdens haar vakantie op de Molukken de Molukse Esmon (nu 35). Ze vinden elkaar leuk, maar Arbaya is nog getrouwd. Als haar huwelijk een jaar later strandt, zoekt ze Esmon die zomer erna weer op. De vonk slaat over en tijdens een volgend bezoek, in december 2016, raakt Arbaya zwanger. Uit haar vorige relatie heeft ze al dochters Caspya (nu 13) en Aleyna (nu 8) en ook Esmon is al vader van twee kinderen.

Begin 2017 nodigt Esmon Arbaya uit om een paar maanden bij hem in Jakarta door te brengen, waar hij werkt. Arbaya: "Even ontspannen na de stress van de scheiding, dat was de bedoeling. Caspya ging met mij mee, Aleyna bleef in Nederland bij mijn ex-man. Ontzettend moeilijk om haar achter te laten, maar het zou maar voor anderhalf of twee maanden zijn. In die tijd konden we hopelijk in Indonesië een visum regelen voor Esmon, zodat hij mee terug naar Nederland kon om bij de bevalling te zijn."

Voor vertrek laat Arbaya, dan vijf maanden zwanger, een echo maken bij de verloskundige, voor een 'fit-to-fly'-verklaring. "Alles zag er goed uit, ik voelde me ook prima. Alleen mijn placenta lag aan de voorkant, maar die zou nog wel omhoog trekken, zei de verloskundige. Ik kreeg dus groen licht om te vliegen."

Arbaya en Caspya vliegen in april naar Jakarta, waar Caspya tijdelijk naar de Nederlandse school gaat. ‘s Middags maakt ze het huiswerk dat haar eigen school per mail toestuurde. Caspya heeft het naar haar zin in Indonesië en Arbaya is blij om bij Esmon te zijn. Maar na zes weken gaat het mis: Arbaya krijgt weeën. "Veel te vroeg natuurlijk. We gingen meteen naar het ziekenhuis, waar ik weeënremmers kreeg. Omdat het een goed ziekenhuis was, maakte ik me niet echt zorgen. Sinds ik in Indonesië was, leefde ik in het moment: het komt zoals het komt. Gelukkig zakten de weeën weer af. De weeënremmers kreeg ik mee naar huis: als ik weer iets voelde, kon ik een pilletje nemen. Dat vond ik wel bijzonder, haha."

Een enorme domper

Arbaya en Esmon willen nu zo snel mogelijk naar Nederland, maar het ziekenhuis wil voor de vliegreis van zeventien uur geen fit-to-fly-verklaring afgeven. Ze proberen het nog bij andere ziekenhuizen, maar geen enkele arts durft het aan. Er zit niets anders op: ze zullen tot de bevalling in Indonesië moeten blijven. "Echt een enorme domper. Tegen bevallen in Indonesië zag ik niet echt op, vrouwen krijgen hier immers ook kinderen. Maar ik miste mijn dochter Aleyna enorm. Nu moest ik haar bellen om te zeggen dat mama voorlopig niet thuis zou komen. Dat vond ik het allerergst. Aleyna begreep het wel, maar ze was ontzettend verdrietig, net als ik."

De ouders van Esmon wonen op Saparua, een Moluks eiland ter grootte van Terschelling, op zo’n zes uur vliegen van Jakarta. Ze bieden Arbaya, Caspya en Esmon aan om zolang bij hen te komen wonen. "Kraamzorg kennen ze niet in Indonesië, dus ik nam hun aanbod dankbaar aan. Op Saparua was ook een ziekenhuis, waar een vriendin van Esmons moeder hoofd verloskunde was. Caspya kon op het eiland naar de lokale school. Gelukkig kreeg ik voor een interne vlucht van zes uur wél groen licht, dus eind juni vlogen we naar het Molukse eiland Ambon. Van daaruit is het nog anderhalf uur met de boot naar Saparua."

Arbaya is dan ongeveer zeven maanden zwanger, maar helemaal zeker weet ze dat niet: "Bij elke controle pasten ze de termijn aan, ik ben op een gegeven moment maar opgehouden met rekenen."

Geen elektriciteit 

Arbaya en Esmon trekken in bij Esmons ouders in de kampong (dorpje) Tuhaha. "Het leven in de kampong is heel eenvoudig. Er is geen elektriciteit en ze gebruiken het water dat uit de bergen het dorpje instroomt. Esmon en ik sliepen op een heel dun matrasje op een tweepersoonsbed, in het betonnen gedeelte van het huis. De badkamer en de keuken waren gebouwd uit hout en riet. Met het oog op de bevalling heeft Esmon nog snel het toilet opgeknapt, er stond alleen een pot zonder bril. Even omschakelen dus, maar ik was vooral dankbaar dat we hier mochten zijn. Met mijn schoonmoeder had ik vanaf het begin een goede band, dus ik voelde me heel welkom."

Voordat de baby komt, besluiten Arbaya en Esmon nog snel te trouwen voor de Indonesische wet. Daarom nemen ze op 16 augustus de boot naar Ambon waar ze de papieren tekenen, en op 17 augustus weer terug. Door de hoge golven gaat de boot flink op en neer. Ineens klampt Arbaya haar man vast: 'Ik denk dat ik moet bevallen'. "'Niet op de boot hoor!', riep Esmon geschrokken. We zijn meteen doorgereden naar het ziekenhuis, maar dat bleek ontzettend primitief. De twee echo-apparaten bleken kapot en de wc was een gat in de grond. 'Hoe moet ik hier ooit bevallen?', dacht ik.

Maar weer zetten de weeën niet door. De volgende dag kwam mijn schoonmoeder binnen. Ze had die ochtend het geluid van de tahuri gehoord, een trompetachtige schelp waar bij traditionele Molukse ceremonies op wordt geblazen. 'Ik heb de roep van de voorouders gehoord', zei ze. 'Je moet thuis in Tuhaha bevallen.' Ik vond het prima, in het ziekenhuis voelde ik me helemaal niet fijn."

'Ik heb je horen schreeuwen, mama'

In de auto terug naar de kampong wordt Arbaya door het slechte wegdek behoorlijk door elkaar geschud. Daardoor komen haar weeën weer op gang. "Thuis lag ik nét op bed, toen mijn vruchtwater brak. Mijn moeder belde haar vriendin - de verloskundige - en samen hebben zij mijn bevalling begeleid. Bang ben ik niet geweest, ik vertrouwde op mijn lijf en wist dat ik in goede handen was. De verloskundige vertelde later hoe spannend ze het vond om voor het eerst een belanda (een Nederlander) te helpen. Daar merkte ik niets van: omdat zij zo rustig bleef, bleef ik ook rustig.

Binnen zes uur is Terason geboren, zonder pijnstilling. Caspya zat in de kamer ernaast filmpjes te kijken met een koptelefoon op, maar die muren zijn zo dun dat ze later zei 'ik heb je gewoon horen schreeuwen hoor, mama’. Gelukkig regende het buiten, dus de rest van de kampong heeft er niets van meegekregen.”

Na de bevalling moet Arbaya worden gehecht ("het ergste van de hele bevalling") en daarna wil ze Terason aan de borst leggen. Als haar schoonmoeder dat ziet, duwt ze de baby aan de kant en boent eerst hardhandig Arbaya’s borsten schoon. "Blijkbaar waren die onrein van de vorige keer borstvoeding geven. Het deed behoorlijk pijn, maar ik liet het maar gebeuren. Het enige waar ik op stond, was dat ze het water waar we Terason mee wasten, eerst kookten. Omdat het mijn derde kindje was, maakte ik me minder druk, denk ik. Gelukkig lieten ze me verder helemaal mijn gang gaan met Terason. Elke dag ging mijn schoonmoeder trots met hem op de veranda zitten, dan kwamen dorpsbewoners langs om hem te bewonderen."

Na de bevalling heeft Arbaya veel last van bekkeninstabiliteit. Esmon draagt haar op zijn rug naar de wc en soms gebruikt ze noodgedwongen een pan als toilet. "Het was behoorlijk behelpen, en dan was het ook nog minstens 35 graden. Die eerste tijd heeft Esmon me er letterlijk en figuurlijk doorheen gesleept."

Samengesteld gezin in Nederland

Een paar weken na de geboorte van Terason vliegt Arbaya met haar man en kinderen naar Jakarta, waar ze in afwachting van een Nederlands paspoort voor Terason tijdelijk een appartement huren. Ze willen zo snel mogelijk met z’n vieren naar Nederland. Omdat het paspoort uiteindelijk eerder komt dan het visum voor Esmon, besluit Arbaya alvast met haar kinderen naar huis te vliegen.

"Ik wilde zo graag naar Aleyna, dat iedere dag wachten me te lang duurde. Twee weken later kwam Esmon ook naar Nederland. Hij heeft een visum voor vijf jaar gekregen, maar we hopen natuurlijk dat hij daarna ook mag blijven. Hij is hier al helemaal ingeburgerd en alweer twee jaar aan het werk. Door problemen met mijn ex-man duurde het uiteindelijk nog een hele tijd voordat ik Aleyna weer in mijn armen kon sluiten, maar nu hebben we een prachtig, samengesteld gezin."

Terason is inmiddels een vrolijk jongetje van bijna vier. Bijna dagelijks videobellen ze met opa en oma in Tuhaha. Door corona zijn Arbaya en Esmon nog niet teruggeweest in Indonesië. Voor het geld dat ze anders aan vliegtickets hadden uitgegeven, hebben ze toch een mooie bestemming gevonden. "We laten het huis van Esmons ouders opknappen. Fijn om dat voor ze te kunnen doen, ik ben ze nog altijd enorm dankbaar voor hun hulp."

Warme gevoelens voor zomer 2017

Ondanks alle gebeurtenissen denkt Arbaya met warme gevoelens terug aan de zomer van 2017. "Natuurlijk had ik liever in Nederland willen bevallen, maar soms lopen dingen nou eenmaal anders dan gepland. Dan kun je tegen de stroom in blijven zwemmen, maar dat heeft niet veel zin. Ik heb altijd het gevoel gehad dat het wel goed zou komen. En dat kwam het ook."

Zomer van je leven/ Nooit meer

De komende zes weken vertellen zes mensen over de meest memorabele zomer van hun leven. Eind augustus is de rubriek Nooit Meer weer terug.

Wil jij ook je verhaal kwijt en vertellen wat je 'nooit meer' wil meemaken, doen of juist laten? We zijn benieuwd naar jouw verhaal. Mail ons op weekendmagazine@rtl.nl