André verloor jong z'n moeder en broertje: 'Vreselijk boos op de wereld'
De dood hoort bij het leven, al staan we daar liever niet te lang bij stil. Denk jij weleens na over de soundtrack van je leven? Elke week geeft een lezer een inkijkje in diens slotakkoord. André (55) uit Amsterdam is schrijver en runt een stichting om jongeren die dreigen af te glijden naar de criminaliteit een ander perspectief te bieden. Voor zijn slotakkoord heeft hij een bijzondere plaat in gedachten.
Welk nummer wil je sowieso laten horen op je eigen afscheid?
"In the garden van Van Morrison."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Waarom juist dit nummer?
"Als puber werkte ik in een videotheek en de eigenaar nam me weleens mee naar huis om muziek te laten horen. Ook dit. We hadden thuis weinig muziek, en ik was op zoek naar hoe doe je dat nou, het leven? Mijn vader had een bloedhekel aan geloof en spiritualiteit kende ik nog niet, dus ik kwam al gauw bij cultuur uit.
De tekst van dit nummer vind ik geweldig, nog steeds. Het gaat over dat er geen handboek in het leven is, geen leraar. Just you and I and nature. Zo waar: het leven gaat om liefde en de natuur om je heen. Dat leerde ik door dit nummer, en die videotheekeigenaar. Hij was een mentor voor me."
Wat zegt het nummer over je leven?
"Zo’n vraag over mijn afscheid had me vroeger de stuipen op het lijf gejaagd. Ik had een vreselijke doodsangst als jonge jongen, tot niet meer slapen en migraine aan toe. Voor het eerst, terwijl ik bij mijn moeder op schoot zat en iemand dood zag gaan op televisie, realiseerde ik me dat het leven ook kon eindigen. Mijn moeder huilde en ik wist me geen raad, maar we spraken er niet over. Het was hard werken in mijn arbeidersfamilie, aan gevoel deden we niet.
Een paar jaar later, ik was een jaar of 15, zag ik dat ze ziek was, maar ze ontkende. Haar haar viel uit en ze vermagerde, maar ze bleef zeggen 'nee jochie, komt goed'. Toen het tijd was om afscheid te nemen, drukte ze me op het hart dat ik de dokter niet moest geloven en dat ze er de volgende ochtend gewoon nog zou zijn."
Onverwerkte rouw
"Bij ons thuis was het altijd druk. We leefden in een heftige wijk, met veel criminaliteit, vechtpartijen en prostituees. Al mijn ooms waren boeven en als er weer iemand vastzat, kwamen die vrouwen en kinderen langs voor troost. Mijn moeder was er voor iedereen. Toen zij wegviel werd het stil in huis, alsof het cement uit het hele leven was gesijpeld. Wij wisten niet hoe we ermee om moesten gaan en de familie ook niet, waardoor iedereen wegbleef.
Twee jaar later bleek mijn broertje ook ziek. Hij had een hersentumor en stierf op zijn 14e. Ik was toen 21 en vreselijk boos op de wereld, op God en op iedereen. Onaantastbaar wilde ik zijn en daarom pakte ik mijn boeltje en vertrok naar Amsterdam. Ik verbrak het contact met vrienden omdat die me herinnerden aan alle pijn. Ik werd verliefd op een vrouw die mij een beter leven beloofde. Zes jaar lang kluste ik aan een huis voor ons, maar ik werd ook steeds vaker geplaagd door paniekaanvallen. Even dacht ik dat ik ook ziek werd, maar het bleek onverwerkte rouw. Geen wonder ook. Ik was bang voor de dood en ik had mijn angst bewezen gezien."
"Ik had geen idee hoe ik met trauma moest dealen en dat geldt ook voor de jongeren met wie ik werk."
"Ik leefde alsof ik lek was. Nieuwe vrienden maken wilde ik niet, want wat als ik hen ook zou verliezen? Het liefst hield ik overal wat luchtigheid. Pas toen ik een jongen ontmoette die me kungfu leerde, veranderde er wat. Hij zag dat mijn hele lijf verangstigd was en leerde me met heel langzaam sporten om pijn te kunnen verdragen en weerbaar te zijn."
Keten van teleurstelling
"Nu hoop ik die persoon te zijn voor jongeren met een achtergrond in geweld, drugsgebruik en een onveilig thuis. Ik had geen idee hoe ik met trauma moest dealen en dat geldt voor hen ook. Ga er maar aanstaan, om een vorm van zelfrespect te vinden als je op basis van je achternaam al veroordeeld wordt. Die keten van teleurstelling stop je niet met tralies maar alleen met liefde. Als een jongere iets flikt wat niet kan, dan moet de daad bestraft worden, maar de persoon niet. Hij moet hulp krijgen.
Niet alleen door te praten, maar ook door wat te doen. Samen sporten, of muziek maken en teksten opnemen in de studio. Hun creatieve materiaal gaat meestal over de pijn of woede die ze voelen en dat is een mooie basis voor een gesprek. En is ook inspiratie voor mijn romans. De vierde is net verschenen, Ooit waren wij vogels. In al mijn romans zijn de personages figuren om alle vormen van rouw vooruit te schuiven, om deze vervolgens toch te ontleden om verder te kunnen. Verlies blijft blijkbaar altijd met mij verbonden."
Waar droom je van?
"Ik vind schrijven echt fantastisch, dus ik hoop die inspiratie en nieuwsgierigheid te behouden en nog veel meer schrijven. En dan het liefst met meer vrienden en inbedding in het leven. Ik ben me meer aan het openstellen en voel hoe fijn het is om uit te reiken naar mensen. Het lukt me steeds beter om weer van het leven te kunnen genieten en daar vertrouwen in te hebben. Daar gaan mijn romans ook over, dat er allerlei trauma's zijn en dat het goedkomt. Of dat een van mijn boeken wordt verfilmd, dat is ook een fantastische droom."
Wat is je guilty pleasure?
"André Hazes, daar ben ik mee opgegroeid. We gingen vroeger thuis naar zijn concerten, hij was voor ons een held. Hazes kon iets vertellen waar mijn ouders geen woorden voor hadden. Mijn moeder en broertje zijn nu al veertig jaar dood en ieder jaar gaan mijn broer en ik met mijn vader naar Antwerpen. Naar hetzelfde restaurant, waar we hetzelfde gerecht bestellen. Onderweg luisteren we naar Kleine jongen en Zij gelooft in mij en praten we over mijn moeder en mijn broertje. Aan het einde van de avond zetten we mijn vader weer af in zijn huisje met porseleinen beeldjes. Dat vind ik lief en vertederend en hartverscheurend tegelijk.
Nu pas hebben we het vermogen om die gesprekken te voeren. 'Dat we vroeger nooit gesproken hebben, was niet goed he?', zei mijn vader later. En zo is het, maar we doen het nu en dat is alles."
Wat is jouw Slotakkoord?
Welk nummer moet er op jouw uitvaart worden gedraaid? En wat zegt dat over jouw leven? Wil je meedoen aan deze rubriek, mail dan je verhaal naar hanneke.mijnster@rtl.nl