De 5 spelregels van... een gezellig etentje

De situatie

Kaarslicht, zwoel muziekje en het mooiste servies: aan de aankleding zal het niet liggen. Maar hoe zorg je er nou voor dat het er ook een beetje behoorlijk aan toe gaat aan tafel? Oftewel: hoe gedraag je je goed in gezelschap als er gegeten wordt? Etiquette-expert Roel Wolbrink schreef er Het Blauwe Boekje over. Of zeg maar gerust boek, want ieder jaar komen er nieuwe regels bij.

De spelregels

1. Verslik je niet

Natuurlijk kan er een graatje achterblijven of een krieltje verkeerd schieten. Dat is al rot genoeg, dus daar gaat deze spelregel niet om. Nee, deze eerste tafelmanier gaat over de sfeer aan tafel. Volgens etiquette-expert Roel Wolbrink is dat namelijk de voornaamste taak van de gastheer. Dat het eten goed is, is mooi meegenomen, maar het gaat om het gezelschap. Om die reden moet je je dus niet verslikken in een smakeloos onderwerp zoals de zwarte pietendiscussie of de brexit. "Die liggen veel te zwaar op de maag. Zie je Theo alweer op de barricade springen of Loes het vuur aanwakkeren, sus de boel dan meteen door voor te stellen om het luchtig te houden aan tafel en een ander onderwerp aan te snijden. Een verhaal over vakantie of een mooie film bijvoorbeeld, dat gaat er bij iedereen wel in."

2. Tafelmanieren leer je thuis

Of je nou bestek zegt of mes en vork, van buiten naar binnen eet of met de ellebogen op tafel leunt: tafelmanieren leer je thuis. Je kunt wel angstvallig een boek lezen om het goed te doen als je eens met de baas bij een Michelinster zit, maar dan word je alleen maar zenuwachtig van alle moetjes." Zonde, want tafeletiquette zijn juist bedoeld om het makkelijk voor je te maken", claimt Wolbrink. "Het zijn handvatten die je helpen om je focus op de gezelligheid te leggen en niet op je gedrag." En de basis leer je thuis, vindt Wolbrink. "Laatst vroeg ik in de klas bij mijn zoon wie er 's avonds allemaal aan tafel at. Dat was maar veertig procent. Tja, dan schiet het natuurlijk niet op. Als je altijd met een lepel voor de tv je nasi zit te nassen, dan wéét je je ook geen houding te geven in een restaurant." Blijft wel staan dat je niet je vrienden aanspreekt op een verkeerd ingedekte tafel of een bestek dat na de laatste hap open blijft liggen: het gaat om de goede sfeer en dan zit er echt he-le-maal niemand op de etiquettepolitie te wachten.

3. Mondje dicht

Smakken, met volle mond praten, met open mond eten: niet doen. Niet als je te gast bent en niet als je thuis zit. Gewoon niet. Merk je dat iemand in je gezelschap een royale smaksoundtrack aan de spijzen toevoegt, dan mag je er als gastheer wel grappend iets over zeggen, vindt Wolbrink. "Houd het luchtig. Een vraag als 'ben je verkouden joh, ik hoor je smakken' kan best, als je er last van hebt. Maar maak er geen halszaak van." En houd je lippen ook strak op elkaar als het toevallig toch niet zo smaakt. "Iedereen die kookt heeft zijn best gedaan, dus als het stiekem niet te pruimen is, houdt je toch netjes je mondje dicht."

4. Niet te veel opscheppen

Slimmerds onder ons zien de dubbele betekenis hiervan en in allebei de lezingen is-ie waar, weet Wolbrink. Het is niet kies om het hoogste woord te voeren aan tafel. Ga niet pochen met hoe lekker je gaat op je werk of wat voor dikke bak je rijdt. "Het gaat erom dat het gezellig is aan tafel, en wanneer iemand de aandacht teveel naar zich toe trekt, is de balans weg. Moet je niet willen."

Ook in de letterlijke lezing is 'niet te veel opscheppen' een waarheid als een koe. "Als er voor jou opgeschept wordt, mag je iets laten liggen, maar zodra je zelf de lepel in de schaal steekt, dien je alles op te eten. Ben je dus nogal een ogen-groter-dan-de-maag-type, wees dan slim en laat je serveren. Zo weet je zeker dat je nooit tegen heug en meug een halve haan wegwerkt."

5. Aandacht is alles

Zoals gezegd, ligt de nadruk bij samen smikkelen aan de eettafel op sàmen en niet op het smikkelen. Het draait om gezelligheid en even tijd hebben voor elkaar. Je mobiele telefoon hoort daar gewoon niet bij. "We zijn met dat ding vergroeid, maar toch weten we niet helemaal wat we er nou mee willen. Al sinds de eerste editie van Het Blauwe Boekje zijn we zoekende. Niet op tafel leggen, zoveel is zeker. Maar even snel een grappig filmpje laten zien? Of een foto die past bij het verhaal dat je vertelt? Het lijkt onschuldig, maar beter doe je het niet. Je drijft namelijk zo gauw af. Zie je toch die appjes die je gemist hebt en hup, je aandacht zuigt van de tafel in je beeldscherm. Het is net als met drank, of M&M's. Het is moeilijker om er eentje te nemen, dan om er helemaal af te blijven."

Tot slot: net als de wijn is ook je aandacht een keer op. Dus heb je te maken met een stel plakkers in je huis, roep dan na de koffie "Zullen we afsluiten met nog één wijntje? Zo is de verwachting voor iedereen duidelijk en blijft ook de nasmaak van het etentje smaakvol.