Last van overmatig zweten? Dit kun je doen

Wat is overmatig zweten?

Overmatig zweten kenmerkt zich door overmatige zweetproductie in bepaalde lichaamsgebieden, terwijl daar geen aanwijsbare reden voor is zoals sporten of warm weer. Veelvoorkomende plekken waar de zweetproductie kan toenemen zijn de oksels, voeten en handen.

Vaak gaat overmatig transpireren samen met een onaangename geur. Dat komt door een versnelde groei van bacteriën in vochtige gebieden. Soms ontstaat er huidirritatie omdat klamme lichaamsdelen over elkaar heen schuren.

Sociale impact van overmatig zweten (schaamte)

Mensen die overmatig zweten ondervinden veelal hinder in het onderhouden van sociale contacten. In heel ernstige gevallen is het soms nodig om tot wel vijf keer per dag van shirt te verwisselen. Een behoorlijke belemmering. Wie altijd last heeft van natte, klamme zweethanden durft zich wellicht niet goed voor te stellen aan anderen. Daarnaast kunnen natte handpalmen ook behoorlijk vervelend zijn bij het uitoefenen van dagelijkse werkzaamheden: een op het oog simpele activiteit zoals schrijven wordt natuurlijk lastig als het papier steeds doorweekt raakt.

Uiteindelijk durven mensen die overmatig zweten zich vaak niet meer in het openbaar te vertonen of te sporten. Daardoor hebben ze een verhoogde kans op emotionele en psychosociale problemen, waaronder verminderd zelfvertrouwen, sociaal isolement en depressie.

Het nut van zweten

Zweten heeft als nut om warmte aan het lichaam te onttrekken en de lichaamstemperatuur op peil te houden. Rond de zweetcellen liggen spiercellen die het water naar buiten knijpen, waardoor het vocht op de huid terechtkomt. Uiteindelijk verdampt het laagje zweet waardoor de huid afkoelt en voorkomt dat het lichaam oververhit raakt.

Wanneer hebben we zweetaanvallen?

Zweten is een heel natuurlijke en bovendien belangrijke lichaamsfunctie. Als je niet zweet, raak je de warmte in je lichaam niet kwijt, waardoor de lichaamstemperatuur stijgt. Dit kan tot allerlei lichamelijke klachten leiden zoals hoofdpijn, misselijkheid en bewustzijnsveranderingen.

Zweetaanvallen doen zich normaal gesproken voor:  

• Bij koorts.
• Tijdens of na lichamelijk inspanning.
• Door emotionele prikkels, zoals stress.
• Bij hitte.
• Tijdens of na het drinken van alcohol.
• Tijdens of na het nuttigen van kruidig en pittig eten.
• Als gevolg van een fysieke aandoening en bepaald medicijngebruik.

Bij mensen die last hebben van overmatig zweten is geen duidelijk aantoonbare oorzaak te vinden en kunnen zweetaanvallen zich dus op ieder moment voordoen.

Wat is de oorzaak van overmatig zweten?

De exacte oorzaak van overmatig zweten is moeilijk te achterhalen. Het is in ieder geval belangrijk om onderscheid te maken tussen de primaire vorm van overmatig zweten, primaire hyperhidrosis, en de secundaire vorm, ook wel secundaire hyperhidrosis. 

Primaire hyperhidrosis

Overmatig zweten zonder aanwijsbare oorzaak wordt ook wel idiopathische of primaire hyperhidrosis genoemd.

• Er zijn aanwijzingen dat de prikkel om te zweten ontstaat door een overactief zenuwstelsel waardoor vanuit de hersenen een verkeerd signaal gestuurd wordt naar de zweetklieren.
• Waarschijnlijk speelt erfelijke aanleg ook een rol. Bij 30 tot 50 procent van de mensen die overmatig transpireren komt de aandoening namelijk al ergens in de familie voor.

Meestal openbaren de eerste symptomen zich in de puberteit en blijven de klachten enkele tientallen jaren bestaan. 

Secundaire hyperhidrosis

Soms is er sprake van overmatig zweten door een fysiek of psychologisch probleem, ook wel secundaire hyperhidrosis genoemd.

• Deze vorm van overmatig zweten ontstaat bijvoorbeeld door overgewicht of de overgang.
• Ook een (chronische) infectie als tuberculose, een hormonale ziekte als een te snel werkende schildklier, kanker of bepaald medicijngebruik (bijvoorbeeld de pil en antidepressiva) zijn mogelijk oorzaak van deze secundaire vorm van overmatig zweten.

In dit geval is de aandoening op te lossen door de medische oorzaak te behandelen.

Overmatig zweten komt veel voor op de voetzolen: onder de voeten hebben we immers zo’n 500 zweetklieren per vierkante centimeter. Zweetvoeten (ook wel hyperhidrosis pedis) zijn een vochtige oase voor voetschimmels en bacteriën die een onaangename geur verspreiden.

Een schimmelinfectie aan de voeten herken je aan:

• Kloofjes, roodheid en blaasjes tussen de tenen en op de rand van de voeten.
• Kleine 'pitjes' in de grijs/witte verweekte hoornlaag. Vooral zichtbaar op de drukpunten van de voetzool.

Tips tegen zweetvoeten

Zweetvoeten kun je op een aantal manieren voorkomen:

• Draag bij overmatig zweten aan de voeten het liefst open schoenen.
• Kies bij dichte schoenen een materiaal dat goed ventileert, dus niet van plastic. Echt leer is een voorbeeld van goed ademend materiaal. Vermijd kaplaarzen en sportschoenen. 
• Draag niet dagelijks dezelfde schoenen, maar wissel af en laat schoenen goed drogen.
• Draag wollen of katoenen sokken en verwissel in ieder geval twee keer per dag.
• Loop verder zo veel mogelijk op blote voeten.
• Er zijn speciale anti-transpirantmiddelen die zweetvoeten volledig kunnen voorkomen, online te bestellen of verkrijgbaar bij de apotheek.

Zweethanden

Overmatig zweten op de handen (ook wel hyperhidrosis palmares) veroorzaakt zeer vochtige of zelfs erg natte handpalmen. Niet zo gek als je bedenkt dat zich in de handpalmen duizenden zweetklieren bevinden.

Mensen met zweethanden hebben mogelijk last van:

• Sociale ongemakken, bijvoorbeeld angst voor het geven van een hand.
• Moeite met het vasthouden van voorwerpen, bijvoorbeeld het stuur van de auto.
• In heel ernstige gevallen van zweethanden ontstaat verweking van de huid waardoor de opperhuid een bleke kleur krijgt en gaat rimpelen. Net als bij mensen die te lang met de handen in het water geweest zijn.

Wat te doen tegen zweethanden?

Zweethanden zijn lastig te behandelen, je zou het volgende kunnen proberen om zweethanden te verminderen:

• Probeer stressvolle situaties, alcohol, koffie, tabak en pikant voedsel te vermijden. Deze middelen stimuleren de zweetklieren. Dat geldt overigens ook voor overmatig zweten in andere gebieden.
• Gebruik hygiënische doekjes om de handen aan af te vegen in 'noodsituaties'.
• Een anti-transpirantcrème met aluminiumzout helpt ook. Aluminium zorgt dat de zweetklieren deels geblokkeerd worden en kunnen het zweten zelfs tot 20 procent verminderen.

Voor dit artikel werkten we samen met Gezondheidsplein.nl. Daar vind je nog veel meer artikelen over gezondheid, gecontroleerd door artsen en medisch specialisten.