PVV veruit de grootste: 'Wilders deelt rechtse dreun uit'

Hoofdpunten

• De PVV is de grote winnaar van de verkiezingen: de strategie van de gematigde Wilders heeft gewerkt
• Politiek verslaggever Fons Lambie maakt de balans op nu Nederland een flinke ruk naar rechts maakt
• GroenLinks-PvdA staat aan de zijlijn van de formatie, de VVD trekt lessen uit de uitslag
• Feest bij BBB, Omtzigt van NSC is tevreden, Mark Rutte 'zegt even helemaal niks', D66 hoopte op meer

De exitpoll die Ipsos in opdracht van RTL Nieuws en de NOS uitvoerde, liet er gisteravond al weinig twijfel over bestaan: de PVV lijkt de grootste partij van Nederland te worden. Het ANP meldde vannacht rond 03.00 uur in een prognose dat de partij liefst 37 zetels krijgt. GroenLinks-PvdA (25) en de VVD (24) volgen, het NSC van Pieter Omtzigt krijgt 20 zetels. 

Laatste uitslagen

Vannacht rond 03.00 uur was 94 procent van de stemmen geteld. Weten hoe het met de uitslag in jouw gemeente zit? Dat zie je hier. In het liveblog houden we je intussen op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.

Betekent dit dat PVV-leider Geert Wilders de nieuwe premier van Nederland wordt? Dat is nog de vraag. Volgens politiek verslaggever Fons Lambie 'gloort er wellicht hoop' voor de partij: samen met de VVD en NSC van Pieter Omtzigt heeft hij (volgens de exitpoll) 79 zetels. Tegelijkertijd behoort een 'overwinningsnederlaag' ook nog tot de mogelijkheden.

'Niet te hard op het orgel'

Dat gebeurde een winnaar van de verkiezingen wel eerder, zegt Lambie, als niemand een coalitie wil vormen. "Wilders zal dus inzien dat hij niet te hard op het orgel kan gaan."

Zelf zei de PVV-leider gisteravond in zijn overwinningstoespraak dat zijn partij niet meer te negeren is. Bekijk zijn speech hier:  

De exitpolls kwamen voor veel andere partijen als een schok. De VVD leverde flink in en dat komt volgens lijsttrekker Dilan Yeşilgöz omdat er te weinig naar de mensen is geluisterd. De lijsttrekker van het CDA, Henri Bontenbal, is teleurgesteld, maar 'geeft de moed niet op'. Ook coalitiepartner D66 in het huidige kabinet 'had op meer gehoopt', zei lijsttrekker Rob Jetten. Hij sprak van een 'harde klap'.

'Niemand loslaten'

Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA gaf een vurige speech. Hij zei dat we 'in Nederland niemand loslaten'. Daarom stapt zijn partij nooit in een coalitie met een partij die Nederlanders uitsluit, beloofde hij: 

Pieter Omtzigt van NSC won volgens de exitpoll twintig zetels en reageerde tevreden. Hij gaf zijn vrouw een zoen en stapte het podium op, waar hij grapte dat hij een 'functie elders in Den Haag krijgt'. Hij feliciteerde de PVV en houdt – net als de VVD – de deur open voor een coalitie met de grote winnaar.

Dat NSC zo gauw voet aan de grond kreeg, is volgens politiek verslaggever Roel Schreinemachers bijzonder. "Een paar maanden geleden bestond de partij nog niet eens", zei hij. 

Ook bij de BBB was er groot feest. De partij won zeven zetels, met polonaises als gevolg. Verslaggever Pepijn Crone zag Caroline van der Plas karaoke zingen. "De BBB lijkt wel op bier, bitterballen en blaaskapel", grapte hij:

De PVV krijgt het voortouw in de formatie. Vandaag gebeurt er, op taart eten bij de winnaars, nog niets. Morgen komen de lijsttrekkers van de partijen bij elkaar en wordt er een verkenner voorgesteld, legt Lambie uit. Die verkenner moet uitzoeken welke partijen met elkaar kunnen samenwerken.

'Een politieke provocateur'

In het buitenland zijn de verkiezingen niet onopgemerkt gebleven. Niet alleen extreemrechtse Europese politici reageren enthousiast op Wilders, ook buitenlandse media zien de enorme overwinning.

De Franse krant Le Figaro schrijft over 'ongerustheid in Brussel', de BBC heeft het over 'schokgolven in heel Europa' en The New York Times noemt Wilders 'een politieke provocateur': je leest het allemaal in dit artikel.