Sanne helpt broer met autisme met vinden van een baan: 'Al 2 jaar op zoek'

Een oproep namens mijn schoonbroer Paul. Na twee jaar volop solliciteren, is hij slechts twee keer uitgenodigd op gesprek waarna hij alsnog werd afgewezen. Paul heeft namelijk autisme, wat met name zichtbaar is in zijn sociale en communicatieve vaardigheden.

Zijn autisme maakt het sollicitatieproces extra lastig maar hij is hierdoor ook een zeer precieze doorzetter die letterlijk de blaren op zijn vingers werkt. Ondanks dat hij erg graag aan het werk wil, zit hij al twee jaar thuis.

Dit bericht deelden Sanne van Emden, de zus van Paul, en haar partner Joost Meijer vorige week op LinkedIn om Paul een handje te helpen in zijn zoektocht naar een baan als laborant. Natuurlijk hoopten ze met hun post aandacht te generen, maar dat het zó door het dak zou gaan hadden ze niet verwacht.

"Het is inmiddels meer dan 100.000 keer bekeken en we krijgen heel veel mailtjes binnen. Niet alleen van bedrijven die Paul een kans willen geven, maar ook van andere mensen met autisme die tegen dezelfde problemen aanlopen", vertelt Sanne tegen RTL Nieuws.

Moeilijke weg

Paul, die toestemming heeft gegeven voor dit artikel maar liever niet zelf geïnterviewd wil worden, kreeg de diagnose toen hij nog op de basisschool zat. "Hij vond het als kind al moeilijk om te communiceren met klasgenoten en de lesstof tot zich te nemen", vertelt zijn zus. "Mijn ouders hebben er alles aan gedaan om hem te helpen, waardoor hij de basisschool uiteindelijk goed doorlopen heeft."

Daarna ging Paul naar het speciaal onderwijs. Daar kreeg hij extra begeleiding, maar waren er ook weer nieuwe uitdagingen. "Op die school zaten kinderen met allerlei beperkingen, zoals epilepsie of gedragsproblemen. Paul vond het moeilijk om met die prikkels om te gaan." Hij haalde uiteindelijk zijn havo-diploma en schreef zich in voor de mbo 4-opleiding laboratoriumtechniek.

Frustrerend 

"Ook toen vond hij niet meteen zijn plek. Paul heeft op meerdere opleidingen gezeten tot hij een school vond waar ze echt betrokken waren en hij de hulp kreeg die hij nodig had", zegt Sanne. Twee jaar geleden haalde hij zijn diploma. "Na alle tegenslagen kon hij dan nu eindelijk aan het werk als laborant. Tenminste, dat dacht hij."

Niets bleek minder waar. Er zijn vacatures genoeg en Paul solliciteert zich een slag in de rondte, maar hij heeft nog altijd geen baan. "Door al die afwijzingen werd Paul stiller en nog meer in zichzelf gekeerd. Hij kan er niet zo goed uiting aan geven, maar je voelt zijn frustratie."

Het grootste euvel is het sollicitatiegesprek, zegt zijn zwager Joost. "Pauls mimiek is anders dan bij andere mensen. Hij zegt wel dat hij enthousiast is, maar dat zal je aan zijn gezicht niet zien. En ongeschreven sociale regels die voor ons heel normaal zijn, vindt Paul ingewikkeld. Hoe begroet je iemand, hoeveel afstand hou je? Ook vindt hij het moeilijk om over koetjes en kalfjes te praten."

Werkgevers kunnen daar niet goed mee omgaan, merken Sanne en Joost. "Toen we een bedrijf waar Paul op gesprek was geweest belden om te vragen wat hij een volgende keer beter kon doen, zeiden ze dat hij voorgeprogrammeerde antwoorden gaf. Ze vonden hem niet spontaan. Dat klopt, maar dat betekent niet dat hij niet goed is in zijn werk", zegt Sanne.

Een toneelstukje

Volgens Sander Begeer, hoogleraar Diversiteit van Autisme aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, is het voeren van een sollicitatiegesprek iets waar veel mensen met autisme tegenaan lopen. "Een sollicitatiegesprek is eigenlijk een soort toneelstukje waarbij je jezelf zo goed mogelijk neerzet. Dat is moeilijk voor mensen met autisme, want die zijn juist super eerlijk. Dat is ook wat hen zo betrouwbaar maakt als werknemer", legt hij uit.

Begeer doet onderzoek naar autisme en arbeid en ziet dat het veel mensen met autisme zelfs in deze ruime arbeidsmarkt niet lukt om een betaalde baan te vinden. Zo blijkt uit onderzoek onder 1300 volwassenen, waarvan bijna driekwart een bovengemiddeld IQ heeft, dat slechts 49 procent aan het werk is. "Dat is zonde, want er zijn in Nederland ruim 200.000 mensen met autisme. Die zouden een groot deel van de tekorten op de arbeidsmarkt kunnen oplossen."

Volgens de hoogleraar komt deze groep moeilijk aan een baan omdat werkgevers liever kiezen voor mensen die op hen lijken. "Werkgevers moeten getraind worden om flexibeler te zijn. Laten we accepteren dat er mensen zijn die minder makkelijk een kletspraatje maken, maar dat dit niet betekent dat ze je niet aardig vinden of geen hart hebben voor de zaak."

Snel overprikkeld

Natuurlijk hebben mensen met autisme bepaalde uitdagingen waar je als werkgever rekening mee moet houden, zegt Begeer. "Ze zijn snel overprikkeld en raken in de war van onduidelijke informatie. Maar als je dat wegneemt, kan je heel goed samenwerken. Een goed voorbeeld is een vrouw met autisme die nu bij een gemeente werkt. Haar collega's stellen haar niet face to face vragen, maar zetten het voor haar op de mail."

Dat je met een paar kleine aanpassingen veel kunt bereiken weet ook Henk Stienstra. Hij is directeur van AutiTalent, een uitzendbureau speciaal voor werknemers met autisme. AutiTalent richt zich op mensen die mbo 4, hbo of wo opgeleid zijn en biedt extra begeleiding. "We gaan mee naar het sollicitatiegesprek en als een werknemer wordt aangenomen, helpt een relatiemanager alles in goede banen te leiden."

Zo wordt er gekeken hoe de prikkels op een werkplek zoveel mogelijk beperkt kunnen worden. "De oplossingen zijn vaak simpel: een bureau in de hoek van het kantoor of bijvoorbeeld een geluiddempende koptelefoon." De relatiemanager is er ook om de werkgevers en collega's uitleg te geven over autisme, zegt Stienstra. "Als iemand bijvoorbeeld niet mee wil lunchen, kan een collega dat vreemd vinden. Maar in werkelijkheid kost het mensen met autisme gewoon heel veel energie om een half uurtje met iemand te praten."

Extreem oog voor detail

Daar staat tegenover dat mensen met autisme kwaliteiten hebben die andere werknemers niet hebben, stelt Stienstra. "Ze hebben vaak een extreem oog voor detail en willen hun werk voor honderd procent goed uitvoeren. Vooral werk met een repeterend karakter vinden ze prettig omdat het rust en duidelijkheid geeft. "

Dat geldt ook voor Paul, zegt Joost. "Hij is super precies, tot op de millimeter. Als je hem iets vijf keer laat doen dan weet je dat hij het vijf keer perfect doet. Zijn baas moet hem er aan herinneren dat hij een kop koffie moet drinken." Dat gebeurde ook tijdens zijn stage, zegt Sanne. "Toen kwam hij regelmatig met een volle broodtrommel thuis. Hij vergeet gewoon te lunchen omdat hij zo gefocust was."

Op gesprek

Paul is dankzij de LinkedIn-post door een aantal bedrijven uitgenodigd om op gesprek te komen. Vanmiddag was de eerste, waar hij samen met Sanne heen ging. "Ik heb aangeboden om, als hij wordt aangenomen, in de eerste periode met hem mee te gaan. Ik hoop dat ik zowel Paul als zijn toekomstig collega's kan helpen om elkaar beter te leren begrijpen en zorgen voor onderling begrip." 

Bijvoorbeeld dat hij liever een boek leest tijdens de pauze en precies op de minuut nauwkeurig weer aan het werk zal gaan, vult Joost aan. "En nog een voordeel, Paul staat niet uren te praten bij de koffieautomaat."