Scholen willen landelijk verbod energiedrank voor kinderen: 'Ze stuiteren door de gangen'

"Ik zag ze stuiteren door de gangen", zegt schoolleider Petra Kok van PVO in Amsterdam. Op haar school geldt al langer een verbod, maar dat wordt pas echt streng gehandhaafd sinds zij vorig jaar schoolleider is geworden. Energiedrankjes zijn goedkoop, heerlijk zoet en helpen tegen de middagdip. Dan is voor veel pubers de afweging snel gemaakt, zag Kok.

"We hadden een leerling die energiedrank per tray kocht en in zijn kluisje zette om uit te delen. Die jongens zijn daarna niet te houden", zegt ze. Kok wilde ervan af omdat het ongezond is, maar vooral vanwege de effecten die energiedrankjes hebben op het gedrag van jongeren.

Veel scholen hebben verbod

De school van Kok is zeker niet de enige die dit soort energiedrankjes liever kwijt dan rijk is, blijkt uit een rondgang van RTL Nieuws. Van de 123 middelbare scholen die reageerden op onze vragen, gaf de overgrote meerderheid aan dat energiedrankjes binnen de school verboden zijn. 96 scholen (78 procent) verbieden de drankjes in de school. "Leerlingen weten dat als wij het zien, ze worden ingenomen en weggegooid", schrijft bijvoorbeeld het Corlaer College in Nijkerk. 

Van de scholen die een verbod hebben op energiedrank, geeft 93 procent aan dat te doen omdat energiedrank ongezond is. 86 procent zegt dat te doen vanwege de negatieve effecten die het heeft op het gedrag van jongeren.

Maar een verbod binnen de school is voor veel onderwijsinstellingen nog niet genoeg. 101 scholen (82 procent van de ondervraagden) zeiden zelfs voor een landelijk verbod op energiedrank voor minderjarigen te zijn. Dat zou het handhaven een stuk makkelijker maken en zorgt er ook voor dat leerlingen het niet stiekem buiten de school drinken.

"Leerlingen uit leerjaar 2 of hoger kunnen in de pauzes wel gewoon een supermarkt bezoeken en hier de energydrankjes kopen", schrijft het Hondsrug College in Emmen. En op het Amadeus Lyceum in Utrecht merken ze dat handhaven lastig is. "Leerlingen vinden energiedrankjes 'normaal'."

Vier keer zoveel cafeïne als cola

Het Voedingscentrum omschrijft energiedrankjes als 'frisdrank met veel cafeïne en suiker', al zijn er ook lightversies met minder of geen suiker. In de meeste blikjes zit ongeveer 80 milligram cafeïne, dat is meer dan in een gemiddeld kopje koffie, waar 60 milligram cafeïne in zit. Er zit ongeveer vier keer zoveel cafeïne in een energiedrankje als in een glas cola, schrijft het kenniscentrum.

Voor jonge kinderen wordt energiedrank afgeraden door het Voedingscentrum, voor kinderen vanaf 13 jaar geldt dat ze veilig tot één blikje per dag kunnen drinken. Toch is het advies voor minderjarigen om het helemaal niet te drinken of heel soms.

Kinderen in het ziekenhuis

Scholen sluiten zich met de wens voor een verbod aan bij kinderartsen, die eerder al opriepen tot een leeftijdsgrens voor energiedrankjes. In 2018 pleitte de Nederlandse Vereniging voor Kinderartsen voor een verbod voor minderjarigen. "Wij staan nog steeds achter dat standpunt", zegt kinderarts Edgar van Mil namens de vereniging. "We komen in de praktijk nog steeds kinderen en jongeren tegen die in het ziekenhuis belanden door energiedrankjes."

Het zorgelijkst vindt de kinderarts de effecten die energiedrankjes hebben op het hart. Als je als jongere te veel blikjes drinkt, kan dat leiden tot een hartritmestoornis en zelfs een hartstilstand, zegt Van Mil. Verder kan het zorgen voor slapeloosheid, angstklachten en een breed scala aan gezondheidsklachten zoals maagdarmproblematiek.

Ook de grote hoeveelheden suiker is een reden dat kinderarts Van Mil graag een landelijk verbod voor jongeren zou zien. "Door de cafeïne zijn er risico's, maar door de suikers is er ook een effect op overgewicht bij jongeren."

Staatssecretaris verwijst naar nieuw kabinet

Toch zal een verbod er deze kabinetsperiode niet meer komen, laat staatssecretaris Maarten van Ooijen (Volksgezondheid) weten in een reactie. "Energiedrank is niet gezond voor kinderen, daarom staat er verplicht een gezondheidswaarschuwing op blikjes: 'hoog cafeïnegehalte, niet aanbevolen voor kinderen en vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven'."

"Ik snap de wens van die scholen voor een landelijk verbod, maar dat is aan een nieuw kabinet", zegt de staatssecretaris. Hij geeft aan dat hij zich vooral inzet voor goede voorlichting aan ouders en leerlingen 'bijvoorbeeld via programma’s als de Gezonde School'.

'Iedereen doet het'

Scholen moeten het voorlopig dus doen met hun zelfopgelegde verbod, maar betekent dat dat leerlingen helemaal geen energiedrank meer drinken? Petra Kok weet heus wel dat de kinderen op haar school het nog wel eens stiekem doen. "Ik had laatst een discussie met een leerling die een blikje in haar handen had. 'Iedereen drinkt het', zei zij." Toch vindt Kok het heel belangrijk om een norm te stellen. "Het is net als met blowen of alcohol. Beide zijn niet geschikt voor jongeren en doe je al helemaal niet onder schooltijd."

Verantwoording

RTL Nieuws verstuurde voor dit onderzoek een vragenlijst naar alle 641 instellingen in het voortgezet onderwijs. We hebben reacties ontvangen namens 123 scholen, samen goed voor 90.000 leerlingen.