Waarom de ene atleet blessuregevoelig is en de andere niet
Blessuregevoelig - dat woord werd gisteren weer pijnlijk vaak uitgesproken nadat Feyenoord-keeper Justin Bijlow voor de zoveelste keer noodgedwongen uitviel. Hoe komt het dat de ene persoon daar 'gevoelig' voor is terwijl de andere nooit ergens last van heeft? "Voetballers raken opvallend vaak geblesseerd aan het einde van de eerste helft, en vooral aan het einde van de tweede helft."
"Er zijn eigenlijk twee belangrijke factoren die bepalen hoe blessuregevoelig je bent", zegt Maria Hopman, inspanningsfysioloog bij Radboudumc. "Ten eerste de vraag of je vaker trauma of letsel hebt gehad, en ten tweede genetische aanleg."
Eerdere blessures zijn 'het grootste risico' voor volgende blessures, zegt ze. "Spieren, pezen en gewrichten genezen wel, maar er is ook sprake van littekenweefsel. Het blijven onvermijdelijk zwakkere plekken. Daarnaast raakt door een trauma de balans tussen belasting en belastbaarheid verstoord."
Hamstring een zwakke plek
Willem-Paul Wiertz, Specialist Topsport bij Kenniscentrum Sport & Bewegen, haalt in dit verband ex-voetballer Arjen Robben aan, die tijdens zijn carrière vaak last had van spierblessures. "Bij hem was het vaak de hamstring. Dat blijft dan een zwakke plek, waardoor er een groot risico is dat je op dezelfde plek nogmaals geblesseerd raakt."
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
Volgens Wiertz zijn voetballers kwetsbaarder naarmate ze meer 'explosieve acties' uitvoeren. "Bij het aanzetten tot een sprint, of een sprong, of een draai, worden spieren zwaar belast."
Wel zegt hij de situatie van Bijlow moeilijk te kunnen beoordelen, juist omdat de keeper steeds verschillende blessures heeft. Van één specifieke zwakke plek lijkt in zijn situatie dus geen sprake. "Ik kan in het algemeen wel zeggen dat vermoeidheid een rol speelt. Voetballers raken vaker geblesseerd aan het einde van de eerste helft en in de tweede helft."
Hoe verwerkt je lichaam spierreflexen?
Maria Hopman geeft aan dat eerdere blessures zorgen voor een verstoring in de balans tussen belasting en belastbaarheid. Belasting, zegt ze, is de kracht die je vraagt van je lichaam. Belastbaarheid is de kracht die je lichaam kan verdragen. "Zeker in de topsport, waar alles op maximale intensiteit gaat, doet je lichaam veel reflexmatig. Je lichaam verwerkt onverwachte bewegingen instinctief door de juiste spanning op bepaalde spieren te zetten. Dat noemen we proprioscepsis. En dat systeem raakt verstoord na een eerdere blessure."
Dan hebben we nog de genetische aanleg van atleten. Maria Hopman: "Bij sommige mensen is het stelsel van spieren, banden en pezen strak, bij anderen zit het losser. Hoe losser, hoe meer risico op blessures. Je kunt slappere banden wel compenseren met goede training van de spieren, maar ook dan blijft het een zwakkere plek."
Verder kunnen atleten het risico op letsel beperken door bijvoorbeeld een goede warming-up, zegt ze. "Ook goede voeding en goed uitgerust zijn verlagen het risico. Want dan kan je lichaam net een fractie sneller reflexmatig reageren."
Daarnaast drukt Hopman sporters op het hart niet overhaast terug te keren op het veld. "Je merkt al snel dat je hart en je longen op het oude niveau zijn, maar je spieren, pezen, aanhechtingen en banden moeten nog herstellen. Bouw dat stapje voor stapje op. Het is een cliché, maar toch klopt het: luister goed naar je lichaam."
Volle ziekenboeg na winterstop
Ook Wiertz benadrukt het belang van een rustige opbouw - voor topsporters én voor amateurs. "Als je begint, of na een blessure of pauze weer opstart, doe dat dan geleidelijk. Dat is echt belangrijk."
Wiertz benoemt de selectie van de koploper in de Eredivisie, PSV. "Die hebben op dit moment, een paar weken na de winterstop, een behoorlijk volle ziekenboeg. Het kan toeval zijn natuurlijk, maar je ziet het vaker na een periode van rust. Ga je te snel weer je lichaam op het oude niveau belasten, dan kun je tegen een probleem aan lopen. Daarnaast kan het volle programma meespelen: PSV speelt competitie en beker en is ook nog actief in Europa."
En de weeromstandigheden, spelen die nog een rol? Maria Hopman: "Bijlow leek aan een spier in de kuit te voelen. Spierscheuringen komen vaker voor als de spieren koud zijn. In dat verband kun je de vraag stellen of hij misschien koude spieren had. Het was een koude dag, en een keeper krijgt minder beweging dan spelers. Als je dan plotseling met een krachtsexplosie in actie moet komen, ben je wellicht kwetsbaar."
