Artsen strijden op TikTok met eigen video's tegen desinformatie

Dagelijks ziet huisarts Stefan van Rooijen mensen in zijn praktijk die moe zijn, slecht slapen en denken dat ze een vitaminetekort tekort hebben. "Ze vragen om dit met een bloedonderzoek te onderzoeken. Als ik vraag naar wat ze allemaal aan oplossingen hebben geprobeerd, zeggen sommigen dat ze maandenlang supplementen hebben geslikt, maar niks helpt."

Van Rooijen moet dan uitleggen dat een bloedonderzoek op vitamines weinig nut heeft. "Minder dan 1 procent komt na zo'n test op een afwijking uit."

Invloed influencers

Hij snapt waar de vraag vandaan komt. Wie zich vaak moe voelt en op TikTok een video ziet waarin die vermoeidheid wordt benoemd, met daarbij een snelle oplossing, zoals die supplementen, die ook nog eens paar tientjes kosten, ben je snel verkocht. "Laatst nog had een bekende influencer een video gepost waarin ze verkondigde dat elke vrouw een ijzertekort heeft, met hup, een linkje naar haar winkelmandje waar je ijzersupplementen kon kopen."

Wat Van Rooijen aan die video vooral schadelijk vond, was het linkje waarmee de influencer haar bericht ondersteunde: het was een verwijzing naar een onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO. "Je denkt dan: dan zal het wel kloppen. Maar het was een onderzoek van tien jaar geleden en gebaseerd op vrouwen in Afrika. Westerse vrouwen hebben bijna geen ijzertekort. Gelukkig heeft de vrouw haar video na onze commentaren verwijderd."

Ongewenste zwangerschap

De supplementen zijn volgens Van Rooijen een groot probleem, maar niet per se schadelijk voor je gezondheid. De huisarts ziet helaas ook ergere dingen, zoals een jonge vrouw zonder kinderwens die door social media ervan overtuigd was dat anticonceptie schadelijk was en ging temperaturen. "Dat is een onbetrouwbare methode. Ze werd zwanger en heeft een abortus ondergaan."

Een andere patiënt belandde met een sepsis, een zeer gevaarlijke bloedvergiftiging, in het ziekenhuis omdat ze de antibioticakuur die Van Rooijen had voorgeschreven niet durfde te nemen.

Waar eerst nog een paar patiënten per week in zijn praktijk aangaven hun informatie van social media te halen, hoort hij dit soort verhalen nu dagelijks. "Het probleem is echt te groot nu. Ik maak me ernstige zorgen."

Vloggende medici

En dus nam Van Rooijen, samen met zeven andere medisch specialisten, TikTok-video's op om zo de strijd tegen nepinformatie tegen te gaan. 

Het idee kwam van Prappers, het grootste TikTok-bureau van Nederland. Met hen was Van Rooijen al in contact na Stoptober, de maand waarin hij aandacht vroeg voor het grote vape-probleem onder jongeren. "Met slimme marketing werd informatie verspreid dat vapen de oplossing zou zijn voor mensen die willen stoppen met roken. Maar 7 op de 10 jongeren die vapen, gaan later juist roken, blijkt uit onderzoek."

TikTok heeft volgens Van Rooijen een grote rol gespeeld deze informatie te verspreiden. "In mijn praktijk zie ik radeloze ouders met hun tieners. 'Het wordt gewoon op het schoolplein verkocht,' zeiden ze." 

Van Rooijen wilde een tegengeluid bieden tegen dit soort schadelijke informatie. "Medewerkers van Prappers vroegen waarom ik dan niet op TikTok zat. 'We zien daar geen enkel tegengeluid van een dokter', zeiden ze."

Duizenden volgers

Hij begon een account, een video over oren uitspuiten werd meer dan 490.000 keer bekeken. "Ik kreeg hele leuke en waardevolle reacties en zag de behoefte." Binnen no-time had de TikTokkende huisarts meer dan 27.000 volgers die, tot zijn verbazing, echt niet alleen maar tieners en twintigers zijn. "De groep dertigers, veertigers en zelfs vijftigers is net zo groot."

Vanwege de drukke agenda's van de medici hebben ze hun krachten gebundeld. Deze week gingen de vloggende artsen live. Vragen als 'wat zijn de symptomen van astma' en 'hoe weet je dat je een hersenschudding hebt' worden behandeld. Uitleg over supplementen is nog niet voorbij gekomen. "We zijn pas net begonnen, hou het account maar in de gaten, uitgebreide uitleg hierover komt binnenkort."