Amerikaanse miljarden cruciaal voor Oekraïne: 'Kan de situatie veranderen'

Amerika is naast de Europese Unie de belangrijkste bondgenoot van Oekraïne, en zonder Amerikaanse steun kan Oekraïne zich maar moeilijk verdedigen tegen het veel grotere Russische leger. "Dit is een heel groot steunpakket, dat kan je niet bagatelliseren", zegt oud-commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif tegen RTL Nieuws.

Niet direct naar Oekraïne

Het grootste deel van het Amerikaanse steunpakket gaat niet direct naar Oekraïne. Zo wordt een deel van het geld gebruikt om de Amerikaanse voorraden bij te vullen, omdat de VS in de afgelopen twee jaar veel eigen materieel en munitie naar Oekraïne stuurde. 

Daarnaast gaat er geld naar de aanschaf van Amerikaanse wapens, die in de Verenigde Staten worden gemaakt. Dat geld blijft dus binnen de Amerikaanse economie, terwijl het materieel naar Oekraïne gaat. Ook gaat er geld naar bondgenoten van de Verenigde Staten binnen Europa.

Van de 61 miljard dollar die Amerika toezegt aan Oekraïne belandt er maximaal 23 miljard in Oekraïense handen. Dat geld is zowel bedoeld voor de aanschaf van geavanceerde wapens, als voor economische steun wat voornamelijk is bedoeld om de Oekraïense overheid draaiend te houden. De economische steun komt in de vorm van een lening die Oekraïne in principe moet terugbetalen, al zouden de Verenigde Staten dat op een later moment nog kunnen kwijtschelden.

Een woordvoerder van het Pentagon zei afgelopen week dat Amerika in ieder geval munitie stuurt voor de Oekraïense luchtverdediging en artillerie, precies de dingen waar in Oekraïne nu een tekort van is. Daarmee is het steunpakket goed nieuws voor zowel de troepen aan het front als voor Oekraïense burgers.

Rusland voerde de afgelopen weken weer veel aanvallen uit op Oekraïense steden. Als het de Russische raketten en drones wil afslaan, is Oekraïne afhankelijk van buitenlandse steun. De Oekraïense president Zelensky vroeg op vrijdag om tenminste zeven geavanceerde Amerikaanse Patriot luchtverdedigingssystemen. "Dat is het minimale aantal", zei Zelensky. "Patriots kunnen veel levens redden en de situatie echt veranderen." Het is niet duidelijk of er met het nieuwe steunpakket ook nieuwe Patriot-systemen worden geleverd.

De uitspraak van Zelensky volgde kort op een Russische aanval op en rondom de stad Dnipro op vrijdag, waarbij zeker acht mensen om het leven zijn gekomen. In de video hieronder vertellen inwoners van Dnipro over de aanval.

Ook aan het front is munitie hard nodig. Oekraïense troepen worden constant beschoten door Russische artillerie en vliegtuigbommen, maar door een groot munitietekort kunnen de Oekraïeners maar nauwelijks terugschieten met hun eigen artillerie. "Voor elke zes tot tien artilleriegranaten die de Russen afvuren, kan Oekraïne er eentje afvuren", zegt Mart de Kruif. "Al komt dat wel deels omdat Oekraïne op de handrem vecht. De middelen die ze hebben, sparen ze namelijk voor een Russisch offensief. Dus het is ook niet zo dat ze nu alles inzetten wat ze hebben."

Vooral aan het oostfront wordt momenteel veel gevochten. De plaats Tsjasiv Jar, met voor de oorlog zo'n 12.000 inwoners, zou het volgende doelwit zijn voor de Russen. Vandaag meldde Rusland dat het dorpje Bohdanivksa in Russische handen is, dat ligt vlak buiten Tsjasiv Jar. In het dorpje woonden voor de oorlog slechts 80 mensen, dus een grote overwinning is het niet. Toch heeft Rusland op dit moment het initiatief.

In de komende twee maanden begint Rusland mogelijk aan een groot nieuw offensief in het oosten van Oekraïne. "We zien dat de Russen nieuwe eenheden oprichten van tienduizend man, met vrij zware wapens, tanks, artillerie en pantservoertuigen", vertelt Mart de Kruif. "Rusland creëert dus een offensieve capaciteit. En ik verwacht dat de Russen daar wat mee gaan doen."

Rusland zou met name de oostelijke delen van Oekraïne willen aanvallen: de provincies Donetsk en Loehansk. Rusland claimde die provincies al in september 2022 als Russisch grondgebied, maar ze zijn nog steeds niet helemaal in hun handen.

Het Russische leger probeert mogelijk ook om de stad Charkiv aan te vallen. "Ik zeg niet dat het zeker gaat gebeuren, maar volgens militaire logica is Charkiv een logisch doelwit", zegt de Kruif. "Het is de tweede stad van Oekraïne, het ligt dicht bij Rusland, en het terrein daaromheen is relatief gunstig voor een offensief optreden. Charkiv is in symbolische zin ook heel belangrijk, zowel voor de Oekraïners als de Russen."

Munitie kan al snel komen

Voor Oekraïne is het dus van belang dat de beloofde wapens en munitie al snel aan het front zijn. Komende week moet het steunpakket nog worden goedgekeurd door de Senaat, en ook Amerikaanse president Biden moet zijn handtekening nog zetten. Dat kan snel gaan, want in de Senaat hebben de Democraten een meerderheid. Die partij wil graag dat de steun voor Oekraïne er komt.

Zodra president Biden zijn handtekening heeft gezet, kunnen de eerste wapens en munitie al binnen een week in Oekraïense handen kunnen zijn, melden bronnen binnen het Amerikaanse leger aan The Washington Post. "Als ze nu toestemming krijgen om de voorraden leeg te halen omdat ze binnenkort weer worden aangevuld, dan kan dat binnen een week gebeuren", zegt ook Mart de Kruif. "Dat geldt niet voor alle munitie die Amerika gaat leveren, maar de Amerikanen hebben de logistieke capaciteit om het materieel heel snel te kunnen vervoeren."

Steun uit Europa

Naast de Verenigde Staten zet ook Europa zich in voor Oekraïne. Zo keurde de Europese Unie in februari nog een financieel steunpakket goed, ter waarde van vijftig miljard euro. Die steun is met name bedoeld voor de Oekraïense economie en overheid.

Op militair vlak spelen Tsjechië en Estland momenteel een voortrekkersrol bij de levering van artilleriegranaten. Ze zamelen geld in bij andere Europese landen en kopen daarmee bestaande voorraden op. Tsjechië zegt dat het al een half miljoen artilleriegranaten heeft gekocht voor Oekraïne, en investeert ook in de productie van nieuwe munitie. "Ons doel is om een systeem te creëren waarmee we voor de lange termijn munitievoorraden voor zware wapens kunnen leveren", zei de Tsjechische premier Fiala afgelopen week. "Dit zal direct helpen om de situatie aan het front te veranderen."

In totaal doen er twintig landen mee met het Tsjechische initiatief, waaronder Nederland. Ook besloot Nederland deze week ook om ruim 200 miljoen euro vrij te maken voor extra luchtverdediging voor Oekraïne.

De steun van Amerika staat dus niet op zichzelf, maar is wel van groot belang voor Oekraïne. Hiermee kan Oekraïne zich in ieder geval weer een aantal maanden goed bewapenen tegen Rusland. Om Oekraïne op de lange termijn te blijven steunen in de oorlog tegen Rusland zullen er steeds weer nieuwe steunpakketten moeten komen uit de VS en Europa.