Russen kunnen makkelijker naar Hongarije: 'Orbán speelt met veiligheid van Europa'

Met de zogeheten Nationale Kaart kunnen burgers uit acht verschillende landen makkelijk aan een visum en werkvergunning komen voor Hongarije. Zo kan het land eenvoudig personeel werven van buiten de EU, is de gedachte. Hongarije zou nu behoefte hebben aan personeel voor de bouw van een nieuwe kerncentrale, die door het Russische atoomagentschap wordt gebouwd.

Tot deze zomer was de Nationale Kaart beschikbaar voor mensen uit Oekraïne en Servië die in Hongarije wilden werken. Nu heeft Hongarije zes landen toegevoegd aan de lijst, waaronder Rusland en Belarus, een bondgenoot van Rusland. Burgers uit die twee landen moeten een veiligheidscontrole ondergaan voordat ze naar de EU mogen komen. Maar als ze nu naar Hongarije willen, worden ze minder streng gescreend.

Veiligheidsrisico's

De uitbreiding van de Nationale Kaart kan 'ernstige mazen creëren voor spionageactiviteiten, en mogelijk grote aantallen Russen toelaten tot Hongarije met minimaal toezicht, wat een ernstig risico vormt voor de nationale veiligheid', schrijft Manfred Weber, voorzitter van de Europese Volkspartij in het Europees Parlement, in een brief aan de Europese Raad.

"In Europa hebben we het sinds 2022 moeilijker gemaakt voor Russen om met een visum naar Europa te komen", zegt Jeroen Lenaers, Europarlementariër voor het CDA en vicevoorzitter van de Europese Volkspartij. "Dat is als reactie op de oorlog in Oekraïne, maar ook ter bescherming van de Schengenzone. We willen niet dat iedere Rus zomaar naar Europa kan komen, omdat daar veiligheidsrisico's aan verbonden zijn. Via spionage, bijvoorbeeld."

Hongarije ligt in de Schengenzone, waarvan ook Nederland onderdeel is. Binnen de zone van 29 landen worden geen officiële grenscontroles uitgevoerd, en kunnen mensen vrij reizen. Als Hongarije mensen uit Rusland en Belarus zonder veel toezicht zou toelaten, dan kunnen die mensen vervolgens door bijna heel Europa reizen.

De afgelopen maanden kwamen er regelmatig berichten naar buiten over Russische ondermijning in Europese landen, waaronder sabotage- en spionageacties. Zo werd er vorige week in Parijs nog een man opgepakt die de openingsceremonie van de Olympische Spelen had willen saboteren, in opdracht van de Russische geheime dienst.

Veiligheidsdeskundigen en beleidsmakers waarschuwen er al langer voor dat Rusland oorlog voert tegen Europa. EU-buitenlandchef Josep Borrell zei vorige week dat de EU de Russische oorlog tegen Oekraïne als een 'existentiële dreiging' ziet voor Europa.

Door mensen uit Rusland en Belarus makkelijker toegang te verlenen zou Hongarije het Europese beleid afzwakken. Hongarije staat al lange tijd op gespannen voet met een groot deel van de Europese lidstaten. Zo lag het land begin dit jaar nog dwars bij de goedkeuring van een groot steunpakket voor Oekraïne, en sloot Hongarije onlangs nog een grote lening af bij Chinese banken, wat de EU een doorn in het oog is.

Ook Orbáns recente bezoek aan Moskou zorgde in de EU voor ophef. "Begin juli vertrok Orbán op eigen houtje naar Moskou voor een gesprek met Poetin, tegen Europees beleid in", zegt Jeroen Lenaers. "Twee dagen na dat gesprek stelde hij de Nationale Kaart open aan Russen en Belarussen. Dus het heeft er zeer de schijn van dat het niet zozeer is gedaan met het Hongaarse belang in gedachten, maar vooral als wens van Poetin."

Dat Hongarije meer Russen wil toelaten in de EU is een veiligheidsissue, zegt ook Malik Azmani, Europarlementariër voor de VVD en vicevoorzitter van de Europese fractie Renew Europe. "Orbán laat wederom zien aan welke kant hij staat in de strijd van Poetin versus het vrije Westen. Hij speelt met de veiligheid van Europa."

Zware maatregelen

In het Europees Parlement wordt gesproken over zware maatregelen om te zorgen dat de Europese veiligheid niet in het geding komt. "De spelregels van Schengen zijn voor iedereen helder. Dit kan daarom ook niet zonder consequenties: of Orbán stopt hiermee, of hij moet Schengen uit", zegt Azmani. Als Hongarije Schengen zou verlaten, dan zouden er weer grenscontroles komen tussen Hongarije en zijn Schengenbuurlanden.

Ook Lenaers ziet de noodzaak van zware maatregelen. "Ieder land dat lid is van Schengen heeft ook de verantwoordelijkheid om de veiligheid en de publieke orde te garanderen voor het hele Schengengebied. Als men tot de conclusie komt dat dit inderdaad een veiligheidsrisico is, dan zou ik sterk aanbevelen dat de landen om Hongarije heen tijdelijke grenscontroles instellen met Hongarije. Daardoor zet je Hongarije eigenlijk tijdelijk uit de Schengenzone."

Charles Michel, de voorzitter van de Europese Raad, heeft nog niet gereageerd op de oproep vanuit het Europees Parlement om actie te ondernemen tegen Hongarije en grenscontroles op te voeren.