'Zorgwekkende' stijging aantal hiv-diagnoses in Nederland
Het aantal hiv-besmettingen in Nederland stijgt na vijftien jaar weer. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van Stichting hiv monitoring. Die laten zien dat de daling in het jaarlijks aantal nieuwe hiv-diagnoses in Nederland niet doorzet. Vooral onder jonge homoseksuele mannen is er een toename.
De toename lijkt al eerder, in 2020, te zijn begonnen. Maar omdat het jaren kan duren voor hiv ook echt klachten veroorzaakt, is het nu pas terug te zien in de cijfers.
Tussen 2008 en 2020 daalde het aantal nieuwe hiv-diagnoses in Nederland van zo'n 1200 naar 434 per jaar, daarna stagneerde de daling. In 2023 zijn tot nu toe 424 nieuwe diagnoses geregistreerd, maar dat aantal zou volgens de stichting nog kunnen oplopen naar bijna 500 door een achterstand in de administratie. Het aandeel jonge mannen die seks hebben met mannen (15 tot 30 jaar oud) met een nieuwe hiv-diagnose is gestegen van 15 procent in 2002 naar 29 procent in 2023. Dat terwijl er in Nederland al jaren veel aandacht voor preventie is.
Wat is hiv?
Het humaan immunodeficiëntievirus (hiv) breekt het immuunsysteem van mensen beetje bij beetje af. Na verloop van tijd is het lichaam daardoor niet meer in staat om zich te beschermen tegen virussen en bacteriën, en dan is er sprake van aids. Het virus verspreidt zich via onder meer bloed. Dat kan bij seksueel contact gebeuren, maar ook door vervuilde injectienaalden en in het verleden ook door bloedtransfusie.
Sinds de jaren 80 zijn naar schatting zo'n 40 miljoen mensen aan aids overleden. Door experimentele behandelingen lijken in de afgelopen jaren enkele proefpersonen te zijn genezen, maar zulke behandelingen staan nog in de kinderschoenen. Voor de meeste patiënten zijn hiv en aids ongeneeslijk. Dankzij goede medicatie is het in westerse landen wel veranderd van een dodelijke ziekte in een chronische aandoening, mensen kunnen redelijk gezond oud worden met hiv.
Mark Vermeulen, directeur van Aidsfonds-Soa Aids Nederland, noemt de stijging 'zorgwekkend'. Hij wijt de toename onder meer aan een daling van condoomgebruik. "Er is in Nederland al lang landelijk niets gedaan aan condoompromotie", zegt hij tegen RTL Nieuws. "De landelijke preventiecampagnes zijn tien jaar geleden wegbezuinigd. Daar zit een groot probleem."
Hiv-preventiepil
Daarnaast weet volgens Vermeulen nog niet iedereen de weg te vinden naar de hiv-preventiepil (PrEP). De pil wordt volgens de directeur wel gebruikt maar nog niet voldoende. "Er zijn genoeg middelen om jezelf te beschermen tegen hiv. Een condoom en PrEP werkt goed. Maar onderschat het risico niet. Het is altijd goed om na te denken over hoe je op een goede en veilige manier seksueel actief bent. Niet alleen tegen hiv, maar ook tegen soa's en ongewenste zwangerschap."
Vermeulen zou graag een terugkeer zien van de condoompromotiecampagnes. "Daarnaast zou het mooi zijn als de GGD's voldoende middelen houden om hun werk te doen. Daarmee blijft laagdrempelige soazorg in Nederland beschikbaar."
