'Hij hoestte veel bloed op, we moesten acuut handelen': artsen over kinderen die ziek werden na vapen

De 16-jarige jongen, van wie we in verband met zijn privacy geen naam of woonplaats delen, kwam in oktober van dit jaar rond 01.00 uur 's nachts binnen op de afdeling van Cohen. Hij was vanuit een kleiner ziekenhuis met spoed naar het WKZ gebracht, omdat het erg slecht met hem ging.

Hij was benauwd, moest veel hoesten en opeens kwam daar ook heel veel bloed bij omhoog: "Dat is zeldzaam", vertelt Cohen. "Dat zien we helemaal niet vaak bij jonge mensen. En als we het zien, denken we vaak aan hele ernstige dingen zoals taaislijmziekte, tuberculose of bijvoorbeeld longkanker."

Alle alarmbellen gingen daarom af en meerdere onderzoeken werden gedaan om erachter te komen wat er met de jongen aan de hand was. Opvallend was dat de jongen hiervoor gezond was, geen medicijnen slikte en nog nooit in het ziekenhuis had gelegen. 

'Schrokken heel erg van de longfoto'

"Na onderzoek kwamen we er snel achter dat de bloeding niet vanuit de maag of darmen kwam. Uiteindelijk zagen we op de longfoto een fors afwijkende scan waar we heel erg van schrokken. Zijn long zat vol met bloed." 

De jongen zelf schrok daar ook van: opeens lag hij midden in de nacht in het ziekenhuis met allerlei slangetjes en piepjes om hem heen. "Je longen zijn organen die zuurstof opnemen. Als je daarin gaat bloeden, lukt dat opeens niet meer. Dan voelt het alsof je stikt en dat is ontzettend eng", legt kinderlongarts Cohen uit (zie ook onderstaande video).

De locatie van de bloeding was dus gevonden, maar de oorzaak nog niet. "Dat kan door allerlei dingen komen, dus we gaven hem allereerst antibiotica, stolmiddelen via een infuus en legden hem aan de monitor om hem goed in de gaten te houden. Want was het een infectie? Een auto-immuunziekte? Waren zijn bloedvaten niet goed aangelegd of was er ook iets met zijn hart? Daar kom je niet in één nachtje achter, dus hebben we heel veel onderzoeken gedaan."

Nadat de jongen was gestabiliseerd, mocht hij die onderzoeken thuis afwachten. Daar ging het snel weer mis: hij hoestte weer veel bloed op en moest terug naar het ziekenhuis. "Toen hebben we gezegd: we gaan alles op alles zetten om erachter te komen wat hij heeft. Dat is moeilijk, kostbaar, maar we vonden het heel belangrijk."

'Hij vapete sinds een aantal maanden'

Al het mogelijke is daarbij gedaan, zegt Cohen, maar de artsen in het WKZ konden geen oorzaak vinden. "Na gesprekken met de jongen en zijn familie vertelde hij dat hij sinds een aantal maanden vapete. Zijn familie schrok daar heel erg van. Maar ik snap dat je als ouders niet altijd weet wat een gezonde 16-jarige jongen die werkt en een goed leven heeft, doet." 

De jongen vertelde dat hij zijn vapes van vrienden kocht, en geen idee had wat erin zat. 

Er is geen test of onderzoek dat vertelt of vapen de oorzaak is van een ziekte, legt Cohen uit. Maar toch zijn ze in het ziekenhuis in Utrecht nu stellig: de jongen is daar wel ziek van geworden. 

"Je kunt geen biopt van de longen nemen en daarna zien hoeveel vape-damp daar in zit. Maar dit was een gezonde, sterke jongen die een normaal leven leidde en uit het niets zo ziek werd. Dat hoort niet. En als je dan echt álles test en alleen vapen overblijft, dan kan ik niet anders concluderen dan dat dit de oorzaak van zijn longbloeding was. Ook bleek uit studies van internationale collega's dat longbloedingen voorkomen bij jonge mensen die vapen."

Cohen meldde de casus bij het daarvoor opgerichte meldpunt van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK). Het afgelopen jaar kwamen daar meerdere soortgelijke verhalen binnen. Zo ook die van een 15-jarig meisje dat binnenkwam in het Maastricht UMC+. Kinderlongarts Michiel Bannier deed de melding over haar, en vertelt aan RTL Nieuws dat ze verschillende gezondheidsklachten had.

'Meisje (15) kon geen trap meer lopen'

"Ze was benauwd, kon niet meer traplopen, had hoestklachten, was misselijk, voelde zich slap en moest soms ook braken." Het meisje bleek sinds vier maanden te vapen. En voor die vier maanden, was ze volledig gezond, vertelde ze. "Je zag bij haar heel goed hoe een nicotineverslaving werkt. Ze vapete de hele dag door, om de vijf minuten. Op school ging ze steeds naar de wc om stiekem te vapen. En 's nachts werd ze midden in de nacht wakker voor een vape."

In het ziekenhuis in Maastricht deden ze een longfunctietest, een soort blaastest die onderzoekt hoe goed de longen nog werken. "Hierbij zagen we een luchtwegobstructie: dat zie je bij mensen met astma en de chronische longziekte copd. Maar deze patiënt had geen astma. De longen bleken vernauwd van binnen, wij concludeerden dat dit het gevolg was van het vapen."

Het meisje is, net als de patiënt van Sophie Cohen, gestopt met vapen. Bannier stelt dat het nog onduidelijk is of er bij het meisje blijvende gezondheidsschade is ontstaan. Ook Cohen weet dat nog niet over de 16-jarige jongen: "Hij heeft 30 procent van zijn zuurstofopnamecapaciteit ingeleverd. Hopelijk wordt dat weer beter, maar dat weten we echt nog niet. Voor nu doet hij het goed, heeft hij niet meer gevapet en daar zijn we heel blij mee."

In totaal zijn er 14 zieke kinderen gemeld bij het meldpunt van de Nederlandse Vereniging van Kinderartsen. In onderstaande tool kun je de casussen lezen die betrokken artsen met RTL Nieuws deelden. Swipe hiervoor van links naar rechts.