Geen hulp voor minima: overleg over Tijdelijk Noodfonds Energie geklapt

De overheid verkent nu de mogelijkheden hoe ze huishoudens met een smalle beurs alsnog financieel kunnen ondersteunen, staat in een brief aan de Tweede Kamer.

Het kabinet kondigde afgelopen Prinsjesdag nog trots aan dat er ook voor 2025 en 2026 geld werd gereserveerd om huishoudens te helpen bij het betalen van hun energierekening. Nu komen de partijen er onderling niet uit wie welk deel moet betalen. 

'Niet genoeg financiering toegezegd'

"De inzet was het verlenen van financiële steun aan huishoudens voor de korte termijn en hulp bij verduurzaming voor de langere termijn", schrijft staatssecretaris Jurgen Nobel van Sociale Zaken. "In deze gesprekken is niet genoeg aanvullende financiering toegezegd om een landelijk energiefonds te kunnen inrichten", zegt Nobel. 

Door de oorlog in de Oekraïne stegen vanaf 2022 de energieprijzen naar recordhoogte. Daarom nam de overheid allerlei maatregelen, zodat mensen hun energierekening konden betalen. Eén van de opties was in 2023 en 2024 het Tijdelijk Noodfonds Energie. Mensen met een laag inkomen, die een groot deel van hun inkomen kwijt waren aan een hoge energierekening, konden hier financiële hulp aanvragen. 

Dat gebeurde op grote schaal. In 2023 ontvingen zo'n 50.000 huishoudens gezamenlijk 43,7 miljoen euro steun. Dit jaar kregen bijna 111.000 huishoudens een gemiddeld bedrag van 97 euro per maand. Zowel de overheid als de energiebedrijven betaalden hieraan mee. 

Miljoenen euro's toegezegd

De energiebedrijven hebben de afgelopen twee jaar daar al ruim 50 miljoen euro voor ingelegd. De energiesector wilde namelijk 'geen pleisters meer plakken', maar zag meer in een structurele oplossing in de vorm van een 'Nationaal Energiefonds'. Hierin worden mensen geholpen met het betalen van isolatiemaatregelen en verduurzaming van hun woning, zodat hun energielasten blijvend dalen. 

"De energiebedrijven hebben in de gevoerde gesprekken met het ministerie van Sociale Zaken miljoenen euro's steun toegezegd", zegt Vattenfall-woordvoerder Hidde Kuik. "Het is teleurstellend dat ondanks alle inzet het niet is gelukt om het noodfonds in 2025 voort te zetten." 

Volgens een woordvoerder van energieleverancier Essent is het "onbegrijpelijk dat de minister in de voorbije maanden niet in staat is geweest de gesprekken met energieleveranciers en andere private partijen tot een succes te maken." 

De woordvoerder spreekt de lezing van staatssecretaris Nobel over ontoereikende financiering tegen: "In de Kamerbrief wordt de indruk gewekt dat energieleveranciers niet bereid waren een financiële bijdrage te doen en dat daardoor een doorstart onmogelijk is. Dit is onjuist en in strijd met de waarheid. Wij hopen dat de Kamer de minister hierop zal bevragen."

Het kabinet onderzoekt nu hoe ze in 2025 huishoudens toch kunnen ondersteunen die moeite hebben hun hoge energierekening te betalen. De overheid heeft hiervoor 60 miljoen euro gereserveerd. Het kabinet kijkt of mensen in 2026 bijvoorbeeld via het Social Climate Fund geholpen kunnen worden. "Daarbij wordt ingezet op verduurzaming, omdat dat kan leiden tot een lager energieverbruik en minder kosten."   

'Zeer spijtig'

De woordvoerder van het Tijdelijk Noodfonds Energie vindt het 'zeer spijtig dat de gereserveerde 60 miljoen euro nu niet specifiek voor kwetsbare huishoudens wordt ingezet'. Hij zet vraagtekens bij de snelheid en uitvoerbaarheid van de kabinetsplannen. "Het opzetten en uitwerken van dergelijke regelingen kost vaak maanden, terwijl huishoudens nú hulp nodig hebben."

De staatssecretaris laat weten dat het doel is de Tweede Kamer in het eerste kwartaal van volgend jaar te informeren over de vervolgstappen.