Doodziek door knokkelkoorts: 'Bleef maar spugen, ik kon niet meer'
Dit jaar hebben al bijna evenveel Nederlanders melding gemaakt van knokkelkoorts als in heel 2023. Alarmeringscentrum Eurocross maakt zich zorgen om de stijgende lijn. Je kan de ziekte krijgen als je wordt gestoken door een mug die het denguevirus bij zich draagt, en dat kan levensbedreigend zijn.
In coronajaar 2021 werden vier Nederlanders besmet met knokkelkoorts, in 2022 39, vorig jaar 113 en dit jaar al bijna evenveel: 112 meldingen. En het jaar is nog lang niet voorbij. Eurocross verwacht dat het aantal meldingen dit jaar voor het eerst boven de 200 zal uitkomen. En het virus kan flinke gevolgen hebben.
Begon met zweten
Iemand die dat maar al te goed weet, is de 32-jarige Sander Wiertzema. Hij werd twee jaar geleden op vakantie op Cuba ernstig ziek nadat hij door een mug was geprikt. "We weten niet precies wat voor mug het was", vertelt hij. "Op Cuba noemden ze het de dengue-mug, maar het kan ook een tijgermug zijn geweest."
De symptomen van de knokkelkoorts begonnen relatief onschuldig, met heel erg zweten en warmte-uitslag. "We dachten eerst aan een zonnesteek", zegt hij. "Tot ik rode bultjes op mijn lichaam kreeg en uitvalverschijnselen. Toen wisten we genoeg."
Elke keer dat hij daarna iets at, kreeg hij het gevoel dat hij moest braken. "Binnen no time was alles er weer uit", zegt hij. "Ik bleef ook maar hoofdpijn houden en kreeg heel hoge koorts van 39 tot 40 graden. Ik had totaal geen fut meer en werd steeds levenlozer. Het ging gewoon niet meer."
Door knieën gezakt
Sander heeft het toen een paar dagen aangekeken, tot een excursie naar een mooi bebost gebied. "Op een gegeven moment zakte ik gewoon door mijn knieën", zegt hij. "Ik bleef maar spugen, ik kon niet meer."
De dag na de excursie ging hij meteen samen met zijn vriendin naar een lokale arts, waarna hij werd doorgestuurd naar het ziekenhuis. "Het had niet langer moeten duren", zegt Sander. "Het is echt een dodelijke ziekte. Als ik niks met de uitvalverschijnselen en met de uitdrogingsverschijnselen had gedaan, had ik hier misschien niet meer gestaan."
Wat knokkelkoorts precies is en met je doet, leggen we uit in deze video:
Vanaf het moment dat hij werd opgenomen in het ziekenhuis was het ook nog lang niet klaar. In totaal moest hij vijf dagen opgenomen blijven. Het waren helse dagen, vertelt zijn vriendin Yannick. "Ik heb er nog steeds last van", zegt ze. Het ging erg slecht met haar vriend en door de taalbarrière – op Cuba spreken ze voornamelijk Spaans – was er veel onduidelijkheid.
De eigenaar van de locatie waar het stel in die periode zou verblijven heeft delen van het dossier voor haar vertaald. "Er waren ook dingen die hij eigenlijk niet durfde te vertellen, omdat hij me niet bang wilde maken", zegt ze. Rond de derde dag kreeg ze van een verpleegkundige te horen dat Sander die avond nog moest eten, omdat hij het anders niet zou redden.
"Hij was dagenlang zo uitgedroogd en zo van de wereld dat hij niks meekreeg en niet realiseerde hoe slecht het met hem ging", zegt Yannick. Pas op het laatste moment drong het tot Sander door dat hij écht wat moest gaan eten. Dat lukte, en dat is zijn redding geweest.
"Ik heb eigenlijk vijf dagen lang aan zijn bed gezeten met de gedachte dat hij het niet zou redden en dat ik alleen met het vliegtuig terug naar huis zou moeten", zegt Yannick.
Zorgen om toename
Dat er steeds meer meldingen bij Eurocross binnenkomen van Nederlanders die in het buitenland knokkelkoorts hebben opgelopen, baart de organisatie die reizigers met medische of reisproblemen helpt, zorgen. "Dit zijn cijfers die wij nog niet eerder hebben gezien."
Het LUMC en Eurocross starten daarom een onderzoek om het verloop van de ziekte beter te begrijpen en inzicht te krijgen in de ziektelast van patiënten met knokkelkoorts.
De tijgermug, die inmiddels ook in Nederland is gesignaleerd, kan knokkelkoorts overdragen op mensen. Dat is verder nog geen reden tot paniek. "Ja, de tijgermug is in Nederland, maar dat betekent niet dat er ook knokkelkoorts in Nederland is", zegt Angela Looyé van Eurocross. "Alle meldingen die wij binnenkrijgen zijn van mensen die het in het buitenland hebben opgelopen."
Tweede keer komt harder aan
Vooralsnog adviseert Eurocross reizigers die op vakantie gaan naar landen waar knokkelkoorts voorkomt om zich goed voor te bereiden. Enerzijds door een vaccinatie tegen knokkelkoorts te halen als de reis naar Zuidoost-Azië of Zuid-Amerika gaat, anderzijds om een klamboe mee te nemen en goed te smeren met DEET. "Nederland is een reislustig land en trekt er graag op uit om de wereld te ontdekken", zegt Looyé. "Dan kom je in gebieden met tropische ziekten."
De waarschuwing geldt extra voor mensen die al eens eerder met knokkelkoorts besmet zijn geraakt: "Als je het een keer hebt gehad, dan krijg je het de tweede keer veel erger."
Eerder dit jaar liepen de ziekenhuizen in Brazilië vol door patiënten met knokkelkoorts. Hoe dat er toen aan toe ging, zie je hier: