Raad van State: kabinet mag info over aanloop ramp MH17 geheimhouden
Documenten die mogelijk informatie bevatten over de situatie in het luchtruim boven het oosten van Oekraïne in aanloop naar het neerhalen van MH17, mogen geheim blijven. Dat heeft de Raad van State zojuist besloten. Het is de uitkomst van een jarenlange Wob-procedure van RTL Nieuws.
De reden dat de Raad van State negatief oordeelt is dat de Wet luchtvaart een bijzondere 'openbaarmakingsregeling' bevat die de toenmalige Wob (Wet openbaarheid van bestuur, nu Woo) opzijzet.
Begin vorig jaar maakte het Europese Hof van Justitie in Luxemburg bekend dat de Nederlandse overheid de documenten geheim mocht houden. De reden was dat piloten of luchtvaartmaatschappijen anders mogelijk terughoudend zouden zijn met melden. Dat belang weegt zwaarder dan openbaarheid, zei het Europese Hof.
Kopie
De Raad van State oordeelt nu dat dat klopt. De documenten hoeven niet openbaargemaakt te worden. Roger Vleugels, juridisch adviseur in de zaak namens RTL Nieuws, begrijpt dat RTL geen kopie krijgt van de documenten, maar begrijpt niet waarom zelfs een samenvatting niet zou kunnen. "Het gaat ons om slechts de naakte feiten: was het wel of niet veilig om boven het oosten van Oekraïne te vliegen?"
"De documenten horen bij een vergadering", gaat hij door. "Sinds die vergadering zijn Frankrijk en Engeland helemaal gestopt met vliegen boven dat deel van Oekraïne. Blijkbaar hebben die landen begrepen dat het te gevaarlijk is om daar te vliegen. Uit de door ons opgevraagde documenten zou blijken of dat zwart-op-wit staat. Als het inderdaad niet mocht, is de Nederlandse staat verantwoordelijk voor vliegen boven het Oosten van Oekraïne en dus voor de slachtoffers."
Het doel van de procedure was het inzichtelijk maken van wat er voorafgaand aan de MH17-ramp binnen de overheid bekend was over de (on-)veiligheid van het Oekraïense luchtruim. Bijvoorbeeld of er gewaarschuwd is voor de aanwezigheid van luchtafweergeschut in het oosten van Oekraïne.
Deze procedure begon in 2015 met een beroep op de toenmalige Wet openbaarheid van bestuur (Wob, inmiddels vervangen door de Woo) bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu. RTL Nieuws wilde meer weten over meldingen in een Europees systeem, Eccairs genaamd. In dit systeem worden meldingen over incidenten in het luchtruim geplaatst.
Na die uitspraak kwam de Raad van State aan zet. De uitspraak van het hof was weliswaar bindend voor de Raad van State, zei juridisch adviseur Vleugels. Maar de Raad van State, de hoogste rechter van Nederland, kon ook rekening houden met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Deze regels gaan boven EU-recht, waar het hof in Luxemburg over gaat.
17 juli 2024 was het 10 jaar geleden dat MH17 uit de lucht werd geschoten. Deze video laat zien wat er sinds die dag in 2014 allemaal gebeurde: