Minder lenen, minder werken: meer financiële armslag voor studenten door basisbeurs

Vóór 2015 hadden studenten ook al recht op een maandelijkse basisbeurs. Maar deze werd afgeschaft, waardoor studenten financieel afhankelijk werden van leningen, loon door een bijbaan of eventueel een bijdrage van ouders. 

Er werd tegen geprotesteerd, en uiteindelijk werd de basisbeurs in 2023 in het hoger onderwijs (hbo en universiteit) weer ingevoerd. Thuiswonende studenten krijgen zo'n 125 euro per maand, uitwonende studenten zo'n 315 euro.

Basisbeurs als buffer

Ook de 22-jarige Marisa en Catíe en de 23-jarige Dani - alledrie begonnen met studeren onder het leenstelsel - merken de positieve effecten van de basisbeurs. "Toen we te maken hadden met het leenstelsel, leende ik een beetje om mijn huur te kunnen betalen", vertelt Marisa. Zij studeerde Recht en Samenleving, waarna ze binnenkort verdergaat met een master Journalistiek. "De basisbeurs heeft voor mij het verschil gemaakt, want ik kon daardoor stage gaan lopen zonder te lenen. Ik kon leven van de stagevergoeding in combinatie met die basisbeurs."

Marisa gebruikt de basisbeurs ook als kleine buffer, die ze eerder niet had. "Als mijn koelkast voorheen stuk zou gaan, moest ik mijn ouders bellen, want dat kon ik zelf niet opvangen. Nu maken die onverwachte kosten niet meer zoveel uit", vertelt ze.

Meer financiële vrijheid

De daling van leningen zou volgens het onderzoek te danken zijn aan de financiële vrijheid die nieuwe studenten weer kunnen hebben sinds zij weer recht hebben op een basisbeurs. Het feit dat ze minder werkuren maken, heeft er ook mee te maken dat de uurlonen hoger liggen.

Toch merkt ABN AMRO in haar onderzoek op dat financiële stress bij studenten door meer factoren komt. Denk bijvoorbeeld aan de stijgende rentes, de staat van de woningmarkt en stijgende leefkosten.

Ook rechtenstudent Dani leende ten tijde van het leenstelsel geld, maar nu hoeft ze dat helemaal niet meer te doen. "Ik had het echt nodig om mijn studie te bekostigen", legt Dani uit. Zij heeft gedurende haar hele studie zeker 20 uur per week gewerkt. Lenen naast de basisbeurs maakt voor haar een verschil met het leenstelsel. "Het is wel een fijn idee dat niet het volledige bedrag dat ik kreeg, een schuld zou worden".

Catíe is student Internationaal en Europees Recht. Zij merkt dat ze er financieel echt op vooruit is gegaan in de afgelopen paar jaar. "Ik krijg gewoon ruim 300 euro per maand erbij. Dat is geld dat ik anders zou hebben geleend, want ik heb het gewoon nodig", vertelt ze.

Zowel Marisa als Dani zijn niet minder gaan werken, ondanks dat ze een basisbeurs krijgen. Catíe kan haar werk nu op een iets lager pitje houden. "Onder het leenstelsel heb ik op verschillende plekken gewerkt. Ik heb opgepast, bijles gegeven, bij de universiteit en een boekenwinkel gewerkt. Echt met het oog op geld verdienen. Toen was het anders: ik moét boodschappen doen, dus ik moet werken", zegt Catíe.

"Ik merk wel dat ik beter rond kom, omdat de lonen hoger zijn", zegt Marisa. Met de basisbeurs voelen de studenten ook minder financiële stress. "Voor mij voelt het geld dat ik verdien door te werken, als een soort cadeautje. Dan kan ik weer een keertje een koffie buiten de deur doen, bijvoorbeeld", legt Catíe uit. 

Drempel onder leenstelsel

Maar toch, zegt Dani, voelt de drempel om aan een studie te beginnen, lager dan voorheen. "Ik ben het gaan doen, omdat ik gewoon heel graag wílde studeren. Maar ik kan begrijpen dat mensen in een soortgelijke situatie als ik onder het leenstelsel een hogere drempel zouden ervaren. Ik ben dankbaar dat die drempel nu lager is".