Nieuw hulppunt voor slachtoffers van sektes: 'Juist 's nachts komen de trauma's boven'

"We zijn echt een hulppunt, geen meldpunt", zegt Arjan van Dijk, sekte-expert van Fier. "We richten ons op slachtoffers of naasten die vragen hebben over sektes en dwingende groeperingen."

Speciale chat

Vanaf vandaag heeft Fier een speciale chat waar je vragen kunt stellen over sektes en dwingende groeperingen. Van Dijk: "De chat is doordeweeks open van 16 uur 's middags tot 6 uur 's ochtends. En in het weekend vanaf 20 uur. Juist dan gaan mensen nadenken en komen de zorgen en trauma's naar boven. Een chat is dan een laagdrempelige manier om contact te zoeken. En in dit soort groepen is bellen vaak lastig omdat mensen streng gecontroleerd worden."

Het valt Van Dijk op dat ze voor de start al veel vragen kregen, omdat het hulppunt al eerder was aangekondigd. Dat zijn vooral mensen die nu middenin een sekte zitten en hulp nodig hebben. Terwijl ze een paar jaar geleden bij het meldpunt Sektesignaal vooral naasten spraken die zich zorgen maakten of mensen die net een sekte verlaten hadden en hulp nodig hadden. 

Woord 'sekte' is beladen

Heel bewust is de term 'sekte' niet meegenomen in de naam van dit nieuwe hulppunt. Van Dijk: "Dat is een beladen term voor mensen die daarin zitten. Ze vinden zelf vaak niet dat ze in een sekte zitten. Soms vinden ze het zelfs een belediging. Deze mensen zijn vooral in de war en bezorgd over wat ze meemaken in een groep." Van Dijk legt uit dat ze het daarom 'dwingende groeperingen' noemen. 

In deze video vertelt Geertje over haar ervaringen in een sekte:

Niet altijd fout

Het hulppunt is er vooral voor mensen die zich onveilig voelen en naasten die zich zorgen maken. "Als mensen in een oranje jurk rond een kampvuur op de hei willen dansen, vinden we dat niet erg," zegt Van Dijk, "Mensen moeten geloven wat ze zelf willen, zo lang ze elkaars rechten maar respecteren en waardig met elkaar omgaan." 

Als dat niet meer gebeurt is volgens Van Dijk het belangrijk dat er een plek is waar mensen terecht kunnen met hun zorgen en de juiste hulp kunnen krijgen. 

Wegbezuinigd maar toch weer terug

Nadat Alberto Stegeman misstanden had onthuld bij de Nederlandse sekte Miracle of Love, werd in 2013 door het ministerie van Justitie en Veiligheid het meldpunt Sektesignaal opgericht. 

Maar omdat na een zeven jaren bleek dat er maar iets meer dan 600 meldingen waren binnengekomen, stopte dat meldpunt in 2020. Volgens de minister konden sekteslachtoffers goed genoeg geholpen worden door de politie en bestaande hulporganisaties.

Toen bekend werd dat Sektesignaal zou stoppen, spraken experts en politici meteen hun zorgen uit. Ze vonden het juist belangrijk dat deze slachtoffers en hun naasten op een duidelijke plek met de juiste expertise terecht konden. 

Hulppunt Onder Controle 

Daarom diende Michiel van Nispen, Tweede Kamerlid voor de SP, samen met zijn collega van de VVD een motie in voor een nieuw meldpunt. De motie werd aangenomen in 2020 en nu, 5,5 jaar later, is het Hulppunt Onder Controle er. 

Van Nispen is heel blij met dit nieuwe hulppunt, maar vindt het nog niet genoeg: "Ernstige signalen worden nu niet per se gedeeld met politie en inspecties. Dus wie grijpt er in als er iets misgaat bij sektes? En wie heeft er kennis van de aard en omvang van alle sektes die er zijn?"

Hij gaat dit daarom onder de aandacht brengen van de staatssecretaris tijdens een Kamerdebat woensdag: "Ik ben niet tevreden over wat de overheid doet tegen sektes."

Naast de hulp die geboden wordt werkt het hulppunt werkt als een soort vertrouwenspersoon: de hulpvrager bepaalt wat er met een melding gebeurt. Chatmedewerkers kunnen helpen om contact op te nemen met de politie als er mogelijk iets strafbaars is gebeurd, maar als de hulpvrager dat niet wil of durft, doet het hulppunt daar verder niets mee. Van Dijk: "Wij zijn geen opsporingsbeambten, dat is niet onze rol. Wij zijn er als hulpverleners. Wel delen trends en ontwikkelingen met ministerie en politie."

Onrust in de wereld

Er zijn geen cijfers over het aantal sektes en dwingende groeperingen in Nederland. Het laatste onderzoek hiernaar werd gedaan in 2013: toen waren er honderden sektes en bij 84 daarvan werden misstanden aangetoond. 

Van Dijk houdt al meer dan twintig jaar de ontwikkelingen rond sektes in de gaten: "Ik heb het idee dat het aantal sektes en dwingende groeperingen toeneemt de afgelopen jaren. Door corona en de onrust in de wereld lijken mensen meer behoefte te hebben om naar dit soort groepen te gaan. Dat hoeft natuurlijk niet altijd verkeerd te zijn, maar daar moeten we wel alert op zijn."