Syrische beul voor de rechter nadat hij werd herkend bij bouwmarkt

In Syrië kan het nog steeds dagelijks gebeuren: martelen. Syriërs vertellen dat ze tijdens een verhoor met een stalen pin tussen de benen in een autoband zijn gepropt. Zodra de autoband aan het rollen is gebracht, wordt het geslachtsdeel geplet en gilt de gemartelde alles uit wat de verhoorder wil horen.

Normaal gesproken blijven zulke misdaden tegen de menselijkheid in een oorlogsgebied ongestraft, wegens gebrek aan bewijs. Maar een Duitse rechtbank ziet een juridische grondslag om oorlogsmisdadigers te kunnen aanpakken.

Eerste testcase

Want sinds 2002 staat bij onze buren het 'Weltrechtsprinzip' in het Duitse strafrecht. Deze clausule maakt een wereldwijde vervolging mogelijk van (oorlogs-)misdaden begaan door niet-Duitse verdachten. Het proces in Koblenz is de eerste testcase.

Twee verdachten uit Syrië staan in de buurt van Keulen terecht. De belangrijkste verdachte is een 57-jarige Syriër. De voormalige inlichtingenofficier was anderhalf jaar de baas van een beruchte gevangenis in Damascus en wordt verantwoordelijk gehouden voor 4000 martelingen en 58 moorden.

In 2015 deserteerde hij uit het leger van president Assad en liep hij over naar de oppositie. Vervolgens sloeg hij op de vlucht naar Europa, schopte het zelfs tot lid van een VN-delegatie in Genève en arriveerde later in Duitsland, waar hij asiel aanvroeg. Niemand had iets door.

Oog in oog met slachtoffer

Maar de Syrische asielzoeker had er niet op gerekend dat hij tijdens een bezoek aan een bouwmarkt in Berlijn toevallig oog in oog zou komen te staan met één van zijn slachtoffers. De Syrische mensenrechtenadvocaat Anwar al-Bunni, ook een asielzoeker, zag hem tussen de schappen staan en schrok.

Voor hem stond de man die hem ooit in Syrië had gearresteerd: "Hij was dikker geworden en droeg een bril. Ik was gechoqueerd en dacht dat hij mij achtervolgd had."

Al-Bunni is één van de getuigen in het proces in Koblenz. Hij zat zes jaar in een Syrische cel omdat hij een mensenrechtenadvocaat was en nog steeds is. "Twee keer hebben ze geprobeerd om mij in de cel te doden. Maar ik wil geen wraak, alleen gerechtigheid."

Zeker 55 getuigen in Koblenz mogen aan de wereld vertellen wat ze hebben doorstaan. Voor de getuigen is het alleen al winst dat de buitenwereld te horen krijgt hoe er in Syrië in het diepste geheim systematisch wordt gemoord en gemarteld.

Doorbraak

Voor juristen en mensenrechtenactivisten is de rechtszaak in Koblenz daarmee nu al een doorbraak. De uitspraak van de Duitse rechter wordt niet voor het einde van dit jaar verwacht. Gehoopt wordt dat oorlogsmisdadigers over de hele wereld er nu al slecht van slapen.