Wéér luidt Attenborough de klimaatnoodklok, maar luisteren we ook?
"Maak geen fout. Klimaatverandering is het grootste gevaar waarmee onze generatie ooit geconfronteerd is." Was getekend, David Attenborough. De Britse bioloog riep het vaker, en zal de boodschap tot aan zijn dood blijven verkondigen. De vraag is of het nog iets uithaalt, of is hij een roepende in de – steeds groter wordende – woestijn?
Op sociale media zijn de reacties in ieder geval flink verdeeld. "Attenborough is bioloog, geen natuurkundige. Wat. Een. Onzin", is te lezen, maar ook: "Ik ga die man zo missen als hij er niet meer is. Áltijd hoop in alle films. Maar hij is nu bloedserieus."
En dat verschil verbaast klimaatpsycholoog Gerdien de Vries helemaal niets. "Of je luistert, ligt eraan of je iemand ziet als autoriteit. De mensen die dat zo zien, die luisteren. Als je dat niet vindt, of je gelooft helemaal niet in klimaatverandering, dan luister je niet."
De boodschap van Attenborough in het kort:
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
De leeftijd van Attenborough (96) heeft ook invloed. Maar dat kun je op verschillende manieren uitleggen. Een oude man die het zelf toch niet meer meemaakt, zou je kunnen zeggen. "Maar je kunt ook andersom denken", zegt De Vries. "Dat hij al zijn ervaring wil delen en het ervoor over heeft om kritiek over zich heen te krijgen."
Wie volgt Attenborough op?
En toch. Het leven is eindig en je weet nooit hoe lang Attenborough bij ons blijft. Wie zijn de mensen die in zijn voetsporen kunnen treden? De Vries noemt de namen van Greta Thunberg en Leonardo di Caprio. Ook mensen uit de sportwereld zouden een rol op zich kunnen nemen.
Wie is David Attenborough?
David Attenborough (96) is een Britse bioloog en media-persoonlijkheid die vooral bekend staat om het schrijven en presenteren van natuurdocumentaires. Je kunt hem kennen van Planet Earth, Life on our Planet en Extinction.
Attenborough is al zijn hele leven gepassioneerd over de natuur en maakte de laatste decennia meerdere documentaires over de achteruitgang van biodiversiteit. In 1985 en 2020 werd hij geridderd. Onder meer voor zijn verdiensten op het gebied van natuurbehoud. Hij mag zich daarom 'Sir' noemen.
De Vries: "De vraag is alleen, waar baseer je je autoriteit op. Heb je die ergens mee verdiend?" Een staat van dienst zoals Attenborough hebben ze in ieder geval nog niet. Maar hij had daar dan ook wel weer langer de tijd voor.
Minder vliegen? Nee joh
Even terug naar de vraag uit het begin van het artikel: luisteren we ook naar Attenborough? Het antwoord daarop is dubbel. Er zit een groot verschil tussen luisteren en geloven in de boodschap, en in daadwerkelijk handelen en het gedrag aanpassen.
Uit een onderzoek van CBS bleek vorig jaar dat 75 procent van de Nederlanders zich zorgen maakt over de gevolgen van klimaatverandering en zes van de tien mensen zien onszelf als de belangrijkste oorzaak van klimaatverandering. Tot zover is de boodschap van Attenborough overgekomen.
Urgentie door media en politiek
Maar dan. Minder vliegen om een steentje bij te dragen? Daar peinst twee derde van de ondervraagden niet over, zei woordvoerder van het CBS Dick ter Steege eerder tegen RTL Nieuws. Stoppen met vlees eten? Dat doet maar 5 procent van de Nederlanders. En windmolens? Leuk, maar slechts één op de vijf vindt het oké als ze ook in de eigen woonomgeving staan.
Ze zijn belangrijk, autoriteiten zoals Attenborough naar wie je kunt luisteren, zegt De Vries. Maar dat is lang niet alles, en zeker niet genoeg. De urgentie wordt ook groter door media, en vooral door de politiek.
Wat dat betreft gaat het langzaam de goede kant op, ziet De Vries. "De media-aandacht voor het klimaat groeit, en ook de politiek zet nu echt stappen. Dat zie je bijvoorbeeld aan het verplichten van een warmtepomp als je cv vervangen moet worden. Dat is een signaal naar mensen dat het belangrijk is."