Extra hulp voor Gaza blijft uit, ondanks ultimatum VS: 'Situatie verergert juist'

Israël staat al maanden onder internationale druk om meer voedselhulp in Gaza toe te laten. Toen bekend werd dat de hulp in oktober op een dieptepunt lag, stuurde de Amerikaanse regering een brief naar Jeruzalem. Binnen dertig dagen moeten minimaal 350 vrachtwagens per dag Gaza binnenrijden. 

Maar dat aantal is de afgelopen vier weken bij lange na niet gehaald. Sterker nog, de situatie lijkt alleen maar erger te worden. In oktober kwamen volgens tellingen van het Israëlische leger en de VN per dag gemiddeld 48 vrachtwagens binnen. 

Ter vergelijking: voor de oorlog kwamen dagelijks zo'n 500 vrachtwagens Gaza binnen. En zelfs dat was al te weinig om alle Palestijnse monden te voeden.

"Er is nog geen sprake van een verbetering, eerder een verslechtering", bevestigt Sabine de Jong van Unicef op basis van informatie van een collega in Gaza. "Het volume van toegelaten hulp blijft kritiek laag en we zien ook dat de voedselprijzen enorm stijgen. Daardoor zijn mensen nog afhankelijker van humanitaire hulp." 

Uithongering

Ook experts van de VN noemen de humanitaire situatie in de Gazastrook op dit moment 'extreem zwaar' en zeggen dat die in rap tempo verslechtert. Ze waarschuwen al voor een naderende hongersnood of menen zelfs dat die al gaande is. In het noorden is de nood het grootst, zeggen ze.

Wanneer is sprake van een hongersnood?

De VN-organisatie IPC spreekt van een hongersnood als ten minste 20 procent van de bevolking lijdt aan extreme voedseltekorten. Daarbij moet minimaal 30 procent van de kinderen acuut ondervoed zijn. Daarnaast moeten twee op de 10.000 inwoners dagelijks sterven aan honger of ondervoeding.

Een woordvoerder van de organisatie voor Palestijnse vluchtelingen UNRWA heeft gezegd dat voedselhulp ten noorden van Gaza-stad al een maand niet of nauwelijks is aangekomen. De Israëlische regering bevestigde eind oktober dat er geen hulp in Noord-Gaza wordt toegelaten vanwege de zware gevechten die daar plaatsvinden.

Afgesloten van de buitenwereld

Het Israëlische leger is daar sinds begin oktober bezig met een grondoffensief. Volgens Israël is Hamas zich er aan het hergroeperen. Het maakt de hulpverlening extra moeilijk. Inwoners zijn zo goed als afgesloten van de buitenwereld. Geschat wordt dat er nog rond de 70.000 mensen in het noorden wonen.

"We worden uitgehongerd, zodat we gedwongen worden onze huizen te verlaten", zegt Mohammed Arquoq tegen persbureau AP. Hij woont met zijn gezin in Noord-Gaza. Van plan om te vertrekken is hij niet. "We zullen doodgaan in onze huizen."

'Veel te weinig'

Palestijnen stellen dat Israël expres voedselhulp in Noord-Gaza tegenhoudt. Ze beschuldigen het Israëlische leger ervan het noorden te willen bezetten, nadat alle Palestijnen naar het zuiden zijn gevlucht. Het Israëlische leger ontkent dat.

Een woordvoerder van het Rode Kruis laat weten dat het nog 'af en toe' lukt om goederen Noord-Gaza in te krijgen. Maar, benadrukt ze: 'Het is veel en veel te weinig'.

Het is vooralsnog onduidelijk welke exacte gevolgen Amerika eraan verbindt wanneer Israël zich niet aan het ultimatum houdt. De VS – veruit de grootste wapenleverancier van Israël – spreekt alleen van het verminderen van wapensteun. Over een concreet bedrag is niets naar buiten gebracht.

"Tot nu toe is niet gebleken dat Israël zich iets aantrekt van eerdere uitspraken", zegt hoogleraar humanitaire studies Thea Hilhorst van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Ze verwijst naar eerdere uitspraken van het Internationaal Gerechtshof. Dat hof sprak onder meer uit dat er ernstige verdenkingen zijn dat Israël genocide pleegt door bewust voedselhulp tegen te houden.

Het dodental door bombardementen en beschietingen in Gaza ligt op dit moment op ruim 43.000 sinds 7 oktober vorig jaar. "Maar in oorlogen gaan vaak meer mensen dood door honger dan door kogels", zegt Hilhorst. "De meeste doden vallen dan door besmettelijke ziektes, longontstekingen en voedselgebrek." Onderzoekers in een studie in The Lancet verwachten dat het dodental in Gaza daardoor kan oplopen tot 186.000.

Extra grensovergang

Een andere voorwaarden van de VS was om een extra grensovergang te openen. Vrijdag liet het Israëlische leger weten  een vijfde grensovergang in Centraal-Gaza te heropenen. De woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken riep in het weekend Israël op meer te doen. "Het is niet genoeg om alleen nieuwe wegen te openen. Er moet ook meer humanitaire hulp via die weg naar binnen gelaten worden."

"Het openen van een extra grensovergang klinkt als een goede stap", zegt Hilhorst. "Maar het gaat er juist om wat erdoorheen mag. Want niemand kan bewegen zonder de toestemming van de Israëlische overheid."