Duizenden Israëlische militairen en reservisten roepen op tot einde oorlog

Vorige week publiceerden bijna duizend reservisten van de Israëlische luchtmacht een open brief waarin ze de oorlog in Gaza veroordelen. Ze verwijten de regering dat de oorlog op dit moment 'meer gaat over politieke en persoonlijke belangen', dan over de veiligheid van Israël.

De afgelopen dagen zijn er brieven gepubliceerd die zijn ondertekend door duizenden voormalige parachutisten en landmachtmilitairen. 1500 gepensioneerden en reservisten van een tankbrigade schreven hun eigen brief. Ook honderden reservist-hospikken, afgestudeerden van verschillende militaire scholen, veteranen van inlichtingeneenheden en meer dan 250 veteranen van de Israëlische inlichtingendienst Mossad schreven een brief.

'Opvallende verschuiving'

Dat juist ook veteranen van dergelijke specialistische eenheden oproepen tot een einde van de oorlog, laat een duidelijke verschuiving zien, zegt gedragswetenschapper Erella Grassiani, die veel onderzoek heeft gedaan naar het Israëlische leger. "Het leger heeft een zeer centrale rol in de Israëlische samenleving. Iedereen dient op een gegeven moment in het leger, en zet zich in voor de staat. Hoe hoger je functie, of hoe langer je gediend hebt, hoe hoger je maatschappelijke status ná je diensttijd."

Daarbij staan bijvoorbeeld piloten of officieren van de inlichtingendiensten zeer hoog aangeschreven, legt Grassiani uit. "Dat juist zij zich nu uitspreken en zeggen: we doen het niet meer, dat heeft grote gevolgen. Zij worden binnen de Israëlische samenleving vaak als zionistische helden gezien, die veel hebben bijgedragen aan de staat."

Brief van parachutisten

"Wij, de strijders en commandanten van de parachutisten die al jaren vechten, kunnen niet langer werkeloos toezien. Onze oproep is niet gericht aan het leger of zijn leiders. Dit is geen oproep tot weigering. Dit is een oproep om levens te redden! Zoals in het verleden is bewezen, kan alleen een overeenkomst de gijzelaars veilig terugbrengen", staat bijvoorbeeld in de brief die door 1500 (voormalige) parachutisten is ondertekend.

In Israël is er een dienstplicht: iedere burger, zowel man als vrouw, moet een bepaalde periode - 2 tot 2,5 jaar - dienen in het leger. Daarnaast heb je beroepssoldaten en heeft Israël heel veel reservisten: voormalig soldaten die wel blijven trainen en opgeroepen kunnen worden in tijden van oorlog.

Honderdduizenden van hen zijn opgeroepen en ingezet in de afgelopen 18 maanden, bij onder meer gevechtsoperaties in Gaza en Zuid-Libanon. Maar het Israëlische leger belegert ook verschillende vluchtelingenkampen op de Westelijke Jordaanoever, dat het sinds 1967 bezet, en houdt delen van zuid-Syrië bezet.

"Als deze protesten doorzetten, komt het leger in de problemen", zegt Grassiani. "Hier is dit leger niet op gebouwd, zo'n langdurige inzet op zo veel fronten tegelijk. De reservisten zijn ook mensen met normale banen, die het economisch niet volhouden om steeds ingezet te worden. Veel mensen hebben trauma's opgelopen, die trekken het niet meer."

Meer dan duizend soldaten die voorheen voor het pantserkorps dienden, schrijven het volgende: "Wij betuigen onze volledige steun aan de pilotenbrief en de luchtmachtstrijders. Wij zijn er vast van overtuigd dat de staat Israël er alles aan moet doen om de gijzelaars terug te halen, zelfs ten koste van een einde aan de gevechten. Deze oproep is geen weigering. Het is een legitieme meningsuiting van burgers die niet langer in actieve dienst zijn."

'Dienstweigering is dienstweigering'

De Israëlische premier Netanyahu heeft de briefschrijvers hard veroordeeld. "Dienstweigering is dienstweigering, zelfs als het beleefd verwoord is. Uitingen die het Israëlische leger verzwakken en onze vijanden versterken zijn in oorlogstijd onvergeeflijk", zei de premier in een statement. Hij noemde de reservisten 'extremisten die de Israëlische maatschappij van binnenuit afbreken'.

"Anderhalf jaar geleden had zo'n reactie van de premier gewerkt", schat Grassiani in. "Kritiek op het leger, zeker in oorlogstijd, is een taboe in Israël. Aan het begin was praten over een staakt-het-vuren hoogverraad. Maar onder de huidige omstandigheden is het anders. Er zijn massale protesten, veel mensen vinden de regering corrupt en zien dat zij de oorlog keer op keer laten voortduren. Een groot deel van de maatschappij is er klaar mee, en wil de gijzelaars terug."

Daarbij moet volgens Grassiani worden opgemerkt dat het de ondertekenaars niet zozeer gaat om het lot van de Palestijnen in Gaza. "Daarover wordt in Israël, en in Israëlische media, maar heel weinig gesproken. De focus lag op de Israëlische slachtoffers, op de gijzelaars. Als je het over Gazanen had, betekende dat dat je weinig om je eigen mensen gaf. Het was heel zwart-wit na 7 oktober 2023. Nu verschuift dat heel langzaam en is er wat meer ruimte om te zien wat Israël daar doet, en tegen welke prijs."

De luchtmacht liet direct weten dat actieve reservisten onder de ondertekenaars niet meer opgeroepen zullen worden voor dienst, en dat actieve militairen ontslagen zullen worden. Die stap leidde tot meer brieven vanuit verschillende legereenheden.

Bekijk ook: Woede na bombardement op ziekenhuis Gaza