Eerste alzheimerbehandeling goedgekeurd voor Europa: 'Wetenschappelijke doorbraak'
De Europese Commissie heeft groen licht gegeven voor een nieuwe behandeling tegen de ziekte van Alzheimer, de meest voorkomende vorm van dementie. Het is de eerste behandeling die de ziekte kan vertragen.
Na een procedure van bijna anderhalf jaar heeft de Europese Commissie goedkeuring gegeven voor de nieuwe behandeling. De Commissie heeft die keuze gemaakt op basis van een 'positieve wetenschappelijke analyse' van het Europese geneesmiddelenagentschap EMA.
Er waren tot nu toe alleen medicijnen op de markt die de symptomen van alzheimer tijdelijk kunnen verminderen. Die medicijnen hebben dus geen invloed op het ziekteproces.
'Een wetenschappelijke doorbraak'
Daar komt nu verandering in. De nieuwe behandeling kan het verloop van alzheimer in het beginstadium van de ziekte vertragen. “Een wetenschappelijke doorbraak”, zegt onderzoeker Dinant Bekkenkamp van Alzheimer Nederland.
Het is namelijk de eerste keer dat met een behandeling kan worden ingegrepen in het ziekteproces. Een kenmerk van alzheimer is de ophoping van schadelijke eiwitten in de hersenen.
Het nieuwe medicijn kan die eiwitten herkennen en afbreken. Bij behandelde patiënten is de ziekte na achttien maanden 30 procent minder vergevorderd dan bij niet-behandelde patiënten.
"Patiënten zullen niet genezen, maar kunnen wel minder snel achteruitgaan", zegt Bekkenkamp over de behandeling. "Dat is echt nieuw."
Neuroloog Jort Vijverberg, verbonden aan Alzheimercentrum Amsterdam van Amsterdam UMC, heeft de afgelopen jaren getest met de nieuwe behandeling. Op dit moment behandelt hij tien alzheimerpatiënten die het medicijn mogen uitproberen.
De patiënten moeten het medicijn minimaal achttien maanden gebruiken. Ze krijgen het iedere twee weken toegediend door een infuus. Vervolgens wordt regelmatig een MRI-scan uitgevoerd, waarop te zien is hoe de hersenen ontwikkelen en of er eventuele bijwerkingen zijn, zoals zwellingen en bloedingen in de hersenen. "Het is een intensief proces, maar mijn patiënten zijn enthousiast", stelt Vijverberg.
Niet iedereen geholpen
Het is een hoopvolle ontwikkeling. Toch zijn lang niet alle alzheimerpatiënten geholpen met de behandeling. Slechts een relatief kleine groep kan het medicijn gebruiken. Voorwaarden zijn onder andere dat de ziekte nog niet in een gevorderd stadium is en dat de patiënt over het algemeen gezond is.
Zo stelt Bekkenkamp dat de behandeling niet geschikt is voor mensen met hart- en vaatziekten. "De kans op bijwerkingen wordt groter als iemand al andere onderliggende klachten heeft."
Volgens Vijverberg zouden in Nederland tussen de 15.000 en 20.000 alzheimerpatiënten geholpen zijn met de behandeling. Er zijn op dit moment ruim 200.000 mensen die met de ziekte te kampen hebben.
Afgelopen jaar was zangeres Yvon Kanters te gast in Beau. Zij zingt voor ouderen met dementie en vertelt daarover in de deze video:
Bovendien betekent de goedkeuring door de Europese Commissie niet dat de behandeling in Nederland direct beschikbaar is. Zorginstituut Nederland, de organisatie die de regering adviseert over de vergoeding van medische behandelingen, zal eerst moeten besluiten of het medicijn wordt opgenomen in de verzekering.
"Er wordt rekening gehouden met kosten van 40.000 of zelfs 50.000 euro per patiënt per jaar. Dat is flink", zegt Bekkenkamp. "Ik vrees dat het Zorginstituut lang zal discussiëren over de vraag of de kosten opwegen tegen de effectiviteit."
Vijverberg wijst erop dat onder neurologen discussie bestaat over de behandeling. Sommigen zouden niet erg enthousiast zijn, mede door de relatief kleine doelgroep en de mogelijke bijwerkingen.
Vijverberg hoopt dat het Zorginstituut snel een beslissing neemt over het medicijn. In andere landen als de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk is de behandeling al langer beschikbaar. "In het ziekenhuis in Amsterdam zijn we er in ieder geval op voorbereid."